Beleidsregel
Omdat het voeren van een gezamenlijke huishouding in de
Anw, anders dan in de AOW en andere socialezekerheidswetten, tot gevolg heeft dat geen recht
op nabestaandenuitkering ontstaat of een bestaand recht definitief eindigt dan wel wordt
verminderd, zijn in artikel 14, vierde lid en artikel 16, derde lid Anw een openings- en een
herlevingsbepaling opgenomen. Deze houden in dat degene die een gezamenlijke huishouding
voert, gedurende zes maanden na het overlijden van de verzekerde respectievelijk na de
intrekking van de nabestaandenuitkering de tijd krijgt om deze gezamenlijke huishouding te
beëindigen. Indien de termijn van zes maanden leidt tot een onbillijkheid van overwegende
aard, dan is de SVB bevoegd een langere termijn vast te stellen (artikel 14, vijfde lid en
artikel 16, vierde lid Anw).
Na beëindiging van de gezamenlijke
huishouding ontstaat het recht op nabestaandenuitkering alsnog, of herleeft het recht op
nabestaandenuitkering met ingang van de eerste dag van de maand waarin de gezamenlijke
huishouding is beëindigd. Uit jurisprudentie van de CRvB en de Hoge Raad volgt dat de
gezamenlijke huishouding alleen kan worden beëindigd doordat een van de partners een andere
woning betrekt. Als men de relatie een andere, commerciële, vorm geeft dan staat het in
SB1006 beschreven onweerlegbaar rechtsvermoeden eraan in de weg dat de gezamenlijke
huishouding als beëindigd wordt beschouwd (CRvB 29 januari 2002 en HR 20 februari 2004). Dit
betekent dat, indien de SVB een gezamenlijke huishouding heeft vastgesteld, betrokkenen deze
gezamenlijke huishouding uitsluitend kunnen beëindigen door zich apart te
huisvesten.
De SVB interpreteert de herlevingsbepaling vervat in artikel
16, derde lid Anw in samenhang met het overgangsrecht Anw (artikel 67, eerste lid, aanhef)
zo, dat artikel 16, derde lid niet van toepassing is als de gezamenlijke huishouding eindigt
door het overlijden van de echtgenoot. De nabestaande die voor de aanvang van de
gezamenlijke huishouding recht op uitkering ontleent aan het overgangsrecht Anw kan indien
een nieuwe echtgenoot overlijdt binnen zes maanden nadat de gezamenlijke huishouding een
aanvang heeft genomen, geen recht verkrijgen op herleving van een nabestaandenuitkering
verstrekt uit hoofde van het overgangsrecht. Deze nabestaande kan daarentegen in beginsel
een nieuw recht op uitkering ontlenen aan de Anw. Deze beleidsregel is bevestigd in
jurisprudentie van de CRvB (CRvB 25 april 2003 en CRvB 13 juni 2003).
Indien de uitkering met toepassing van artikel 16 Anw met terugwerkende kracht
wordt ingetrokken omdat een gezamenlijke huishouding is vastgesteld, vangt de termijn van
een half jaar aan met ingang van de dag na bekendmaking van de primaire beschikking
betreffende het voeren van een gezamenlijke huishouding.
Betrokkene
dient zich zo spoedig mogelijk na verbreking van de gezamenlijke huishouding en in beginsel
vóór het verstrijken van de zesmaandentermijn bij de SVB te melden met het verzoek tot -
eventueel hernieuwde - toekenning van een uitkering. De SVB onderzoekt dan of de
gezamenlijke huishouding feitelijk is verbroken.
Indien het verzoek wordt
ingediend nadat de termijn van zes maanden is verlopen, is het voor de SVB moeilijker om uit
directe observatie vast te stellen of de gezamenlijke huishouding tijdig is verbroken. De
SVB stelt daarom in die situatie zwaardere eisen aan het door belanghebbende te leveren
bewijs betreffende het moment waarop de gezamenlijke huishouding is verbroken. Naarmate meer
tijd is verstreken, stelt de SVB zwaardere eisen aan het te leveren bewijs. De SVB is
bevoegd af te wijken van de termijn van zes maanden indien toepassing van die termijn leidt
tot een onbillijkheid van overwegende aard. Van deze bevoegdheid maakt de SVB alleen gebruik
indien de individuele omstandigheden van het geval daartoe aanleiding geven. Uit de
toelichting van de wetgever op de onderhavige bepalingen blijkt dat bijvoorbeeld kan worden
gedacht aan de situatie waarin een van beide partners nieuwe woonruimte heeft gevonden, maar
deze pas na de periode van zes maanden kan betrekken.
Grondslag
De tekst van de beleidsregels Awb en de beleidsregels Overige onderwerpen is afgesloten naar de stand van de wetgeving en de jurisprudentie op 1 november 2014. De tekst van de overige delen van de beleidsregels (het deel AOW, Anw, AKW, OBR, Remigratiewet, MKOB, Regeling niet-KOB-gerechtigden, TOG, TAS en TNS en het deel Internationaal) is niet aangepast.
artikel 14, vierde en vijfde lid, artikel 16, derde lid en vierde lid en artikel 67,
eerste lid Anw
Besluit beleidsregels SVB 2014