Nummer 23/35077/GA
Betreft [klager]
Datum 12 december 2024
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van
[klager] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft beklag ingesteld tegen het feit dat zijn detentie- en re-integratie plan (D&R-plan) niet binnen vier weken is opgesteld.
De beklagcommissie bij het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) Scheveningen heeft op 17 juli 2023 het beklag ongegrond verklaard (SC 2023/147). De uitspraak van de beklagcommissie is bijgevoegd.
Klagers raadsman, mr. K. Moors, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze uitspraak.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsman en de directeur van het PPC Scheveningen (hierna: de directeur) in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Op grond van artikel 18a, eerste lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) is de directeur verplicht binnen vier weken na binnenkomst van een gedetineerde een D&R-plan vast te stellen. Omdat klager al sinds 25 mei 2022 is gedetineerd en op 2 februari 2023 is overgeplaatst naar het PPC, blijkt dat dit D&R-plan niet dan wel niet tijdig is opgesteld. Volgens de inrichting zou er een D&R-plan zijn opgesteld op 24 april 2023. Klager bevond zich op dat moment langer dan vier weken in detentie. Als gevolg hiervan is klager maandenlang gedetineerd geweest zonder dat hij beschikte over een D&R-plan en zonder enige informatie met betrekking tot de mogelijkheden die hij had ten aanzien van verloven en detentiefasering. Zonder het opstellen van re-integratiedoelen is het voor klager onmogelijk gemaakt om met verlof te gaan dan wel een verzoek tot deelname aan een faseringstraject in te dienen. Er is sprake van schending van de artikelen 3, 5 en 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en artikel 10 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR).
Klager verzoekt om aan hem een tegemoetkoming toe te kennen.
Standpunt van de directeur
De directeur verwijst naar zijn verweer in de beklagprocedure, in het bijzonder naar het werkproces en naar de uitspraak van de beklagcommissie.
3. De beoordeling
Ontvankelijkheid in beklag
De beroepscommissie neemt in elk geval aan dat er sprake is van een klacht met voldoende belang, als de klacht gericht is tegen een (vermeende) schending van een recht of zorgplicht die is vastgelegd in de Pbw en die in tijd en/of aantal bepaald is. Door dergelijke rechten en zorgplichten zo concreet en in de wet vast te leggen, heeft de wetgever immers duidelijk gemaakt dat die van wezenlijk belang zijn (ook als de schending niet structureel is).
Op grond van artikel 18a, eerste lid, van de Pbw draagt de directeur zorg dat uiterlijk binnen vier weken na binnenkomst van de gedetineerde in een inrichting, zo veel mogelijk in overleg met hem, een D&R-plan wordt vastgesteld.
Nu uit de Pbw volgt dat de directeur zorgdraagt voor het opstellen van het D&R-plan binnen vier weken na binnenkomst van de gedetineerde in een inrichting, heeft klager voldoende belang bij zijn klacht tegen een schending van deze zorgplicht. Hij kan dus worden ontvangen in zijn beklag.
Inhoudelijk
De beroepscommissie leidt uit de tekst van artikel 18a, eerste lid, van de Pbw af dat de zinsnede “na binnenkomst van de gedetineerde in een inrichting” ook van toepassing is, althans dit niet uitsluit, bij een overplaatsing naar een andere inrichting, zoals in dit geval naar een PPC. De wetsgeschiedenis bij deze bepaling sluit een dergelijke interpretatie evenmin uit.
Klager is op 2 februari 2023 van de PI Alphen naar het PPC Scheveningen overgeplaatst. Uit het verweer van de directeur leidt de beroepscommissie af dat het D&R-plan op 24 april 2023 in het PPC is vastgesteld. Dit is volgens de directeur in overeenstemming met het werkproces dat hiertoe is vastgesteld door penitentiair psychiatrische centra. Dit werkproces schrijft voor dat één keer per drie maanden het D&R-plan wordt vastgesteld. De uiterste datum van vaststelling van het D&R-plan zou 2 mei 2023 zijn geweest, terwijl de klacht is ingediend op 27 april 2023.
Ook uit het genoemde werkproces valt – in overeenstemming met artikel 18a, eerste lid, van de Pbw – af te leiden dat binnen vier weken na binnenkomst in het PPC het eerste multidisciplinaire overleg plaatsvindt. Het concept D&R-plan wordt dan besproken en vastgesteld. Uit het D&R-plan dat zich in het dossier bevindt blijkt dat het concept D&R-plan op 13 maart 2023 akkoord was.
De beroepscommissie overweegt dat het woord ‘concept’ niet maakt dat niet kan worden gesproken van een D&R-plan als bedoeld in artikel 18a van de Pbw. In het geval van klager is dit (concept) D&R-plan niet binnen een maand opgesteld na zijn binnenkomst in het PPC Scheveningen. Daarmee is er sprake van een overschrijding van de termijn van artikel 18a, eerste lid, van de Pbw. De door de directeur aangevoerde omstandigheden maken niet dat hij, ondanks de termijnoverschrijding, aan zijn wettelijke zorgplicht heeft voldaan. De gestelde schending van het EVRM en het IVBPR heeft de raadsman overigens niet onderbouwd.
Gelet op het voorgaande zal de beroepscommissie het beroep gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagcommissie vernietigen en het beklag alsnog gegrond verklaren. De beroepscommissie ziet geen aanleiding om aan klager een tegemoetkoming toe te kennen, nu niet is gebleken van ongemak, in de zin dat klagers traject door het te laat opgestelde D&R-plan enige hinder heeft ondervonden.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagcommissie en verklaart het beklag alsnog gegrond. Zij kent klager geen tegemoetkoming toe.
Deze uitspraak is op 12 december 2024 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit
mr. W.S. Korteling, voorzitter, mr. F.H.J. van Gaal en mr. A.M.G. Smit, leden, bijgestaan door mr. K. Kiela, secretaris.
secretaris voorzitter