Nummer 23/31809/TA
Betreft [klager]
Datum 18 oktober 2023
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van [klager] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft beklag ingesteld tegen een afzonderingsmaatregel, ingaande op 26 augustus 2023.
De beklagcommissie bij FPC De Kijvelanden te Poortugaal (hierna: de instelling) heeft op 25 januari 2023 het beklag ongegrond verklaard (K-2022-309). De uitspraak van de beklagcommissie is bijgevoegd.
Klagers raadsvrouw, mr. A.L. Louwerse, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze uitspraak.
De beroepscommissie heeft klagers raadsvrouw en […], jurist, en […], teammanager bedrijfsvoering, beiden werkzaam bij de instelling, gehoord op de zitting van 22 september 2023 in de Penitentiaire Inrichting (PI) Vught. R. Kandhai, jurist bij de instelling, was als toehoorder aanwezig.
De beroepscommissie heeft vervoer voor klager geregeld, zodat hij op de zitting kon worden gehoord. Klagers raadsvrouw heeft aangegeven dat hij geen gebruik wilde maken van deze mogelijkheid.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
De afzonderingsmaatregel is ten onrechte opgelegd en heeft voorts te lang voortgeduurd. Bij een kamercontrole heeft een drugshond klager gevolgd naar zijn kamer. De hond is niet gaan zitten bij klager. Klager ontkent het gebruik, bezit en de handel van drugs. Hij had enkel een mp3-speler in bezit, hoewel dit niet was toegestaan, vanwege het beleid dat kort daarvoor was veranderd. Klager gebruikte de mp3-speler voor het luisteren van muziek ter ontspanning. Klager is tijdens de kamercontrole teruggelopen naar zijn kamer om de mp3-speler in een ventilatieschacht te gooien. Klagers zenuwachtige gedrag heeft ertoe geleid dat de drugshond signalen oppikte, maar de hond is niet gaan zitten, wat aanduidt dat er geen sprake was van drugs. Klagers traject verliep zeer goed en er werd toegewerkt naar transmuraal verlof. Inmiddels heeft klager ook transmuraal verlof en is hij overgeplaatst naar FPA de Mare. Klager heeft zijn volledige medewerking gegeven aan het onderzoek. Zijn kamer is gecontroleerd, hij is aan zijn lichaam gecontroleerd en heeft meegewerkt aan een urinecontrole. Er zijn geen drugs aangetroffen en de urinecontrole bleek negatief. Klager heeft voorts openheid gegeven over de mp3-speler en een schrijfopdracht ingeleverd. Na het inleveren van de schrijfopdracht op 27 augustus 2022 had de maatregel al moeten worden opgeheven. Meer of anders kon klager niet doen. Het opleggen van een afzonderingsmaatregel enkel op basis van de aangetroffen mp3-speler is een te zware maatregel. De schrijfopdracht werd pas op 29 augustus 2022 bekeken en besproken. Klager was enorm gestrest door de situatie en had angst voor zijn traject. De maatregel werd vervolgens gehandhaafd vanwege klagers spanningen richting de instelling. De instelling had meer rekening moeten houden met de situatie waarin klager zich bevond. Hij heeft op 29 augustus 2022 weer een schrijfopdracht gemaakt en de volgende dag een goed gesprek gevoerd met het hoofd behandeling. Toch is er toen niet tot opheffing van de maatregel overgegaan. De maatregel is op 31 augustus 2022 beëindigd. Op dezelfde datum heeft de voorzitter van de beroepscommissie van de RSJ klagers schorsingsverzoek toegewezen (RSJ 31 augustus 2022, 22/29120/STA). Hoewel de instelling aangeeft dat de opheffing niets te maken had met de toewijzing van klagers schorsingsverzoek voelt dat voor klager wel degelijk zo. Klager verzoekt daarom zijn beroep gegrond te verklaren onder toekenning van een redelijke tegemoetkoming.
Standpunt van het hoofd van de instelling
In aanvulling op de reactie van het hoofd van de instelling op het schorsingsverzoek van klager en de onderliggende stukken is het volgende ter zitting naar voren gebracht. Het niet gaan zitten van de drugshond heeft niet betekend dat er geen drugs(sporen) aanwezig waren. De begeleider van de drugshond heeft gezegd dat de hond is aangeslagen. Het gedrag van de drugshond in samenhang gezien met het feit dat klager een verlofstatus had en de gevonden mp3-speler was voldoende reden om aan klager de afzonderingsmaatregel op te leggen. In plaats van de samenwerking aan te gaan, reageerde klager prikkelbaar en bagatelliseerde hij de situatie. Dit was ook nog zo tijdens het gesprek van 29 augustus 2022. De spanning loopt op tijdens het gesprek, klager externaliseert, wordt vijandig in het contact en kan niet goed luisteren. Op 30 augustus 2022 is klager weer rustig in het gesprek met het hoofd behandeling. Er is weinig vijandigheid meer zichtbaar. Klager bespreekt zijn onmacht en frustraties adequaat en heeft de aanvullende schrijfopdracht gemaakt. Hierna heeft de instelling het verantwoord gevonden om klager weer groepsmomenten te geven. Een afzonderingsmaatregel wordt altijd gefaseerd afgeschaald en klagers maatregel is op 31 augustus 2022 beëindigd. De maatregel heeft daarom niet onredelijk lang voortgeduurd.
3. De beoordeling
Gelet op de stukken en wat ter zitting is besproken is de beroepscommissie van oordeel dat het hoofd van de instelling in redelijkheid de afzonderingsmaatregel heeft kunnen opleggen, nu het gedrag van klager, de vondst van de mp3-speler en het aanslaan van de drugshond daartoe reden gaven. De negatieve score van onderzoek van zijn urine kan niet tot een ander oordeel leiden, nu in het licht van klagers verlofstatus moest worden onderzocht of hij betrokken was bij drugshandel in de instelling na constatering van de begeleider van de drugshond dat de hond was aangeslagen bij klager en klagers kamer.
Voor wat betreft de duur van de maatregel is de beroepscommissie van oordeel dat de maatregel niet onredelijk lang heeft geduurd. Op grond van de stukken en het besprokene ter zitting is voldoende aannemelijk geworden dat klager geagiteerd en vijandig in contact was en bagatelliseerde wat er was gebeurd, waardoor er niet gestart kon worden met groepsmomenten. Nadat klager zich in het gesprek met het hoofd behandeling op 30 augustus 2022 anders opstelde, kon gestart worden met een groepsmoment en is de volgende dag de maatregel opgeheven. Dat een afzonderingsmaatregel gefaseerd, met het starten van groepsmomenten, wordt afgeschaald acht de beroepscommissie niet onredelijk.
Gelet op het voorgaande is de beroepscommissie van oordeel dat de beklagcommissie het beklag terecht ongegrond heeft verklaard. Het beroep zal daarom ongegrond worden verklaard.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ongegrond en bevestigt de uitspraak van de beklagcommissie.
Deze uitspraak is op 18 oktober 2023 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. M.J.A.G. van Baal, voorzitter, mr. M.L. Plas en dr. S.L. van Woerden, leden, bijgestaan door mr. C.K. van Dijk, secretaris.
secretaris voorzitter