Nummer 23/33494/GB
Betreft klager
Datum: 25 september 2023
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van klager (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft een verzoek gedaan tot overplaatsing naar de gevangenis van de Penitentiaire Inrichting (PI) Heerhugowaard.
De Minister voor Rechtsbescherming (hierna: verweerder) heeft dat verzoek op 25 april 2023 afgewezen.
Klagers raadsman, mr. M.M. Kuyp, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze beslissing.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsman en verweerder in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
De beroepscommissie heeft kennisgenomen van het beroepschrift, de reactie van verweerder en de overige stukken, waaronder de nadere reacties op het beroepschrift van mr. M.C. Coster, kantoorgenoot van klagers raadsman.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Klager is een levenslanggestrafte en hij bevindt zich in de re-integratiefase. Hij is recent vanuit het Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) Oostvaarderkliniek te Almere geplaatst in de PI Krimpen aan den IJssel, in afwachting van het verdere verloop van zijn re-integratie. Op 13 juni 2023 heeft hierover een overleg plaatsgevonden, waarna een advies naar verweerder is verzonden om hierover een beslissing te nemen. Ondanks rappelleren is het onduidelijk wanneer er een vervolgbeslissing genomen zal worden. Daar komt bij dat – na een eventuele beslissing – het onduidelijk is op welke termijn klager overgeplaatst zal worden naar een kliniek, gelet op de lange wachtlijsten.
Feitelijk staat klagers re-integratie nu stil. Dit is onwenselijk. De resocialisatieactiviteiten en de mogelijkheden voor een zinvolle dagbesteding voor langgestraften zijn heel beperkt in de PI Krimpen aan den IJssel. Dit in tegenstelling tot de PI Heerhugowaard, waar een levenslanggestrafte in een huisje kan verblijven en onder andere gebruik kan maken van een mobiele telefoon. Klager heeft belang bij een goede re-integratie en hij heeft eerder verbleven in de PI Heerhugowaard. De directeur van de PI Krimpen aan den IJssel heeft positief geadviseerd over klagers overplaatsing.
Daar komt bij dat klagers bezoek een langere reistijd heeft naar de PI Krimpen aan den IJssel dan naar de PI Heerhugowaard. Klager heeft sinds zijn overplaatsing nog geen bezoek ontvangen van zijn 87-jarige moeder en zijn broer. Het reisverschil tussen de PI Krimpen aan den IJssel en de PI Heerhugowaard is voor het bezoek aanzienlijk, namelijk 85 versus 68 kilometer (km). In de tussentijd is klager verstoken van bezoek.
Klager verzoekt om het beroep mondeling te mogen toelichten.
Standpunt van verweerder
Klager is in 1995 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, vanwege meerdere extreem gewelddadige overvallen met dodelijke afloop.
Op 4 april 2022 is klager overgeplaatst naar de FPC Oostvaarderkliniek in het kader van een resocialisatietraject. Dit traject is niet succesvol gebleken. Op 7 februari 2023 is dit traject beëindigd en is klager in de PI Krimpen aan den IJssel geplaatst.
Op 13 juni 2023 zal er een intercollegiaal overleg plaatsvinden over het verdere verloop van klagers detentie en re-integratie. Klager krijgt tijdens dit overleg ook de mogelijkheid om zijn visie en voorkeur in te brengen. Vóór die tijd is overplaatsing naar een andere inrichting te prematuur en niet constructief.
Het is onvoldoende onderbouwd dat het ontvangen van bezoek in de PI krimpen aan den IJssel voor klager moeilijker of onmogelijk zou zijn.
In een aanvullende reactie van 21 juli 2023 heeft verweerder het volgende aangevoerd.
In het intercollegiaal overleg van 13 juni 2023 is besproken dat klager mogelijk naar een tbs-kliniek zal worden overgeplaatst. De verwachting is dat hierover op korte termijn een beslissing genomen zal worden.
Uit klagers bezoeklijst blijkt dat hij geen familie- of relatiebezoek ontvangt in de PI Krimpen aan den IJssel. De reisafstand voor klagers bezoek vanuit [plaats] naar de PI Krimpen aan den IJssel (81 km) is vrijwel gelijk aan de afstand naar de PI Heerhugowaard (80,5 km). Voor klagers bezoek uit [plaats] is de reisafstand wel groter, maar dat is minimaal en daarom geen reden om klager op die grond over te plaatsen naar de PI Heerhugowaard.
De vergelijking met andere levenslanggestraften die verblijven in de PI Heerhugowaard gaat niet op, nu een re-integratietraject een persoonlijk en op maat gemaakt traject is. Verder is de directeur van de PI Krimpen aan den IJssel verantwoordelijk voor het dagprogramma in de inrichting en de daaraan gekoppelde activiteiten.
3. De beoordeling
Klager heeft verzocht het beroep mondeling te mogen toelichten. Dit verzoek is niet onderbouwd, terwijl de stukken voldoende informatie bevatten om het beroep te kunnen beoordelen. De beroepscommissie wijst het verzoek daarom af.
Klager ondergaat een levenslange gevangenisstraf. Hij verblijft op dit moment in de gevangenis van de PI Krimpen aan den IJssel. Hij wil graag worden overgeplaatst naar de gevangenis van de PI Heerhugowaard, omdat hij daar gemakkelijker bezoek kan ontvangen en omdat daar een beter detentieklimaat is voor een levenslanggestrafte als het gaat om re-integratie.
Nu van klager geen vestigingsadres bekend is, speelt het bepaalde in artikel 25, zevende lid, van de Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van gedetineerden geen rol. Volgens vaste jurisprudentie van de beroepscommissie moet een gedetineerde in dat geval evenwel een goede reden hebben om te kunnen oordelen dat verweerder hem (alsnog) moet overplaatsen.
Klager is verstoken van bezoek. Volgens vaste jurisprudentie moet dat voor verweerder in beginsel reden vormen om hem over te plaatsen. Daar staat echter tegenover dat klager de bezoekproblemen alleen heeft toegelicht door het benoemen van de reisafstand voor zijn bezoek. Daarmee is het nog niet duidelijk geworden waarom het voor klagers bezoek op dit moment te lastig is om hem te bezoeken. Daarbij komt dat het verschil in reisafstand voor klagers bezoek met betrekking tot de PI Krimpen aan den IJssel dan wel de PI Heerhugowaard 17 km is en daarmee niet onredelijk te noemen is.
Verder komt uit de stukken naar voren dat op 13 juni 2023 een intercollegiaal overleg heeft plaatsgevonden over het verdere verloop van klagers detentie en re-integratie. Hierin is besproken dat klager mogelijk naar een tbs-kliniek overgeplaatst zal worden. Verweerder zal hier op korte termijn een beslissing over nemen. Hoewel de beroepscommissie het belang van klagers re-integratie begrijpt, is het niet wenselijk om voornoemd traject met een overplaatsing te doorkruisen. De beroepscommissie acht de beslissing van verweerder tot afwijzing van klagers verzoek tot overplaatsing om die reden dan ook niet onbegrijpelijk. Daarbij merkt de beroepscommissie op dat de omstandigheid dat er in de PI Heerhugowaard volgens klager voor levenslanggestraften betere faciliteiten aanwezig zijn voor re-integratie, onvoldoende zwaarwegend is om te oordelen dat verweerder klager (alsnog) dient over te plaatsen naar de PI Heerhugowaard. Van eventuele beperkingen in het detentieklimaat die klager als levenslanggestrafte zou ondervinden in de PI Krimpen aan den IJssel, is de beroepscommissie niet gebleken.
Gelet op het voorgaande en bij afweging van alle in aanmerking komende belangen, kan de bestreden beslissing niet als onredelijk of onbillijk worden aangemerkt. De beroepscommissie zal het beroep daarom ongegrond verklaren.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ongegrond.
Deze uitspraak is op 25 september 2023 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. F. Sieders, voorzitter, mr. C. Fetter en mr. M.R. van Veen, leden, bijgestaan door J.A. van der Veen, secretaris.
secretaris voorzitter