Nummer 21/21894/GA
Betreft [klager]
Datum 20 februari 2023
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van
de directeur van de Penitentiaire Inrichting (PI) Alphen te Alphen aan den Rijn (hierna: de directeur)
1. De procedure
[klager] (hierna: klager) heeft beklag ingesteld tegen de omstandigheid dat hij door de directeur niet is geïnformeerd omtrent zijn actieve en passieve kiesrecht.
De beklagrechter bij de PI Alphen heeft op 14 juni 2021 het beklag gegrond verklaard en daarbij aan klager een tegemoetkoming toegekend van €30,- (AR 2021/305). De uitspraak van de beklagrechter is bijgevoegd.
De directeur heeft tegen deze uitspraak beroep ingesteld.
De beroepscommissie heeft de directeur en klager in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van de directeur
Over het stemmen bij volmacht zijn vragen gesteld in de vergadering van de gedetineerdencommissie (Gedeco) van 4 maart 2021, waarbij klager aanwezig was. Hier zijn de mogelijkheden besproken voor het uitbrengen van een volmacht. Tevens is besproken dat de inrichting de hiervoor benodigde kopie van een legitimatiebewijs zal verstrekken.
Klager heeft tijdens de beklagzitting aangegeven dat hij een stempas heeft ontvangen. Daarop staat duidelijk vermeld hoe een kiesgerechtigde een volmacht kan uitbrengen dan wel een schriftelijke volmacht kan aanvragen, indien hij geen gemachtigde kan aanwijzen in de gemeente. Klager heeft zelf ook een verantwoordelijkheid om, indien zaken niet duidelijk zijn, hulp te vragen. Dit kan via de casemanager of via het re-integratiecentrum, waar websites kunnen worden benaderd met informatie over de verkiezingen.
Klager is voldoende geïnformeerd over de mogelijkheid tot het machtigen van een relatie buiten. Dat klager geen personen kent in de gemeente Alphen aan den Rijn, komt niet voor rekening van de directeur. In RSJ 9 oktober 2020, R-20/5758/GA, is geoordeeld dat het niet aan de directeur is om zorg te dragen voor een volmacht indien blijkt dat de klager een mogelijk beperkt (sociaal) netwerk heeft.
Standpunt van klager
Klager heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn standpunt in beroep kenbaar te maken.
3. De beoordeling
Volgens artikel B 6, eerste lid, van de Kieswet oefenen kiesgerechtigde personen aan wie op de dag van de stemming rechtmatig hun vrijheid is ontnomen, hun kiesrecht uit door bij volmacht te stemmen. De directeur heeft de plicht ervoor zorg te dragen dat gedetineerden gebruik kunnen maken van hun stemrecht.
Door de directeur is aangevoerd dat er op 4 maart 2021 een vergadering van de Gedeco heeft plaatsgevonden. Hierbij waren de directeur en klager aanwezig. Tijdens deze vergadering is uitgebreid gesproken over de verkiezingen en over de mogelijkheden voor het uitbrengen van een volmacht. Ook is aangegeven dat de inrichting de hiervoor benodigde kopie van een legitimatiebewijs verstrekt. Het is de beroepscommissie op grond van het voorgaande niet gebleken dat klager niet is geïnformeerd over zijn actieve en passieve stemrecht noch dat de directeur er niet genoegzaam voor heeft zorggedragen dat klager gebruik kan maken van zijn stemrecht.
Ten aanzien van het regelen van de benodigde volmacht, overweegt de beroepscommissie dat van de inrichting hierbij enige ondersteuning mag worden verwacht, maar dat de verantwoordelijkheid voor het regelen van de volmacht in beginsel bij klager zelf ligt. De omstandigheid dat klager kennelijk een beperkt (sociaal) netwerk heeft, brengt niet met zich dat het aan de directeur is om hiervoor zorg te dragen.
Gelet op het voorgaande is de beroepscommissie van oordeel dat klager op de hoogte was van de verkiezingen en van het stemmen per volmacht. Het is de beroepscommissie niet gebleken dat de directeur in dit geval de op hem rustende zorgplicht heeft geschonden. De beroepscommissie zal het beroep daarom gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagrechter vernietigen en het beklag alsnog ongegrond verklaren.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagrechter en verklaart het beklag alsnog ongegrond.
Deze uitspraak is op 20 februari 2023 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. J.B. Oreel, voorzitter, mr. D. van der Sluis en mr. A. Jongsma, leden, bijgestaan door mr. A. Back, secretaris.
secretaris voorzitter