Nummer 21/23647/GA
Betreft [Klager]
Datum 21 februari 2023
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van
[Klager] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft beklag ingesteld tegen:
a. het niet terug op cel krijgen van zijn eerder in beslag genomen radio (Ta 2021-386);
b. de omstandigheid dat hij sinds de invoering van een aangepast dagprogramma op zijn roostervrije dag en op de zondag (vroegtijdig) wordt ingesloten (Ta 2021-396).
De beklagrechter bij de Penitentiaire Inrichting (PI) Ter Apel heeft op 30 september 2021 het beklag onder a. ongegrond verklaard en klager niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag onder b. De uitspraak van de beklagrechter is bijgevoegd.
Klager heeft tegen deze uitspraak beroep ingesteld.
De beroepscommissie heeft klager en de directeur van de PI Ter Apel (hierna: de directeur) in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Beklag onder a.
Door ouderdom is de verzegeling aan één kant van de radio stuk gegaan. Na de inbeslagname van de radio is klager verteld dat hij de radio niet opnieuw mag laten invoeren en verzegelen, omdat de huisregels van de PI Ter Apel (hierna: de huisregels) zijn aangepast. Op basis van de nieuwe huisregels is de radio te groot. Klager is van deze wijziging in de huisregels niet op de hoogte gesteld. Klager dient zijn radio op cel te kunnen hebben, nu hij de radio al drie jaar in bezit heeft en via de normale en correcte weg heeft ingevoerd.
Beklag onder b.
Doordat de directeur het rooster naar aanleiding van de corona-uitbraak heeft aangepast, heeft klager minder vrijheid op zijn vrije dag en op de zondag. Klager wordt tijdens het arbeidsblok op zijn vrije dag ingesloten en op de zondag wordt hij in plaats van acht en een half uur maar vier uur uitgesloten. De afdeling van tachtig gedetineerden is verdeeld over twee vloeren. Elke afdeling is aan het compartimenteren en doet de activiteiten gezamenlijk als één huishouden. Klager snapt niet waarom hij op zijn vrije dag of op de zondag moet worden ingesloten. De directeur kan er ook voor kiezen om de vloeren af te sluiten, zodat er veertig gedetineerden per vloer zijn. De directeur kiest hier echter niet voor en gebruikt steeds corona als een excuus, terwijl in werkelijkheid sprake is van een personeelstekort.
Standpunt van de directeur
De directeur persisteert bij zijn eerder ingenomen standpunt.
3. De beoordeling
Beklag onder a.
De beroepscommissie begrijpt dat klager zijn radio reeds had ingevoerd voordat de huisregels zijn gewijzigd. De directeur heeft in de beklagfase in dat kader aangegeven dat met ingang van de nieuwe huisregels radio’s die al in het bezit van gedetineerden waren, mogen blijven totdat deze defect zouden gaan of zouden worden uitgevoerd in verband met een overplaatsing of ontslag uit detentie (de zogenaamde ‘uitsterfregeling’). Klagers radio is tijdens een celinspectie in beslag genomen vanwege een verbroken verzegeling en daarna opgeslagen in zijn fouillering. Klager wenste de radio opnieuw te (laten) verzegelen, zodat hij deze vervolgens weer in zijn bezit op cel kon krijgen. De teruggave van de radio is klager op grond van paragraaf 4.9.1 van de huisregels geweigerd, omdat zijn radio groter is dan de in de nieuwe huisregels toegestane afmetingen.
De beroepscommissie overweegt dat klager geen nieuwe radio wenste in te voeren, maar zijn reeds ingevoerde radio terug uit zijn fouillering op cel wenste te verkrijgen. De radio was ook niet defect, althans de verzegeling kon worden hersteld. Klagers radio valt daarmee te brengen onder de in de inrichting gehanteerde uitsterfregeling. Met de beslissing om klagers verzoek tot teruggave van de radio op grond van de nieuwe huisregels af te wijzen, is de directeur naar het oordeel van de beroepscommissie ten onrechte voorbij gegaan aan de (strekking van de) uitsterfregeling. Onder de voorwaarde dat de verzegeling was hersteld, had klager zijn radio naar het oordeel van de beroepscommissie moeten worden teruggegeven.
Gelet op het voorgaande en bij afweging van alle in aanmerking komende belangen, moet de beslissing van de directeur als onredelijk en onbillijk worden aangemerkt. De beroepscommissie zal het beroep daarom gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagrechter vernietigen en het beklag alsnog gegrond verklaren.
Het is de beroepscommissie ambtshalve bekend dat klager nog steeds in de PI Ter Apel verblijft. De beroepscommissie zal de directeur daarom opdragen om een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak binnen twee weken na ontvangst daarvan. Nu de rechtsgevolgen van de bestreden beslissing in beginsel ongedaan kunnen worden gemaakt, ziet de beroepscommissie geen aanleiding om aan klager een tegemoetkoming toe te kennen. Als de directeur om bepaalde redenen evenwel geen gevolg (meer) kan geven aan de opdracht tot het nemen van een nieuwe beslissing, dan zal de beroepscommissie aan klager een tegemoetkoming van €15,- toekennen voor het geleden ongemak.
Beklag onder b.
Klagers beklag heeft – in de kern – betrekking op het aangepaste dagprogramma dat tijdelijk was ingevoerd ter bestrijding van het coronavirus. Door het aangepaste dagprogramma werd klager op zijn roostervrije dag tijdens het arbeidsblok ingesloten en werd hij op de zondag eerder ingesloten dan gebruikelijk. Het beklag ziet daarmee naar het oordeel van de beroepscommissie op een algemene voor alle in de inrichting verblijvende gedetineerden geldende regel. Tegen een algemene regel staat in beginsel geen beklag open, tenzij die regel in strijd is met hogere wet- of regelgeving. Op grond van de stukken is het de beroepscommissie niet gebleken dat het aan klager aangeboden dagprogramma niet voldeed aan de wettelijke normen zoals neergelegd in artikel 3 van de Penitentiaire maatregel. Klager is dan ook terecht niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag, zij het op andere gronden. De beroepscommissie zal het beroep daarom in zoverre ongegrond verklaren.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep inzake het beklag onder a. gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagrechter, verklaart het beklag alsnog gegrond. Zij vernietigt de beslissing waarover is geklaagd en draagt de directeur op een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak binnen twee weken na ontvangst daarvan. Zij kent klager geen tegemoetkoming toe, tenzij de directeur geen gevolg (meer) kan geven aan de opdracht tot het nemen van een nieuwe beslissing. In dat geval kent zij aan klager een tegemoetkoming toe van €15,-.
De beroepscommissie verklaart het beroep inzake het beklag onder b. ongegrond en bevestigt in zoverre de uitspraak van de beklagrechter, met wijziging van de gronden.
Deze uitspraak is op 21 februari 2023 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit
mr. M. Iedema, voorzitter, mr. A. Jongsma en mr. S. Woudman-Bijl, leden, bijgestaan door mr. S.F.J.H. Niederer, secretaris.
secretaris voorzitter