Nummer 22/28151/GB
Betreft [klager]
Datum 30 augustus 2022
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van [klager] (hierna: klager)
1. De procedure
De Minister voor Rechtsbescherming (hierna: verweerder) heeft op 29 april 2022 beslist klager te plaatsen in de Penitentiaire Inrichting (PI) Ter Apel.
Klager heeft daartegen bezwaar ingesteld. Verweerder heeft op 22 juni 2022 het bezwaar ongegrond verklaard.
Klagers raadsman, mr. M. Broere, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze beslissing.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsman en verweerder in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
De beroepscommissie heeft kennisgenomen van het beroepschrift, de reactie van verweerder en de overige stukken.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Klager verblijft rechtmatig in Nederland, omdat hij beschikt over een rechtmatig verblijf in Spanje. Daarnaast wordt het recht op family life geschonden. Er is weliswaar contact via beeldtelefoon, maar dit is onvoldoende om het recht op family life te kunnen waarborgen.
Daarnaast is er sprake van een enorme afstand tussen het kantoor van klagers raadsman, in Roosendaal, en de PI Ter Apel. Het is voor klagers raadsman praktisch onmogelijk om het grote dossier met klager door te nemen. Daarbij is er sprake van een enorme taalbarrière en moeten er ellenlange tapgesprekken worden uitgeluisterd. Dit wordt door zowel de rechtbank Amsterdam als de officier van justitie beaamd. Zij hebben tijdens de zitting op 16 juni 2022 beide uitdrukkelijk aangegeven dat zij – gelet op het verdedigingsbelang – een overplaatsing noodzakelijk achten. Hierbij zou het Justitieel Complex (JC) Zaanstad een geschikte locatie kunnen zijn, mede gelet op het genoemde recht op family life.
Standpunt van verweerder
Verweerder verwijst naar de beslissing op bezwaar van 22 juni 2022 en vult daarbij het volgende aan. De uitvoering van het beleid om voor gedetineerden die geen rechtmatig verblijf in Nederland hebben een speciale locatie aan te wijzen, weegt zwaarder dan eventuele problemen ten aanzien van de reisafstand voor het bezoek. Daarnaast wordt uit het beroepschrift niet duidelijk waarom de familie van klager niet in staat is om te reizen. Hoewel de afstand voor klagers familie en zijn raadsman erg groot is, is het niet onmogelijk om klager te bezoeken in de PI Ter Apel.
3. De beoordeling
Klager verbleef in het huis van bewaring (HVB) van de PI Krimpen aan den IJssel. Op 20 mei 2022 is hij in de PI Ter Apel geplaatst, omdat hij geen rechtmatig verblijf in Nederland heeft.
De beroepscommissie stelt voorop dat klagers rechtmatige verblijf in Spanje niet maakt dat hij in Nederland rechtmatig verblijf heeft. Uit het dossier volgt dat klager niet in het bezit is van een vergunning voor een verblijf in Nederland van langer dan drie maanden.
Op grond van artikel 20b, eerste lid, van de Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van gedetineerden (hierna: de Regeling) worden in een inrichting voor strafrechtelijk gedetineerde vreemdelingen (een VRIS-inrichting) gedetineerden geplaatst die geen rechtmatig verblijf hebben in Nederland (in de zin van artikel 8 van de Vreemdelingenwet 2000) en die zijn gedetineerd op grond van:
- voorlopige hechtenis (door een bevel van gevangenneming of gevangenhouding);
- een vrijheidsstraf; of
- een maatregel tot plaatsing in een Inrichting voor Stelselmatige Daders.
Op grond van het derde lid van dit artikel kan hiervan worden afgeweken. Volgens vaste jurisprudentie van de beroepscommissie moet daarvoor echter sprake zijn van uitzonderlijke omstandigheden.
De PI Ter Apel is op dit moment de enige reguliere VRIS-inrichting. Klager voldoet aan de eisen van artikel 20b, eerste lid, van de Regeling en moet dus in beginsel in de PI Ter Apel worden geplaatst.
Hoewel uit het dossier volgt dat klager niet is verstoken van bezoek en familiebezoek uit Amsterdam ontvangt, is de beroepscommissie van oordeel dat er sprake is van uitzonderlijke omstandigheden die zien op klagers strafzaak. Zij overweegt daartoe als volgt.
Uit het proces-verbaal van de zitting op 16 juni 2022 volgt dat zowel de officier van justitie als de rechtbank het in klagers strafzaak van groot belang achten dat klager dichter bij het kantoor van zijn raadsman wordt geplaatst. Daarbij komt dat klager van een ernstig delict wordt verdacht (waardoor ook het verzoek tot schorsing van de voorlopige hechtenis is afgewezen) en er sprake is van een groot dossier in zijn strafzaak. De taalbarrière tussen klager en zijn raadsman maken de bespreking daarvan niet makkelijk. Bovendien is er nog geen zicht op een inhoudelijke behandeling van klagers strafzaak. Verweerder had daarom in dit geval klagers belang – en dan met name het belang van een verdachte op adequate rechtskundige bijstand – zwaarder moeten laten wegen dan het justitiële belang om klager te plaatsen in een VRIS-inrichting.
Gelet op het voorgaande en bij afweging van alle in aanmerking komende belangen, moet de bestreden beslissing als onredelijk en onbillijk worden aangemerkt. De beroepscommissie zal het beroep daarom gegrond verklaren en de bestreden beslissing vernietigen. Zij zal verweerder opdragen een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak binnen een termijn van twee weken na ontvangst daarvan. De beroepscommissie ziet geen aanleiding om aan klager een tegemoetkoming toe te kennen.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond en vernietigt de bestreden beslissing. Zij draagt verweerder op een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak binnen een termijn van twee weken na ontvangst daarvan. Zij kent klager geen tegemoetkoming toe.
Deze uitspraak is op 30 augustus 2022 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. A. Jongsma, voorzitter, mr. J.M.C. Louwinger-Rijk en drs. M.R. van Veen, leden, bijgestaan door mr. M. Olde Keizer, secretaris.
secretaris voorzitter