Nummer 21/20658/GA
Betreft [Klager]
Datum 23 augustus 2021
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van [Klager] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft beklag ingesteld tegen de slecht werkende verbindingen van Skype.
De beklagrechter bij de Penitentiaire Inrichtingen (PI) Zwolle heeft op 12 februari 2021 klager niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag (Z1 2020-780). De uitspraak van de beklagrechter is bijgevoegd.
Klagers raadsman, mr. M. de Reus, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze uitspraak.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsman en de directeur van de PI Zwolle (hierna: de directeur) in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Het is juist dat aan klager geen schriftelijke beslissing is uitgereikt. Er is echter sprake van schending van een zorgplicht van de directeur. Op grond van het bepaalde in artikel 38 van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft een gedetineerde recht op wekelijks bezoek. Als gevolg van de uitbraak van het coronavirus zijn maatregelen getroffen en vond het bezoek via Skype plaats. Klager heeft moeten constateren dat er structureel sprake was van slechte verbindingen aan de zijde van de inrichting, zodat meermaals het geplande bezoek geen doorgang heeft kunnen vinden. Dat dient voor rekening van de directeur te komen, aangezien de directeur het bezoek dient te faciliteren en dienaangaande een zorgplicht heeft. De directeur heeft deze zorgplicht geschonden, nu hij geen zorg heeft gedragen voor adequaat functionerende Skype-verbindingen.
Standpunt van de directeur
De directeur betwist dat er sprake zou zijn van een structurele slechte Skype-verbinding. Hetgeen klager stelt wordt niet nader onderbouwd met data en tijdstippen van eventuele storingen. De directeur heeft van de gedetineerdencommissie, andere gedetineerden en de maandcommissaris geen buitensporig aantal grieven over Skype ontvangen. In het algemeen kan het soms voorkomen dat er, net als buiten, storingen en slechte of wegvallende verbindingen zijn.
Hoe vervelend ook, is dit niet iets waar de inrichting verder invloed op heeft. Daarbij wordt verwezen naar een nieuwsbericht van 6 januari 2021, geplaatst op intranet van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI):
“Taskforce Shared Service Center ICT (SSC-I) roept de hulp in van gebruikers. Op dit moment ondervinden gebruikers van het programma Skype for Business (SfB) af en toe problemen. SSC-I in Gouda, verantwoordelijk voor de werking van dit programma, roept nu de hulp in van gebruikers. De problemen met het communicatieprogramma SfB variëren van het niet kunnen inloggen tot het ineens uit een vergadering worden gegooid. En af en toe laat de kwaliteit gewoonweg te wensen over. Bij SSC-I is een taskforce in het leven geroepen om gestructureerd dit bijzonder lastige probleem aan te pakken. Het is een hardnekkig probleem, want het gaat verder dan alleen maar ‘te veel gebruikers tegelijkertijd’. De afgelopen tijd is er veel tijd en aandacht besteed aan het zoeken naar en ontwikkelen van een stabiel alternatief voor Skype. Dit is Jitsi geworden. De PI Zwolle is bezig met de uitrol hiervan.”
3. De beoordeling
Ontvankelijkheid van klager in beklag
De Pbw regelt in Hoofdstuk VII het contact van de gedetineerden met de buitenwereld. Het betreft ingevolgde de memorie van toelichting bij de Pbw (Kamerstukken II, 1994/95, 24263, nr. 3, p. 56) correspondentie, bezoek, telefoneren en contact met vertegenwoordigers van de media. Communicatie met behulp van het internet – waaronder Skype – is niet in de Pbw geregeld.
Artikel 24, onder 1, van de European Prison Rules (Rec (2006)2, aangenomen door de Raad van Ministers op 11 januari 2006) luidt als volgt: “Prisoners shall be allowed to communicate as often as possible by letter, telephone or other forms of communication with their families, other persons and representatives of outside organisations and to receive visits from these persons”.
In de toelichting op deze aanbeveling staat het volgende: “Loss of liberty should not entail loss of contact with the outside world. On the contrary, all prisoners are entitled to contact and prison authorities should strive to create the circumstances to allow them to maintain it as best as possible. Traditionally such contact has been by way of letters, telephone calls and visits, but prison authorities should be alert to the fact that modern technology offers new ways of communicating electronically. As these develop, new techniques of controlling them are emerging too and it may be possible to use them in ways that do not threaten safety or security. Contact with the outside world is vital for counteracting the potential damaging effects of imprisonment”.
De beroepscommissie overweegt dat voor het voeren van gesprekken via Skype, als alternatief voor het ontvangen van fysiek bezoek, aansluiting dient te worden gezocht bij artikel 38 van de Pbw. Op grond van artikel 38, eerste lid, van de Pbw heeft een gedetineerde het recht gedurende ten minste één uur per week op in de huisregels vastgestelde tijden en plaatsen bezoek te ontvangen. Uit voornoemd artikel vloeit de verplichting van de directeur voort voldoende inspanningen te verrichten om de omstandigheden te creëren waaronder het bezoek ongestoord kan plaatsvinden. Over een eventuele schending van de uit voornoemd artikel voortvloeiende zorgplicht ten aanzien van klagers bezoekrecht kan derhalve geklaagd worden op grond van artikel 60, eerste lid, van de Pbw (RSJ 4 oktober 2019, R-18/2446/GA). Naar het oordeel van de beroepscommissie valt hieronder ook het leveren van inspanningen voor goed functionerende internetverbindingen in het kader van digitaal bezoek. De omstandigheid dat het SSC-I kennelijk, zoals uit het nieuwsbericht van 6 januari 2021 volgt, verantwoordelijk is voor de werking van Skype, ontslaat de directeur niet van zijn zorgplicht.
De beroepscommissie zal gelet op het voorgaande de uitspraak van de beklagrechter vernietigen en klager alsnog ontvankelijk verklaren in zijn beklag. De beroepscommissie zal om proceseconomische redenen als enige en hoogste instantie inhoudelijk op het beklag beslissen.
Inhoudelijke beoordeling
De beroepscommissie is bekend met de maatregelen die door de DJI zijn getroffen om de verdere verspreiding van het coronavirus binnen PI’s te voorkomen, waaronder de opschorting van het bezoekrecht. Om het contact met de buitenwereld zo veel mogelijk te continueren worden er ruimere mogelijkheden voor telefonisch contact geboden, waar mogelijk via Skype. Binnen de inrichting waar klager verblijft is de mogelijkheid geboden om gebruik te maken van Skype.
De beroepscommissie stelt voorop dat er met het aanbieden van digitale voorzieningen sprake kan zijn van problemen met internetverbindingen. Dat is in een PI niet per se anders dan buiten een PI. Dat laat onverlet dat een directeur zich ervoor dient in te spannen dat gedetineerden zo effectief mogelijk gebruik kunnen maken van deze digitale voorzieningen, temeer als er sprake is van een structureel probleem.
Dat er in klagers geval sprake zou zijn van een structureel probleem, is echter niet door klager onderbouwd en wordt door de directeur weersproken. Voorts neemt de beroepscommissie in aanmerking dat het probleem aanhangig is gemaakt bij het hoofdkantoor en dat er een taskforce bij het SSC-I in het leven is geroepen teneinde diverse problemen rondom het gebruik van Skype aan te pakken. De PI Zwolle zou in dat kader bezig zijn met het uitzetten van een stabiel alternatief voor Skype, genaamd Jitsi. Naar het oordeel van de beroepscommissie is onder de gegeven omstandigheden en bij deze stand van zaken niet gebleken dat de directeur in dit geval zijn zorgplicht heeft geschonden. Het beklag zal daarom ongegrond worden verklaard.
4. De uitspraak
De beroepscommissie vernietigt de uitspraak van de beklagrechter, verklaart klager alsnog ontvankelijk in zijn beklag, maar verklaart dit beklag ongegrond.
Deze uitspraak is op 23 augustus 2021 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit
mr. M. Iedema, voorzitter, mr. R.H. Koning en mr. D.R. Sonneveldt, leden, bijgestaan door mr. S.F.J.H. Niederer, secretaris.
secretaris voorzitter