Nummer R-19/4200/GA
Betreft klager Datum 18 maart 2021
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van klager (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft (voor zover in beroep aan de orde) beklag ingesteld tegen het niet mogen invoeren van een speciale zonnebril, ondanks een medische indicatie (VU 2019/445) en het niet mogen bestellen van extra glutenvrije producten, ondanks een medische indicatie (VU 2019/570).
De beklagrechter bij de Penitentiaire Inrichting (PI) Vught heeft op 11 juli 2019 het beklag ongegrond verklaard. De uitspraak van de beklagrechter is bijgevoegd.
Klagers raadsman, mr. M.F.E. Sprenkels, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze uitspraak.
De beroepscommissie heeft klager via een videobeeldverbinding, zijn raadsman in persoon en via een speakertelefoon (…), plaatsvervangend vestigingsdirecteur van de PI Vught, gehoord op de zitting van 19 februari 2021 in de rechtbank Midden-Nederland te Utrecht.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Met betrekking tot VU 2019/445
Klager heeft een aandoening aan zijn ogen waarvoor hij een UV licht werende zonnebril moet dragen. Deze lichtfobie is vastgesteld door een arts. Klager begrijpt dat de reflecterende zonnebril niet is toegestaan, maar dan wilde hij de bril tijdelijk bij zich kunnen houden totdat hij een andere zonnebril had gekocht. Die andere zonnebril heeft hij uiteindelijk op 1 april 2019 gekregen. Klager kon tot die tijd niet naar buiten en verbleef in zijn cel.
Met betrekking tot VU 2019/570
Van de producten op de winkellijst is 80% niet glutenvrij. Bijvoorbeeld ketjap manis en ketchup. Klager heeft gevraagd om glutenvrije producten te kunnen kopen. Andere gedetineerden kunnen wel andere producten kopen, maar klager niet. In de huisregels staat dat als producten niet beschikbaar zijn, je deze dan via een buitenwinkel kan kopen. Er is al veel bekend over glutenvrije producten. In de winkels zijn daar speciale schappen voor. In het Justitieel Complex Zaanstad heeft klager al een keer glutenvrije boodschappen van de AH geleverd gekregen. Klager had kruiden, specerijen en bijvoorbeeld paneermeel willen bestellen om zelf maaltijden mee te kunnen bereiden. Die producten zijn niet in de winkel van de PI Vught te krijgen, maar hij mocht ze ook niet via de buitenwinkel bestellen. Dat is landelijk beleid zegt de directeur. Dan is het vreemd dat het in Arnhem en Zaanstad wel kan. Zo gaat het dus steeds. Het is een welles-nietes spelletje.
Standpunt van de directeur
Met betrekking tot VU 2019/445
Een reflecterende zonnebril is op grond van de huisregels niet toegestaan en klager geeft aan dat te begrijpen. Ook om de tijd te overbruggen totdat klager een andere zonnebril had, is het niet toegestaan om een reflecterende zonnebril te dragen. Er was geen noodzaak voor en het heeft ook uitwerking naar anderen. Als andere gedetineerden zien dat klager een spiegelende bril heeft, is dat niet uit te leggen. De directeur weet niet of klager de hele periode, toen hij aan het wachten was op de andere bril, binnen is gebleven. Dat zegt klager nu, maar dat stond niet in de klacht.
Met betrekking tot VU 2019/570
De PI heeft een zorgplicht voor de maaltijden. Deze worden in samenspraak met de arts en de keuken geleverd. Klager krijgt bijvoorbeeld glutenvrij brood verstrekt. Daarnaast is er een winkel en een buitenkantine. De directeur kan zich indenken dat klager niet alle glutenvrije producten die hij wil kan kopen. Het is niet zo dat klager altijd in gelegenheid moet worden gesteld om spullen buiten te kopen. Dat geldt ook voor andere gedetineerden. In een supermarkt is ook niet alles te verkrijgen. Het kan zijn dat andere PI’s anders met dit soort verzoeken omgaan, dat weet de directeur niet. De PI Vught volgt het landelijk beleid. Naast de dagelijkse maaltijden die de PI verzorgt, is er een uitgebreide winkellijst van Inmade en een buitenkantine. Op die winkellijst staan glutenvrije producten, dat is het assortiment. Via de buitenkantine kunnen versproducten worden besteld. Verder is het niet mogelijk om extra producten buiten te bestellen. De directeur meent hiermee niet zijn zorgplicht te hebben geschonden.
3. De beoordeling
Met betrekking tot VU 2019/445
In de huisregels van de PI Vught staat onder 4.5.1.2:
De in deze paragraaf benoemde toegestane voorwerpen mogen in uw verblijfsruimte
aanwezig zijn. (…) Het is aan u toegestaan onder uw berusting te houden:
Persoonlijke zaken:
a. Twee niet reflecterende brillen of zonnebrillen…
Het is klager niet toegestaan om een reflecterende zonnebril bij zich te hebben en klager begrijpt dat ook, zo is ter zitting gebleken. Het gaat klager erom dat hij de reflecterende zonnebril tijdelijk bij zich wilde houden, totdat hij een andere zonnebril tot zijn beschikking had. Die andere zonnebril heeft hij op 1 april 2019 gekregen. De eerste klacht over de weigering van de reflecterende zonnebril dateert van 18 maart 2019. Klager heeft niet eerder aangegeven dat hij vanwege het niet mogen hebben van de reflecterende zonnebril binnen en op zijn cel moest blijven. De beroepscommissie stelt vast dat die periode zonder zonnebril niet heel lang is geweest. Dat de directeur de reflecterende zonnebril ook niet tijdelijk heeft toegestaan, kan vanwege de precedentwerking die dat kan geven niet als onredelijk of onbillijk worden aangemerkt. Het beroep zal ongegrond worden verklaard.
Met betrekking tot VU 2019/507
Klager heeft een medische indicatie voor glutenvrije producten. De beroepscommissie begrijpt dat klager glutenvrij brood en glutenvrije maaltijden via de keuken van de PI verstrekt heeft gekregen. De klacht betreft de weigering om extra glutenvrije producten van de (buiten)winkel te mogen bestellen. De PI winkel heeft geen specifieke glutenvrije producten, zo blijkt uit de overgelegde winkellijsten, en het is klager niet toegestaan om glutenvrije producten buiten deze winkel om te bestellen, nu hij buiten deze winkel om volgens de directeur alleen versproducten mag bestellen. De beroepscommissie is van oordeel dat de directeur voor dat onderdeel zijn zorgplicht jegens klager niet voldoende heeft nageleefd. Het is onredelijk om klager niet in staat te stellen het assortiment van glutenvrije producten uit te breiden via een bestelling buiten de winkel om, als dit via de winkel niet mogelijk is. Dit is kennelijk in andere PI’s waar klager heeft verbleven en thans verblijft geen probleem. Het beroep zal gegrond worden verklaard en aan klager zal voor het door hem ondervonden ongemak een tegemoetkoming worden toegekend van € 10,- per maand. Uit nader opgevraagde informatie is gebleken dat klager, die zijn klacht op 8 april 2019 heeft ingediend, tot 6 augustus 2019 in het PPC van de PI Vught heeft verbleven. De tegemoetkoming komt gelet daarop uit op
€ 40,-.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ten aanzien van VU 2019/445 ongegrond en bevestigt in zoverre de uitspraak van de beklagrechter met aanvulling van de gronden.
De beroepscommissie verklaart het beroep ten aanzien van VU 2019/507 gegrond, vernietigt in zoverre de uitspraak van de beklagrechter en verklaart het beklag alsnog gegrond.
Zij kent aan klager een tegemoetkoming toe van €40,-.
Deze uitspraak is op 18 maart 2021 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. C. Fetter, voorzitter, mr. M.F.A. van Pelt en mr. M.J. Stolwerk, leden, bijgestaan door mr. S. Jousma, secretaris.
secretaris voorzitter