nummer: 05/1300/GA en 05/1303/GA
betreft: [klager] datum: 28 september 2005
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 69, tweede lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift, ingediend door mr. J. Serrarens, namens
[...], verder te noemen klager,
gericht tegen twee uitspraken van 23 mei 2005 van de alleensprekende beklagrechter bij de locatie Alphen aan den Rijn,
alsmede van de overige stukken, waaronder de uitspraak waarvan beroep, welke in afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
Ter zitting van de beroepscommissie van 2 september 2005, gehouden in de locatie Alphen aan den Rijn, zijn gehoord klagers raadsvrouw mr. J. Serrarens en [...], unit-directeur bij de locatie Alphen aan den Rijn.
Klager heeft afstand gedaan van het recht om ter zitting te verschijnen.
Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van het beklag en de uitspraak van de beklagrechter
Het beklag houdt in:
a. Het lang na Pesach nog Pesach voedsel aanbieden aan klager is in strijd met de
godsdienstige regels en schadelijk voor klagers gezondheid.
b. In de nacht van 3 op 4 maart 2005 is klager zesmaal gewekt door personeel.
De beklagrechter heeft klager niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag op de gronden als in de aangehechte uitspraak weergegeven.
2. De standpunten van klager en de directeur
Namens klager is in beroep het tegenover de beklagrechter ingenomen standpunt als volgt toegelicht.
Met betrekking tot onderdeel a.:
Klager is lang na Pesach nog Pesach voedsel aangeboden, terwijl dit exclusief bedoeld is voor Pesach en niet voor andere dagen. Klager is ten onrechte niet-ontvankelijk in het beklag verklaard. De directeur is er verantwoordelijk voor dat aan klager,
die een gelovige Jood is en aangegeven heeft dat hij volgens de Israëlische voedingsvoorschriften wil eten, kosjer eten verstrekt wordt. Van toepassing zijn de Richtlijnen met betrekking tot de Joodse ingeslotenen in justitiële inrichtingen d.d. 9
januari 2001. Die Richtlijnen bepalen met betrekking tot Pesach dat gedurende dit acht dagen durende feest speciale wetten gelden. Eten dat door het jaar als kosjer worden beschouwd is op Pesach doorgaans niet geoorloofd. Andersom is het niet de
bedoeling dat na Pesach het speciale voedsel voor Pesach nog wordt geconsumeerd. Volgens de richtlijnen mogen mensen met de Joodse religie vanaf de ochtend voorafgaande aan het Pesachfeest tot het einde van het feest geen gegiste graanproducten eten.
Met betrekking tot onderdeel b.:
Klager is zesmaal gewekt door personeel. Wellicht heeft hij geprobeerd om vroeg te gaan slapen. Hij slaapt slecht en is hartpatiënt. Niet duidelijk is waarom hij zesmaal is gewekt.
De unit-directeur heeft in beroep zijn tegenover de beklagrechter ingenomen standpunt als volgt toegelicht.
Met betrekking tot onderdeel a.:
Pesach voedsel voldoet aan de eisen voor kosjer eten. Het voldoet alleen aan nog strengere eisen dan gewone kosjere voeding.
Met betrekking tot onderdeel b.:
Klager heeft nooit op de zogenaamde nachtlijst gestaan en dan vindt er ook geen wekcontrole plaats. De directeur heeft geen opdracht gegeven om klager zesmaal gedurende de nacht te wekken. Gelet op de personele bezetting gedurende de nacht ligt het ook
niet voor de hand dat klager zesmaal gewekt wordt.
De unit-directeur stelt voor om de vraag of het toegestaan is om na Pesach Pesach voeding te eten voor te leggen aan de inrichtingsrabbijn.
De raadsvrouw gaat hiermee akkoord.
Na telefonisch contact deelt de unit-directeur mede dat het vanuit het rabbinaat toegestaan is om enkele dagen na Pesach nog Pesach voeding te eten.
De raadsvrouw deelt mede dat klager stelt dat hij nog weken daarna Pesach voeding verstrekt kreeg.
De unit-directeur betwist dit en stelt dat klagers gezondheid niet in het geding is geweest en dat klager alleen gedurende korte tijd wat gemist heeft.
3. De beoordeling
Met betrekking tot onderdeel a.:
Het beklag is gericht tegen het verstrekken van Pesach voeding na afloop van het Pesachfeest, hetgeen volgens klager tegen de godsdienstige regels is en schadelijk voor zijn gezondheid.
Een dergelijke beslissing van de directeur betreft de uitoefening van de zorgplicht en is beklagwaardig. Derhalve zal de beroepscommissie de beslissing van de beklagrechter terzake vernietigen en klager alsnog ontvangen in het beklag.
Uit artikel 44, eerste lid, Pbw volgt dat de directeur zorg draagt dat aan de gedetineerde voeding wordt verstrekt en uit artikel 44, derde lid, Pbw volgt dat de directeur daarbij zorg draagt dat zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de
godsdienst
van de gedetineerde.
Volgens de Richtlijnen met betrekking tot Joodse ingeslotenen in justitiële inrichtingen d.d. 9 januari 2001, kenmerk 5063490/00/DJI punt 2.1 duurt het Pesachfeest acht dagen. Mensen met de Joodse religie mogen vanaf de ochtend voorafgaande aan het
feest tot het einde van het feest geen gegiste graanproducten eten of in bezit hebben. Gezien de speciale wetten omtrent het eten tijdens het Pesachfeest is eten wat door het jaar als kosjer wordt beschouwd op Pesach doorgaans niet geoorloofd.
In de Richtlijnen wordt de vraag of het vanuit religieus oogpunt toegestaan is om Pesach voeding na afloop van het Pesachfeest te eten niet beantwoord.
Met instemming van klagers raadsvrouw is de vraag voorgelegd aan het inrichtingsrabbinaat. Als antwoord werd gegeven dat het vanuit religieus oogpunt toegestaan is om enkele dagen na Pesach nog Pesach voeding te eten.
De beroepscommissie is van oordeel dat derhalve niet zozeer de vraag gesteld dient te worden of de directeur het in artikel 44, derde lid, Pbw bepaalde is nagekomen, maar dat de vraag zich aandient of de directeur bij het nemen van de bestreden
beslissing de zorgplicht jegens klager voldoende is nagekomen. Aan klager is gedurende het Pesachfeest speciale Pesachvoeding verstrekt. Uit bovenvermelde Richtlijnen en de toelichting van de directeur blijkt dat dit ondermeer inhoudt dat hij gedurende
acht dagen geen gegiste graanproducten heeft mogen eten. Nu na afloop van het Pesachfeest de verstrekking van Pesach voeding meer dan enkele dagen is gecontinueerd en aan klager, zonder diens instemming, geen gegiste graanproducten zijn verstrekt, is
aan klager derhalve een minder gevarieerde voeding geboden. Derhalve is de beroepscommissie van oordeel dat de directeur de zorgplicht jegens klager onvoldoende is nagekomen en zal de beroepscommissie het beroep gegrond verklaren, de beslissing van de
beklagrechter vernietigen, het beklag gegrond verklaren en aan klager een tegemoetkoming van € 10,= toekennen.
Met betrekking tot onderdeel b.:
Door klager is gesteld dat hij gedurende de nacht van 3 op 4 maart 2005 tot zesmaal toe gewekt is door personeel. De unit-directeur heeft toegelicht dat klager niet op de zogenaamde nachtlijst stond vermeld en dat hij geen opdracht heeft gegeven om
klager te wekken. De beroepscommissie acht gelet op de toelichting van de directeur niet aannemelijk geworden dat door of namens de directeur de beslissing is genomen om klager te wekken. Derhalve wordt niet voldaan aan de eisen als gesteld in artikel
60, eerste lid, Pbw en is de beroepscommissie van oordeel dat de beklagrechter op goede gronden en met juistheid op het beklag heeft beslist. Het beroep zal derhalve ongegrond worden verklaard.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep terzake van het beklag onder a. gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagrechter, verklaart klager alsnog ontvankelijk in het beklag en verklaart het beklag gegrond.
Zij bepaalt dat aan klager terzake van het beklag een tegemoetkoming toekomt van
€ 10,=.
De beroepscommissie verklaart het beroep vermeld onder b. ongegrond en bevestigt de uitspraak van de beklagrechter.
Aldus gedaan door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit mr. P.C. Vegter, voorzitter, dr. M. Kooijman en mr. J.J. van Oostveen, leden, in tegenwoordigheid van mr. H.S. van Gemert, secretaris, op 28 september 2005
secretaris voorzitter