nummer: 05/1206/TB
betreft: [klager] datum: 24 augustus 2005
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 69 van de Beginselenwet verpleging ter beschikking gestelden (Bvt) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift van
[...], verder te noemen klager,
gericht tegen een beslissing van 4 mei 2005 van de Minister van Justitie, verder te noemen de Minister,
alsmede van de overige stukken, waaronder de bestreden beslissing.
Ter zitting van de beroepscommissie van 3 augustus 2005, gehouden in de penitentiaire inrichtingen Overijssel te Zwolle, zijn gehoord klager, bijgestaan door zijn raadsman
mr. ing. T.P. Klaasen, en namens de Minister, [...].
Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van de bestreden beslissing
De Minister heeft beslist klager over te plaatsen naar FPI De Rooyse Wissel te Venray (hierna: De Rooyse Wissel).
2. De feiten
Klager is bij onherroepelijk geworden rechterlijke uitspraak ter beschikking gesteld (tbs) met bevel tot verpleging van overheidswege. Klager is op 29 juli 1997 in de TBS-kliniek De Kijvelanden te Poortugaal (hierna: De Kijvelanden) opgenomen. Op 3 mei
2005 heeft De Kijvelanden de Minister verzocht om wederzijdse overplaatsing van klager. De Minister heeft op 4 mei 2005 beslist klager over te plaatsen naar De Rooyse Wissel. Deze overplaatsing is op 10 mei 2005 gerealiseerd.
3. De standpunten
Klager kan zich niet verenigen met zijn overplaatsing naar De Rooyse Wissel, omdat hem daardoor zijn toekomstperspectief is ontnomen. Volgens de Minister wordt hem een tweede behandelkans geboden, maar hij verblijft daar op een intensieve zorgafdeling
en zit 22 uur per dag op zijn kamer. Hoewel bekend is dat klager moeite heeft met plassen in geval van een urinecontrole, krijgt hij toch telkens afdelingsarrest en een kamerprogramma. Deze onkunde levert veel frustratie op bij klager. Hij moet weer
helemaal opnieuw beginnen, terwijl het in De Kijvelanden op zichzelf goed ging met zijn resocialisatie. Hij is alleen maar overgeplaatst omdat de DOP-boerderij hem vond uitstijgen boven de bewoners daar. Klager wachtte al geruime tijd op opname in de
DOP-boerderij. De Kijvelanden had zijn aanmelding bij die boerderij beter moeten bekijken. Na de laatste intrekking van zijn verlof heeft De Kijvelanden helemaal niets gedaan. De Kijvelanden heeft gefaald in zijn behandeling, waardoor hem zo’n twee
jaar
tijd aan resocialisatie is ontnomen. Klager was na de afwijzing door de DOP-boerderij in gesprek gegaan met het hoofd behandeling en het afdelingshoofd van De Kijvelanden en men zou een nieuw plan gaan uitstippelen. Hij hoorde echter drie maanden later
van de sectormanager, dat al eerder was besloten dat klager zou worden overgeplaatst naar een andere inrichting. Men heeft hem gewoon op de overplaatsingslijst gezet zonder hem daarover in te lichten. Dit doet klager vreselijk pijn. Men had hem op een
andere afdeling van De Kijvelanden kunnen plaatsen. De Kijvelanden maakt zich met de overplaatsing makkelijk af van de eigen fouten.
Op zichzelf is het wel goed dat hij weg is uit De Kijvelanden, omdat hij nu weer meer zichzelf is geworden. Hij zit in De Rooyse Wissel echter niet op zijn plaats op de intensieve zorgafdeling. Klager is het echt spuugzat. De Minister had eerder moeten
ingrijpen. Klager heeft de Minister vaak geschreven, maar heeft nooit een serieus antwoord gekregen. De Kijvelanden zegt wel dat klager vele kansen heeft gehad, maar klager vindt dat De Kijvelanden de tijd heeft gehad om een goed behandelplan uit te
stippelen. Klager is niet meer verslaafd en wil nooit meer terug naar De Kijvelanden. Hij zit nu in De Rooyse Wissel tussen hele gestoorde mensen. Deze kliniek moet een nieuwe start met hem maken en echt werk maken van zijn resocialisatie.
Hij heeft de overplaatsingsbeslissing kort voor zijn overplaatsing op 10 mei 2005 uitgereikt gekregen. Zijn raadsman was toen bij hem en heeft hem gezegd direct zelf beroep in te stellen. Klager had toen afdelingarrest en heeft zijn beroepschrift ter
verzending aan personeel gegeven. Mogelijk heeft het personeel zijn beroepschrift te laat verzonden.
Klagers raadsman heeft nog naar voren gebracht dat er de nodige onzekerheid is over de diagnostiek. In 2002 is in de procedure van verlenging van klagers tbs door externe deskundigen opgemerkt dat het drukke gedrag van klager tot dan toe vooral is
vertaald als ADHD-gedrag, maar zeker een indicatie kan zijn voor hypomane afweer van depressieve onlustgevoelens, dat verlenging van de tbs alleen meerwaarde heeft als klager het gevoel en vertrouwen krijgt aangereikt dat er ook actief aan zijn
rehabilitatie wordt gewerkt, alsmede dat klager toe is aan resocialisatie. De Kijvelanden heeft daarmee niets gedaan, op grond waarvan klagers tbs in juli 2003 met slechts een jaar werd verlengd. Van juli 2003 tot juli 2004 is wederom weinig gebeurd.
Er
was geen sprake van enige inhoudelijke behandeling noch van een aanzet tot resocialisatie. Er was alleen sprake van voortdurende afzonderingen en separaties door het negeren van klager door de staf of door de autoritaire houding van de staf tegenover
klager. In verband met daartegen ingesteld beklag heeft de beklagcommissie De Kijvelanden herhaaldelijk verzocht om een inventarisatie van incidenten, maar geen informatie terzake gekregen, op grond waarvan het beklag gegrond is verklaard.
Ook klagers raadsman heeft meerdere keren met de kliniek gecorrespondeerd, maar pas een reactie gekregen nadat een kopie van de laatste brief was gezonden aan de Minister en de rechtbank Amsterdam. Er werden telefonisch excuses aangeboden en er werd
meegedeeld dat de verantwoordelijke niet meer werkzaam was in de kliniek. Klager is wel de dupe van het onzorgvuldig handelen van de kliniek. In 2004 bleek in de procedure tot verlenging van de tbs dat anderhalve maand voor de zitting van de rechtbank
klagers dossier naar een extern deskundige was gestuurd voor een second opinion ten aanzien van uitsluitend klagers overplaatsing en dat het advies nog niet gereed was. De rechtbank heeft ondanks de kritiek van klagers raadsman op de kliniek klagers
tbs
met twee jaar verlengd, waartegen klager hoger beroep heeft ingesteld.
In een aanvullend verslag dat De Kijvelanden aan het Hof heeft gezonden is klager voor de zoveelste keer ten onrechte onjuist beoordeeld. Het afdelingspersoneel gaf bij navraag direct toe dat dit onjuist was, maar klager werd wel weer ten onrechte als
handelend agressief neergezet. Er is vanuit onmacht wel sprake van verbale dreiging, maar nooit van fysieke agressie. Een onjuist beeld zou een verkeerde beoordeling en een verkeerde beslissing tot gevolg gehad hebben. Een kliniek heeft veel macht met
het schrijven van rapporten voor het ministerie, de rechtbank en het Hof. Klagers raadsman heeft De Kijvelanden verzocht een en ander te corrigeren.
Klager heeft het helemaal gehad en wenst nu eindelijk een eerlijke kans.
De Minister heeft de bestreden beslissing als volgt toegelicht.
Klager zal niet in zijn beroep kunnen worden ontvangen. De overplaatsingsbeslissing is op 10 mei 2005 aan klager uitgereikt en het beroepschrift is op 19 mei 2005, derhalve twee dagen te laat, ontvangen, terwijl de Minister geen redenen bekend zijn
geworden die deze termijnoverschrijding kunnen rechtvaardigen.
Indien de beroepscommissie klager wel ontvankelijk acht, zal het beroep ongegrond zijn. Krachtens artikel 12 Bvt dient een spoedige opname in een tbs-inrichting bewerkstelligd te worden met inachtneming van de in artikel 11 Bvt genoemde eisen. Ten
aanzien van de selectie van ter beschikking gestelden in het kader van een eerste opname of herplaatsing in een tbs-inrichting is een toetsing aan een viertal criteria (geslacht, intelligentie, soort stoornis en vluchtgevaarlijkheid) van belang, die
plaatsvindt op basis van in het dossier aanwezige informatie. Uit de ter beschikking staande informatie in de onderhavige zaak komt naar voren dat klager een man is die lijdt aan een persoonlijkheidsstoornis. Het intelligentieniveau van klager is
vastgesteld boven een IQ van 80. Er is niet gebleken van een extreem vlucht- en/of beheersrisico. Genoemde bevindingen resulteerden in selectie voor De Rooyse Wissel. Klager wordt daar een tweede behandelkans geboden, nu blijkens het
overplaatsingsverzoek van De Kijvelanden de behandelinspanningen van de afgelopen zeven jaar niet tot het gewenste resultaat hebben geleid en het recidivegevaar thans nog onverminderd hoog is. Klager verbleef sinds februari 2001 in het
resocialisatiecentrum De Blink, waar het binnen een paar maanden tijd twee keer mis ging. De eerste keer was klager te laat van onbegeleid verlof in de inrichting teruggekeerd en had hij alcohol gedronken. De tweede keer was hij dwingend ten opzichte
van de staf en medepatiënten en viel hij om onduidelijke redenen boos uit. Op grond daarvan werd klager teruggeplaatst in de inrichting. Intussen werd wel gezocht naar een passende plaats voor hem en werd informatie ingewonnen over een begeleid wonen
boerderij in Brabant (Stichting DOP). Op 27 september 2002 keerde klager niet terug van onbegeleid verlof. Na heropname in de inrichting op 31 januari 2003 was hij zeer wisselend in contact met de staf. Klager weigerde urinecontroles, was in het bezit
van een verboden wapen, deed dreigende uitspraken en was nauwelijks op de afdeling te handhaven, op grond waarvan hij verscheidene keren gesepareerd werd. Na evaluatie van klagers verlofmachtiging in augustus 2004, werden alle verlofmachtigingen voor
klager ingetrokken vanwege toenemende twijfel over de kansrijkheid van een succesvolle resocialisatie. Gelet op de impasse in de behandeling is Veldzicht om een second opinion gevraagd. Deze kliniek adviseerde tot behandeling in een andere kliniek en
resocialisatie richting een beschermde woonvorm. Op 5 november 2004 besloot De Kijvelanden dat het traject van toewerken naar plaatsing op de DOP-boerderij een kans verdiende, maar na afwijzing van klager door die boerderij bleef geen andere optie over
dan overplaatsing naar een andere inrichting. De DOP-boerderij durfde het niet aan met klager omdat de omgeving te druk zou zijn voor hem. Hopelijk lukt het De Rooyse Wissel om de beoogde resocialisatie van klager tot een goed einde te brengen. Het is
gebruikelijk dat alle nieuwe patiënten geplaatst worden op een intensieve zorgafdeling. Als daar alles naar wens verloopt, zal klager doorstromen naar een andere afdeling.
4. De beoordeling
Vast staat dat de overplaatsingsbeslissing van de Minister op dinsdag 10 mei 2005 aan klager is uitgereikt en dat het beroepschrift van vrijdag 13 mei 2005 op donderdag 19 mei 2005 op het secretariaat van de Raad is ontvangen. De beroepscommissie is
van
oordeel dat klager ondanks de termijnoverschrijding van twee dagen in zijn beroep kan worden ontvangen. Redelijkerwijs kan niet worden geoordeeld dat klager in verzuim is geweest, gelet op klagers verklaring dat hij zijn beroepschrift ter verzending
aan
personeel heeft aangeboden en het op zichzelf ook niet onaannemelijk is te achten dat postverzending vanuit de inrichting enige vertraging heeft opgelopen vanwege de Pinksterdagen op zondag 15 mei en maandag 16 mei 2005.
Inhoudelijk wordt het volgende overwogen.
Bij de overplaatsing van ter beschikking gestelden dient de Minister, op grond van artikel 11, tweede lid, van de Bvt in zijn overwegingen te betrekken:
a) de eisen die de bescherming van de maatschappij tegen de gevaarlijkheid van de ter beschikking gestelde voor de veiligheid van anderen dan de ter beschikking gestelde of de algemene veiligheid van personen of goederen stelt, en
b) de eisen die de behandeling van de ter beschikking gestelde gezien de aard van de bij hem geconstateerde gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens stelt.
Uitgangspunt van het op grond van het IBO II-rapport door de Minister geformuleerde beleid is dat alle tbs-inrichtingen geoutilleerd zijn voor iedere ter beschikking gestelde, met uitzondering van een aantal speciale categorieën, te weten vrouwen,
zwakbegaafden en extreem beheers- en vluchtgevaarlijke ter beschikking gestelden. Daarnaast wordt onderscheiden naar de primaire psychopathologie: psychotische stoornis of persoonlijkheidsstoornis.
De Minister heeft de beslissing tot overplaatsing van klager genomen met inachtneming van klagers geslacht, zijn intelligentie, de ten aanzien van hem gestelde diagnose en gegevens omtrent het al dan niet bestaan van een beheers/vluchtrisico, alsmede
de
bestaande wachtlijsten.
Klager heeft geen zwaarwegende argumenten aangevoerd die zouden kunnen of moeten leiden tot het oordeel dat de Minister in redelijkheid niet tot de bestreden overplaatsingsbeslissing heeft mogen komen.
Daarbij is in aanmerking genomen dat op grond van de stukken en het verhandelde ter zitting in ieder geval duidelijk naar voren is gekomen dat een verder verblijf van klager in De Kijvelanden ter verdere tenuitvoerlegging van de tbs-maatregel niet
zinvol kan worden genoemd, waar De Kijvelanden geen behandelmogelijkheden voor klager meer ziet en klager juist van mening is dat De Kijvelanden met hem niet de juiste weg heeft bewandeld. Klager heeft ter zitting ook aangegeven dat hij niet meer terug
wil naar De Kijvelanden.
Voorts is in aanmerking genomen dat klager blijkens de verklaring namens de Minister ter zitting als nieuwe bewoner, evenals alle andere nieuwe bewoners, volgens gebruik in De Rooyse Wissel op een afdeling voor intensieve zorg is geplaatst, maar dat
het
de bedoeling is om in overeenstemming met de door Veldzicht uitgebrachte second opinion te gaan werken aan resocialisatie richting een beschermde woonvorm, zodra dat verantwoord wordt geacht. De beroepscommissie wil klager dan ook meegeven om
- hoe moeilijk dat op zichzelf voor klager zal zijn gezien zijn frustratie over zijn verblijf in De Kijvelanden en de overplaatsing - zich nu vooral te richten op zijn behandeling in De Rooyse Wissel en niet meer bezig te blijven met het voor hem
negatief verlopen verblijf in De Kijvelanden. Door de overplaatsing zal enige vertraging in klagers behandeling optreden, maar klager krijgt daarmee wel een nieuwe kans op resocialisatie richting een beschermde woonvorm. Een dergelijke kans is
nauwelijks meer aanwezig te achten bij voortgezet verblijf in De Kijvelanden, welk verblijf dan ook meer behandelachterstand zou opleveren dan overplaatsing naar De Rooyse Wissel.
De beroepscommissie is niet bevoegd te treden in de wijze waarop door De Kijvelanden invulling is gegeven aan klagers tbs-behandeling noch in de wijze waarop door De Rooyse Wissel daaraan invulling zal worden gegeven. Wel merkt de beroepscommissie op
dat niet duidelijk is waarom De Kijvelanden na de afwijzing van de DOP-boerderij kennelijk verder geen enkele andere poging tot onderbrenging van klager in een beschermde woonvorm heeft ondernomen. Voorts betreurt zij het op zichzelf dat klager pas op
een zeer korte termijn voor daadwerkelijke overplaatsing door De Kijvelanden is ingelicht over de voorgenomen overplaatsing, terwijl men geruime tijd eerder al had besloten klager voor te dragen voor wederzijdse overplaatsing. Deze omstandigheden
kunnen
evenwel niet leiden tot gegrondverklaring van het beroep.
Het hiervoor overwogene in aanmerking genomen is de beslissing klager over te plaatsen naar De Rooyse Wissel niet in strijd met de wet en kan deze evenmin als onredelijk of onbillijk worden aangemerkt. Het beroep zal derhalve ongegrond worden
verklaard.
5. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ongegrond.
Aldus gedaan door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit mr. drs. F.A.M. Bakker, voorzitter, mr. H. Heijs en drs. J.R. van Veldhuizen, leden, in tegenwoordigheid van mr. E.W. Bevaart, secretaris, op 24 augustus 2005
secretaris voorzitter