nummer: 13/3152/GA
betreft: [klager] datum: 16 januari 2014
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 69, tweede lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift van
de directeur van de locatie Zoetermeer,
gericht tegen een uitspraak van 19 september 2013 van de beklagcommissie bij voormelde locatie, gegeven op een klacht van [...], verder te noemen klager,
alsmede van de overige stukken, waaronder de uitspraak waarvan beroep, welke in afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
Ter zitting van de beroepscommissie van 28 november 2013, gehouden in de penitentiaire inrichtingen (p.i.) Amsterdam Over-Amstel, zijn gehoord klager, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. N.G.H. Verschaeren, [...], plaatsvervangend vestigingsdirecteur
van de locatie Zoetermeer, en [...], juridisch medewerker van de locatie Zoetermeer.
Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van het beklag en de uitspraak van de beklagcommissie
Het beklag betreft de beslissing van de directeur van 4 september 2013 tot oplegging van een aantal toezichtmaatregelen in verband met klagers plaatsing op de lijst van gedetineerden met een vlucht-/maatschappelijk risico (GVM-lijst), met het profiel
‘verhoogd’.
De beklagcommissie heeft het beklag gegrond verklaard op de gronden als in de aangehechte uitspraak weergegeven en heeft aan klager een tegemoetkoming van € 50,= toegekend.
2. De standpunten van de directeur en klager
Door en namens de directeur is in beroep het tegenover de beklagcommissie ingenomen standpunt als volgt toegelicht. Uit een rapport van 1 november 2013 van het Gedetineerden Recherche Informatiepunt (GRIP) volgt dat klager vanuit de p.i. Alphen aan den
Rijn is overgeplaatst naar de locatie Zoetermeer. Door het Bureau Integriteit en Veiligheid van DJI is een onderzoek ingesteld naar twee p.i.w.-ers in de p.i. Alphen aan den Rijn. Uit dat onderzoek is naar voren gekomen dat klager deze p.i.w.-ers heeft
aangezet tot niet-integer gedrag. Als gevolg hiervan zijn de twee p.i.w.-ers ontslagen. Klager had in de p.i. Alphen aan den Rijn verschillende privileges verworven. Zo belde hij erg veel en kreeg hij ook meerdere keren per week bezoek. Klager wordt
verdacht van leidinggeven en deelname aan een grote criminele organisatie. Het Operationeel Overleg (OO) heeft het noodzakelijk geacht klager te plaatsen op de GVM-lijst teneinde zijn contacten te monitoren. Ook in de locatie Zoetermeer belt klager erg
veel. Gebleken is dat klager telefoongesprekken heeft gevoerd met gedetineerde W., die in een andere inrichting verblijft. Het is niet toegestaan dat gedetineerden met elkaar bellen. Bovendien is W. gedetineerd in verband met een grootschalige
drugszaak; eenzelfde soort strafbaar feit als waarvoor klager is gedetineerd. Ook in de locatie Zoetermeer is klager bezig verschillende privileges te verwerven, waardoor hij meer bewegingsvrijheid binnen de inrichting heeft. Op basis van bovengenoemde
omstandigheden bestaat bij de directeur het (sterke) vermoeden – alhoewel er geen concrete klachten over klager bestaan en hij zich voorbeeldig gedraagt – dat klager zijn criminele activiteiten in detentie voortzet. Aan klager zijn alleen die
maatregelen opgelegd die noodzakelijk zijn voor het monitoren van zijn contacten.
Door en namens klager is in beroep het tegenover de beklagcommissie ingenomen standpunt als volgt toegelicht. Klager wordt al tijden gemonitord, maar er is nooit enige aanwijzing gevonden dat klager iets fout doet. Klager belt veel met zijn familie.
Het
klopt dat klager, door middel van conference calls, ook telefonisch contact heeft met gedetineerde W. Klager kent gedetineerde W. goed en zij steunen elkaar. Er is evenwel geen sprake van voortgezet crimineel handelen. Klager heeft de tijden waarop hij
met W. belt doorgegeven aan het personeel, zodat zij die gesprekken kunnen meeluisteren. Bovendien kunnen die gesprekken, die allemaal zijn opgenomen, worden teruggeluisterd. Klager heeft ook aangegeven te zullen stoppen met het bellen van W. als
blijkt
dat dit problemen oplevert. Klager belt niet meer dan is toegestaan. Hij heeft wel eens een telefoonkaart van een medegedetineerde gekregen, maar eerder had hij die medegedetineerde een telefoonkaart geleend. Klager is een voorbeeldige gedetineerde.
Hij
houdt zich aan alle regels en gedraagt zich correct. Dit wordt door de directeur ook erkend. Hij is ten onrechte weggeplaatst uit de p.i. Alphen aan den Rijn. De extra bezoekmomenten die klager daar kreeg waren een beloning voor zijn goede gedrag.
Klager was in de p.i. Alphen aan den Rijn reiniger en had om die reden goed contact met het personeel. In de locatie Zoetermeer heeft klager vier maanden achter de kassa gewerkt, maar dit mocht op een gegeven moment niet meer. Klager mag nu helemaal
geen geprivilegieerde baantjes meer doen. Klager vindt het zeer vreemd dat hij zo zijn best doet, maar vervolgens beperkende maatregelen krijgt opgelegd. Inmiddels zijn de toezichtmaatregelen voor de derde keer verlengd, maar er is geen nieuwe
informatie bijgekomen ten opzichte van de eerste beslissing. Er is geen enkele aanwijzing dat klager criminele handelingen verricht of tracht privileges te verwerven. De maatregelen zijn dan ook ten onrechte opgelegd.
3. De beoordeling
Klager is op 19 december 2012 vanuit de p.i. Alphen aan den Rijn overgeplaatst naar de locatie Zoetermeer. Na zijn overplaatsing is klager door het OO op de GVM-lijst geplaatst. Deze plaatsing is gebaseerd op de indicaties: ‘criminele organisatie’,
‘mediagevoelig’ en ‘voortgezet crimineel handelen in detentie’. Op 26 februari 2013 zijn aan klager toezichtmaatregelen voor de duur van drie maanden opgelegd. Op 26 mei 2013 zijn deze toezichtmaatregelen voor een periode van drie maanden verlengd. Bij
beslissing van 4 september 2013 – welke beslissing in deze uitspraak wordt beoordeeld – zijn de toezichtmaatregelen wederom voor een periode van drie maanden verlengd.
De directeur kan, indien dit noodzakelijk is in verband met de handhaving van de orde en veiligheid in de inrichting, aan een gedetineerde die is geplaatst op de GVM-lijst toezichtmaatregelen opleggen. Alvorens hiertoe te beslissen dient de directeur
een eigen belangenafweging omtrent de noodzaak van die toezichtmaatregelen te maken. Gelet op het ingrijpende karakter van de toezichtmaatregelen moet die belangenafweging voor de gedetineerde inzichtelijk zijn en worden onderbouwd met schriftelijke
verslaglegging. De enkele verwijzing naar de plaatsing van een gedetineerde op de GVM-lijst volstaat niet.
De directeur heeft naar het oordeel van de beroepscommissie onvoldoende aannemelijk gemaakt dat klager crimineel handelen in detentie voortzet dan wel de intentie hiertoe heeft. Uit de overgelegde GRIP-rapportage – die overigens dateert van na de
bestreden beslissing en dus niet ten grondslag kan hebben gelegen aan die beslissing – blijkt evenmin dat sprake is van voortgezet crimineel handelen. Voorts is niet aannemelijk geworden dat klager manipulatief gedrag vertoont of op onrechtmatige wijze
probeert privileges te verwerven.
Gelet op het vorenstaande oordeelt de beroepscommissie dat niet aannemelijk is geworden dat het opleggen van de toezichtmaatregelen op 4 september 2013 in het belang van de handhaving van de orde en veiligheid in de inrichting noodzakelijk was. De
directeur heeft daarom in redelijkheid niet tot de bestreden toezichtmaatregelen kunnen beslissen. Het beroep van de directeur zal ongegrond worden verklaard en de uitspraak van de beklagcommissie zal met aanvulling van de gronden worden bevestigd.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ongegrond en bevestigt de uitspraak van de beklagcommissie met aanvulling van de gronden.
Aldus gegeven door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit mr. M.M. van der Nat, voorzitter, J.G.A. van den Brand en dr. M. Kooyman, leden, in tegenwoordigheid van
mr. F.A. Groeneveld, secretaris, op 16 januari 2014
secretaris voorzitter