nummer: 13/1100/GA
betreft: [klager] datum: 27 augustus 2013
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 69, tweede lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift van
[...], verder te noemen klager,
gericht tegen een uitspraak van 21 maart 2013 van de alleensprekende beklagrechter bij de penitentiaire inrichtingen (p.i.) Vught,
alsmede van de overige stukken, waaronder de uitspraak waarvan beroep, welke in afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
De beroepscommissie heeft de directeur van voormelde p.i. in de gelegenheid gesteld schriftelijk te reageren op het beroep en klager alsmede zijn raadsvrouw mr. B.G.M.C. Peters om het beroep schriftelijk toe te lichten.
Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van het beklag en de uitspraak van de beklagrechter
Het beklag betreft het feit dat aan klager, gedurende zijn verblijf op de afdeling voor beheersproblematische gedetineerden (verder: de BPG), geen arbeid is aangeboden, terwijl hij hierop wel recht had.
De beklagrechter heeft het beklag ongegrond verklaard op de gronden als in de aangehechte uitspraak weergegeven.
2. De standpunten van klager en de directeur
Door en namens klager is het tegenover de beklagrechter ingenomen standpunt in beroep als volgt toegelicht. De directeur heeft zijn zorgplicht als bedoeld in artikel 47, eerste lid, van de Pbw geschonden. Arbeid vormt een zeer belangrijk onderdeel van
het dagprogramma. Arbeid kan niet zonder nadere onderbouwing van het dagprogramma worden geschrapt. Klager heeft meerdere malen verzocht om arbeid te mogen verrichten. De beklagrechter heeft ten onrechte overwogen dat klager niet naar voren heeft
gebracht welk werk hij zou kunnen verrichten. De verantwoordelijkheid wordt zodoende ten onrechte bij klager gelegd, terwijl het juist aan de directeur is om zorg te dragen voor arbeid voor klager. De enkele omstandigheid dat klager op de BPG
verblijft,
ontslaat de directeur niet van zijn taak om arbeid te zoeken voor klager. Uit de productspecificatie BPG blijkt dat gedetineerden die verblijven op de BPG recht hebben op arbeid. De directeur heeft op geen enkele wijze geprobeerd arbeid te zoeken voor
klager. Het aanbieden van arbeid aan klager is niet onmogelijk. Verzocht wordt het beroep en beklag gegrond te verklaren en aan klager een tegemoetkoming toe te kennen van € 5,= per dag waarop hij niet heeft kunnen werken.
De directeur heeft gepersisteerd bij het standpunt, zoals ingenomen tegenover de beklagrechter, dat de aard van het regiem zich verzet tegen het aanbieden van inrichtingsarbeid.
3. De beoordeling
Namens klager is zonder nadere toelichting het verzoek gedaan te worden gehoord. De beroepscommissie wijst het verzoek af nu de noodzaak tot mondelinge behandeling mede gelet op het ontbreken van enige onderbouwing van het verzoek niet is gebleken.
Ingevolge artikel 47, eerste lid, van de Pbw heeft de gedetineerde recht op deelname aan de in de inrichting beschikbare arbeid. In het tweede lid van artikel 47 van de Pbw is bepaald dat de directeur zorg draagt voor de beschikbaarheid van arbeid voor
de gedetineerden, voor zover de aard van de detentie zich daar niet tegen verzet.
Uit voormeld artikel 47 blijkt dat de directeur de verplichting heeft (geschikte) arbeid aan de gedetineerden beschikbaar te stellen. De directeur behoeft slechts niet in arbeid te voorzien indien de aard van de detentie van de gedetineerde(n) zich
tegen het verrichten van arbeid verzet. In de Pbw noch in de toelichting daarop wordt voorzien in een basis voor een algemene uitzondering op deze verplichting van de directeur te voorzien in arbeid. Uit de Memorie van toelichting blijkt dat
uitgangspunt is dat alle (tot vrijheidsstraf) veroordeelde gedetineerden deelnemen aan (eenvoudige) arbeid (TK 1994/95, 24 263, nr. 3, p. 64).
Uit de zogenaamde productspecificatie beheersproblematische gedetineerden (van 18 oktober 2011) blijkt weliswaar dat arbeid op de BPG geen prioriteit heeft, maar niet dat de aard van de detentie zich verzet tegen het verrichten van arbeid door
gedetineerden die verblijven op de BPG. Gedetineerden die verblijven in de BPG hebben in beginsel aldus recht op deelname aan arbeid en de directeur dient te voorzien in (geschikte) arbeid (te denken valt ook aan individuele arbeid in de
verblijfsruimte). Mitsdien is de in de inrichting gehanteerde regel dat gedetineerden in de BPG nimmer arbeid wordt aangeboden in strijd met de Pbw, meer in het bijzonder met artikel 47, eerste en tweede lid, van de Pbw.
Het voorgaande betekent niet dat de directeur altijd aan elke gedetineerde op de BPG arbeid moet aanbieden. Indien een gedetineerde geen arbeid wordt aangeboden, zal daaraan een individuele afweging ten grondslag moeten worden gelegd. De
beroepscommissie neemt in dit verband als vaststaand aan dat klager enkele malen heeft verzocht om arbeid te mogen verrichten, maar dat dit verzoek is afgewezen. Van feiten en omstandigheden waaruit blijkt dat de aard van de specifieke detentiesituatie
van klager zich tegen het verrichten van (alle) arbeid zou verzetten is niet gebleken.
Het voorgaande leidt ertoe dat de beroepscommissie het beroep gegrond zal verklaren, de uitspraak van de beklagrechter zal vernietigen en het beklag alsnog gegrond zal verklaren.
Nu klager een loonvervangende uitkering heeft ontvangen, zal de tegemoetkoming wegens het ongemak dat hij heeft ondervonden doordat hem geen arbeid is aangeboden worden vastgesteld op € 25,=.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagrechter en verklaart het beklag alsnog gegrond.
Zij bepaalt dat aan klager een tegemoetkoming toekomt van € 25,=.
Aldus gegeven door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit mr. P.C. Vegter, voorzitter, mr. M.A.G. Rutten en mr. A. van Holten, leden, in tegenwoordigheid van
mr. F.A. Groeneveld, secretaris, op 27 augustus 2013
secretaris voorzitter