nummer: 13/370/GA
betreft: [klager] datum: 12 april 2013
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 69, tweede lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift van
[...], verder te noemen klager,
gericht tegen een uitspraak van 29 januari 2013 van de alleensprekende beklagrechter bij de penitentiaire inrichtingen (p.i.) Nieuwegein,
alsmede van de overige stukken, waaronder de uitspraak waarvan beroep, welke in afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
Ter zitting van de beroepscommissie van 21 maart 2013, gehouden in de p.i. Amsterdam Over-Amstel, zijn gehoord klager, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. J. Serrarens, [...], plaatsvervangend vestigingsdirecteur van de p.i. Nieuwegein, en [...],
juridisch adviseur van het hoofdkantoor van DJI.
Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van het beklag en de uitspraak van de beklagrechter
Het beklag betreft:
a. het feit dat telefoongesprekken van gedetineerden, ondanks de uitspraak van de beroepscommissie van 12 november 2012 (12/1767/GA en 12/1851/GA), nog steeds standaard worden opgenomen;
b. het feit dat de directeur, ondanks bovengenoemde uitspraak van de beroepscommissie, nog steeds de ‘witte lijst’ met daarop 0800/0900-nummers niet heeft uitgereikt;
c. het verzuim van de directeur een beslissing te nemen op het door klager, op
14 november 2012, gedane verzoek om collect call te mogen bellen;
d. de hoge beltarieven (van het Telio telefoonsysteem).
De beklagrechter heeft klager niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag op de gronden als in de aangehechte uitspraak weergegeven.
2. De standpunten van klager en de directeur
Door en namens klager is in beroep het tegenover de beklagrechter ingenomen standpunt als volgt toegelicht.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder a: In de brief van de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie van 15 februari 2013 staat dat er in het voorjaar van 2013 een beleidskader wordt opgeleverd, op grond waarvan een afweging kan worden
gemaakt
over het standaard opnemen van telefoongesprekken. Gelet daarop, kan er vanuit worden gegaan dat telefoongesprekken thans nog standaard worden opgenomen. Zolang het beleidskader er (nog) niet is, wordt door de directeur geen uitvoering gegeven aan de
uitspraak van de beroepscommissie.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder b: De ‘witte lijst’ met 0800/0900-nummers is nooit uitgereikt. Onlangs heeft klager de ‘witte lijst’ samen met de directeur bekeken. Op die lijst staan nummers van bijvoorbeeld zorgverzekeraars en banken
gemengd met een aantal nummers van advocatenkantoren. De lijst is incompleet en warrig. Het nummer van klagers zorgverzekeraar staat niet op die lijst. Desgevraagd antwoordt klager dat hij de directeur niet heeft verzocht om zijn zorgverzekeraar te
mogen bellen.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder c. en d: Klager heeft bij de directeur een concreet verzoek ingediend om collect call te mogen bellen. De directeur heeft hierop niet beslist. In het contract tussen DJI en Telio staat dat het aanbieden van
een ‘collect call-service’ mogelijk is. Het niet collect call kunnen bellen in combinatie met de hoge beltarieven levert voor klager problemen op. Hij heeft frequent telefonisch contact met zijn advocaat in Zweden. De kosten van deze gesprekken zijn
dermate hoog dat klager daarnaast niet ook naar zijn familie kan bellen. De raadsvrouw beroept zich erop dat klagers recht op ‘family life’ en zijn recht op verdediging hierdoor worden ingeperkt.
Daarbij komt nog dat het slechts mogelijk is om één keer per week opwaardeerkaarten te kopen, die vooraf besteld moeten worden. Het is dus niet mogelijk om opeens, bijvoorbeeld in een noodsituatie, kaarten te kopen.
Door de plaatsvervangend vestigingsdirecteur en de juridisch adviseur van het hoofdkantoor van DJI is daarop als volgt gereageerd.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder a: Telefoongesprekken van gedetineerden worden thans nog steeds opgenomen. Voor de zomer van 2013 wordt er een beleidskader opgeleverd op grond waarvan een afweging kan worden gemaakt over het standaard
opnemen van telefoongesprekken. Het is op dit moment technisch niet mogelijk om op de ene afdeling wel en op een andere afdeling niet op te nemen. Er wordt aan gewerkt om dit te verbeteren. Het alternatief is helemaal niet meer opnemen, maar dat brengt
te veel veiligheidsrisico’s met zich mee. Totdat het beleidskader er is, worden alle gesprekken opgenomen.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder b: De directeur erkent dat gedetineerden bepaalde nummers, zoals die van hun zorgverzekeraar, vanuit de inrichting moeten kunnen bellen. Als blijkt dat er een 0800/0900-nummer geblokkeerd is, kan de
gedetineerde dit bij de directeur melden. Als de directeur van oordeel is dat de gedetineerde dat nummer moet kunnen bellen, zal hij de gedetineerde hiertoe de mogelijkheid bieden. De ‘witte lijst’ is overigens in de inrichting opgehangen.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder c: Het verzoek van klager heeft de plaatsvervangend vestigingsdirecteur niet bereikt. Overigens kan met telefoontoestellen van Telio niet collect call worden gebeld, omdat het niet mogelijk is toezicht uit
te
oefenen op dergelijke gesprekken. De uitspraak van de beroepscommissie van 12 november 2012 is op dit punt niet juist. Desgevraagd antwoordt de directeur dat het gedetineerden in uitzonderlijke omstandigheden kan worden toegestaan om met een
niet-Teliotelefoon collect call te bellen. De juridisch adviseur deelt mee dat naar verwachting rond 15 mei 2013 een dienst zal worden opgeleverd, die vergelijkbaar is met de ‘collect call-service’.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder d: Telio is de meest voordelige aanbieder die uit de aanbesteding van de telefonie in het gevangeniswezen naar voren is gekomen.
3. De beoordeling
Ten aanzien van de klachten als vermeld onder a. en b. overweegt de beroepscommissie als volgt. De klachten betreffen het niet naleven door de directeur van (bepaalde onderdelen uit) de uitspraak van de beroepscommissie van 12 november 2012 (12/1767/GA
en 12/1851/GA). Anders dan de beklagrechter, is de beroepscommissie van oordeel dat er sprake is van twee nieuwe klachten.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder a. overweegt de beroepscommissie het volgende. De beroepscommissie stelt vast dat telefoongesprekken van gedetineerden, in strijd met de uitspraak van de beroepscommissie van 12 november 2012, thans nog
steeds standaard worden opgenomen, zonder dat door de directeur een afweging wordt gemaakt of dit in de inrichting noodzakelijk is in verband met het uitoefenen van toezicht. Mitsdien is er nog steeds sprake van strijd met de Pbw, meer in het bijzonder
met artikel 39, eerste lid, van de Pbw, waarin is bepaald dat telefoongesprekken kunnen – hetgeen erop duidt dat een belangenafweging moet worden gemaakt – worden opgenomen. Het beroep zal derhalve gegrond worden verklaard, de uitspraak van de
beklagrechter zal in zoverre worden vernietigd, klager zal alsnog ontvankelijk worden verklaard in zijn beklag en dit beklag zal alsnog gegrond worden verklaard.
Ter zitting heeft de juridisch adviseur van het hoofdkantoor van DJI de toezegging gedaan dat voor de zomer van 2013 een beleidskader wordt opgeleverd op grond waarvan per inrichting een afweging kan worden gemaakt over het standaard opnemen van
telefoongesprekken. De beroepscommissie begrijpt dat het opstellen van een dergelijk beleidskader en het doen van onderzoek naar de noodzakelijkheid van het opnemen van telefoongesprekken per inrichting enige tijd in beslag neemt. De beroepscommissie
zal aan klager om deze reden geen egemoetkoming toekennen.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder b. overweegt de beroepscommissie het volgende. De beroepscommissie acht het, gelet op hetgeen de directeur heeft aangevoerd, voldoende aannemelijk dat de ‘witte lijst’ met daarop 0800/0900-nummers in de
inrichting is opgehangen. Het is uit de behandeling ter zitting ook duidelijk geworden dat die lijst onvolledig is. Zo staat klagers zorgverzekeraar niet op de lijst, maar niet gebleken is dat klager bij de directeur een verzoek heeft ingediend om zijn
zorgverzekeraar te mogen bellen. Om die reden had klager op deze grond niet-ontvankelijk moeten worden verklaard in zijn beklag. De beroepscommissie zal het beroep ongegrond verklaren en de uitspraak van de beklagrechter met wijziging van de gronden
bevestigen.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder c. overweegt de beroepscommissie het volgende. De beroepscommissie acht het voldoende aannemelijk dat klager, na de uitspraak van de beroepscommissie, een verzoek heeft ingediend bij de directeur om collect
call te mogen bellen. Door de directeur is niet op dit verzoek beslist en daartegen richt het beklag zich. Anders dan de beklagrechter, is de beroepscommissie van oordeel dat er sprake is van een nieuwe klacht, waarin klager, gelet op artikel 60,
tweede
lid, van de Pbw, kan worden ontvangen. De uitspraak van de beklagrechter zal derhalve in zoverre worden vernietigd en klager zal alsnog ontvankelijk worden verklaard in dit beklag.
Nu de uitsluiting van de mogelijkheid om collect call te bellen een voor alle in de inrichting verblijvende gedetineerden geldende regel betreft en niet in strijd is met hogere wet- en/of regelgeving, is het nalaten te beslissen op het verzoek van
klager collect call te mogen bellen – hetgeen naar het oordeel van de beroepscommissie in deze zaak gelijk staat aan een afwijzende beslissing op dat verzoek – niet onredelijk en onbillijk. Hierbij neemt de beroepscommissie in aanmerking de mededeling
van de directeur dat in uitzonderlijke omstandigheden gedetineerden wel de mogelijkheid wordt geboden om collect call (met een niet-Teliotelefoon) te bellen. Het beklag zal derhalve ongegrond worden verklaard.
Ten aanzien van het beklag als vermeld onder d. overweegt de beroepscommissie het volgende. De klacht over de hoge beltarieven van Telio is gericht tegen een algemene voor alle in de inrichting verblijvende gedetineerden geldende regel. Uit de door en
namens klager in het geding gebrachte informatie is onvoldoende aannemelijk geworden dat er sprake is van zodanige excessieve en onredelijk hoge beltarieven dat een inbreuk wordt gemaakt op klagers recht op ‘family life’ en zijn recht op het voeren van
zijn verdediging, bij het gebruik maken van de mogelijkheid om met zijn familie en advocaten te bellen. De beroepscommissie betrekt hierbij het, niet bestreden, gegeven dat Telio uit de aanbesteding als de voordeligste aanbieder tevoorschijn is
gekomen.
Nu bij de tariefstelling niet is gebleken van strijd met hogere wet- en/of regelgeving kan klager niet worden ontvangen in zijn beklag. De beroepscommissie zal het beroep ongegrond verklaren en de uitspraak van de beklagrechter met wijziging van de
gronden bevestigen.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep inzake het beklag als vermeld onder a. gegrond, vernietigt in zoverre de uitspraak van de beklagrechter, verklaart klager alsnog ontvankelijk in dit beklag en verklaart het beklag alsnog gegrond. Zij kent klager
geen tegemoetkoming toe.
De beroepscommissie verklaart het beroep inzake het beklag als vermeld onder b. en d. ongegrond en bevestigt de uitspraak van de beklagrechter met wijziging van de gronden.
De beroepscommissie vernietigt de uitspraak van de beklagrechter, voor zover die betrekking heeft op het beklag als vermeld onder c, verklaart klager alsnog ontvankelijk in zijn beklag, maar verklaart dit beklag ongegrond.
Aldus gegeven door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit mr. U. van de Pol, voorzitter, mr. dr. H.K. Fernandes Mendes en dr. W.J. Schudel, leden, in tegenwoordigheid van mr. F.A. Groeneveld, secretaris, op 12 april 2013
secretaris voorzitter