Ervaringen bijcontracteringsproces in 2020
Zorgverzekeraars hebben zorgplicht. Dat betekent dat zij voldoende zorg voor hun verzekerden moeten inkopen. Dit inkopen gebeurt op basis van inschattingen die voorafgaand aan het jaar worden gemaakt. Omdat niet altijd vooraf in te schatten is wat de zorgvraag gaat zijn, is bijstellen van het gecontracteerde volume regelmatig nodig.
Van de zorgaanbieders die onze enquête invulden, geeft iets meer dan een kwart (28%) aan een verzoek tot bijcontracteren te hebben gedaan (tegenover 34% in 2018 en 25% in 2019). 79% van deze aanbieders gaf aan dat het voor hen duidelijk was aan welke eisen het verzoek moest voldoen.
De zeven zorgverzekeraars die een omzetplafond hanteren, kregen in 2020 in totaal 256 verzoeken voor bijcontractering (tegenover 554 in 2019). 80% daarvan was bij de grote zorgverzekeraars (tegenover 96% in 2019). Één grote zorgverzekeraar geeft aan dat zorgaanbieders die aan de landelijke regelingen voor continuïteitsbijdragen meededen standaard hun overproductie kregen vergoed.
Als voorwaarden voor bijcontractering wordt door vijf van de zeven zorgverzekeraars het voldoen aan de doelmatigheidseisen, een toename van het aantal unieke cliënten bij de aanbieder en een specifiek bestedingsdoel (bijvoorbeeld palliatief terminale zorg) genoemd.
Ongeveer 77% van de aanvragen voldoet aan de voorwaarden die de zorgverzekeraar aan bijcontracteren stelt (tegenover 56% in 2019). Dit percentage loopt uiteen bij de verschillende zorgverzekeraars, van 65% bij de een, tot 100% bij de ander. Dit wil echter niet zeggen dat alle verzoeken die aan de voorwaarden voldoen ook zijn gehonoreerd. Twee zorgverzekeraars geven aan dat zij correct ingediende aanvragen niet altijd honoreren, met name wanneer de zorgverzekeraar in de regio nog ruimte ziet bij andere aanbieders. Zo voorkomen zorgverzekeraars dat er regionaal capaciteit onbenut blijft.
Zorgverzekeraars moeten correct ingediende verzoeken tijdig in behandeling nemen, om onzekerheid over het al dan niet honoreren van het verzoek tot bijcontracteren te voorkomen. Ook dit jaar vroegen wij zorgaanbieders naar hoe lang het duurde voordat zij een reactie kregen van de zorgverzekeraar op hun verzoek tot bijcontractering.
Figuur 1: Reactietermijn zorgverzekeraar op een verzoek tot bijcontractering door de zorgaanbieder (N=59, 2020; N=43, 2021)
Bron: NZa
56% van de zorgaanbieders die een verzoek deden, kreeg pas na een maand of langer een definitief besluit van de dominante zorgverzekeraar om wel of niet bij te contracteren. 14% geeft zelf aan dat er nog geen besluit is genomen. Zorgaanbieders die moeten wachten op een besluit van de zorgverzekeraar of hun verzoek tot bijcontractering wordt gehonoreerd, verkeren mogelijk in onzekerheid of de geleverde zorg zal worden vergoed, alhoewel ook tussentijdse communicatie plaatsvindt. Door tijdig bij de zorgverzekeraar aan de bel te trekken over een mogelijke overschrijding van het omzetplafond en tijdig de informatie te verstrekken die de zorgverzekeraar belangrijk vindt, kunnen zorgaanbieders ook zelf een stuk van de onzekerheid wegnemen.
We zien, net als in de vorige monitor, dat de maand waarin de meeste aanbieders het eerste signaal afgeven niet langer juni is. In juli en september lijken zich nieuwe pieken te vormen.
Figuur 2. Aandeel per maand van totaal aantal eerste signalen van de behoefte tot bijcontracteren (N=59, 2020; N= 43, 2021)
Bron: NZa
Het feit dat sommige zorgaanbieders hun omzetplafond dreigen te overschrijden hoeft niet direct een bedreiging van de continuïteit van zorg te zijn. Belangrijk is dan in de eerste plaats of het een groot of klein deel van het totaalbudget van de betreffende zorgaanbieder betreft en of er regionaal andere zorgaanbieders met eenzelfde zorgaanbod zijn die de zorg voor (nieuwe) cliënten eventueel kunnen overnemen.
De zeven zorgverzekeraars die verzoeken tot bijcontractering kregen, geven aan dat deze verzoeken voor het merendeel (68%) tijdig binnen waren. Een enkel verzoek kwam te vroeg (6%) of te laat (11%) We zien hierin wel grote verschillen tussen de zorgverzekeraars: bij de kleine zorgverzekeraars ligt het aantal aanvragen dat op tijd wordt ingediend op 100%, de meeste grote zorgverzekeraars rapporteren zo'n 67% en één zorgverzekeraar 40%. Verder geven zij aan de correct ingediende verzoeken meestal te honoreren, tenzij ze cliënten elders onder konden brengen. Vier van de zeven zorgverzekeraars lukt het ook om alle verzoeken tot bijcontracteren af te handelen binnen de door hen gestelde streeftermijn. Als redenen voor het niet tijdig afhandelen wordt aangegeven dat de aangeleverde informatie incompleet is en dat het dan soms erg lang duurt voor aanvullende informatie binnen is. 72% van de aanbieders geeft aan dat hun verzoek werd gehonoreerd. Van de zorgaanbieders waarvan het verzoek werd afgewezen, geeft 42% aan niet op de hoogte te zijn van de reden van de afwijzing.
69% van de zorgaanbieders beoordeelt het bijcontracteringsproces ten opzichte van vorig jaar als beter of hetzelfde. Zorgaanbieders zijn het meest tevreden over de mogelijkheid om in gesprek te gaan (56%) en de bereikbaarheid van de zorgverzekeraar (30%). Het minst tevreden zijn zorgaanbieders over de tijdigheid van bijcontractering (42%) en de ruimte voor onderhandeling (21%). Zes van de zeven zorgverzekeraars die met bijcontractering te maken hebben, zijn over het algemeen tevreden tot zeer tevreden over het proces van bijcontracteren. De overige is 'neutraal'.
Een belangrijk verbeterpunt volgens zorgverzekeraars is desondanks het tijdspad van het proces. Ook de onderbouwing vanuit zorgaanbieders over de verzoeken en de administratieve lasten kunnen volgens de zorgverzekeraars nog worden verbeterd.
Ervaringen verbetering overeenkomst 2021
Wanneer het gaat over de inhoud van de contracten wat betreft bijcontracteren, vindt een iets groter gedeelte van de zorgaanbieders dat de overeenkomst 2021 met de dominante zorgverzekeraar verbeterd is ten opzichte van 2020. Nog steeds vindt het merendeel echter dat deze overeenkomst niet is verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Het afgelopen jaar heeft de NZa hier in haar toezicht aandacht aan besteed. Naar aanleiding van dit onderzoek is in november 2020 de verbeterde informatie over bijcontractering door de zorgverzekeraars op de website gezet, dan wel als een bijlage bij het inkoopdocument of in de FAQ, maar niet geland in de overeenkomst. Dat kon ook niet, omdat de contractering 2021 te ver was gevorderd en de uiterste datum van indienen van de ondertekende overeenkomst voor aanbieders (1 november 2020) al was verstreken. Mogelijk dat we volgend jaar dus een ander beeld zien.
Tabel 2. Hoe verhoudt het contract 2021 zich volgens aanbieders t.o.v. het contract 2010 als het gaat over bijcontracteren? (N=240, 2020; N=157, 2021)
Onderwerp
|
2020
|
2021
|
Verbeterd
|
Niet verbeterd
|
Verbeterd
|
Niet verbeterd
|
Duidelijkheid waaraan een correcte en tijdige indiening van een verzoek tot bijcontracteren moet voldoen.
|
28%
|
72%
|
36%
|
64%
|
Duidelijkheid over de beslissingstermijn van de zorgverzekeraar m.b.t. het verzoek tot bijcontracteren.
|
23%
|
77%
|
29%
|
71%
|
Duidelijkheid over de doorleververplichting van zorg aan nieuwe cliënten zolang het verzoek tot bijcontracteren nog niet is afgehandeld.
|
28%
|
73%
|
30%
|
70%
|
Bron: NZa