Verzoek tot ontheffing van het concentratieverbod zonder voorafgaande goedkeuring
1. Op 17 december 2018 heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) een verzoek ontvangen in de zin van artikel 49d, eerste lid, Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), tot het verlenen van ontheffing van het verbod om een concentratie tot stand te brengen zonder daaraan voorafgaande goedkeuring, zoals neergelegd in artikel 49a, eerste lid, Wmg. In dit verzoek is medegedeeld dat Stichting Het Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis voornemens is uitsluitende zeggenschap te verkrijgen over een onderdeel van de afdeling oncologie van het Slotervaartziekenhuis B.V. in de zin van artikel 27, eerste lid, onder b, van de Mededingingswet (Mw).
Partijen
2. Stichting Het Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (hierna: NKI-AvL) is actief op het gebied van diagnose, behandeling, zorg en revalidatie aan kankerpatiënten in Amsterdam.
3. De afdeling oncologie van het Slotervaartziekenhuis B.V. (hierna: afdeling oncologie van Slotervaartziekenhuis) bood algemene oncologische zorg aan vanuit het Slotervaartziekenhuis B.V. (hierna: Slotervaartziekenhuis) in Amsterdam.
Het voornemen
4. Het voornemen betreft NKI-AvL. Het voornemen blijkt onder meer uit het persbericht van 21 november 2018 waarin de opdeling van de verschillende specialismen over omliggende zorginstellingen bekend is gemaakt[1] en een bij de aanvraag overgelegde correspondentie tussen Zilveren Kruis en NKI-AvL.
Toepasselijkheid van de zorgspecifieke concentratietoets
5. Betrokken organisaties zijn NKI-AvL en een onderdeel van het Slotervaartziekenhuis.
6. Betrokken organisaties kwalificeren als zorgaanbieder in de zin van artikel 1, onderdeel c, onder 1, van de Wmg.
7. Uit de bij de aanvraag ter beschikking gestelde gegevens over het aantal personen dat werkzaam is bij de betrokken organisaties blijkt dat de voorgenomen concentratie binnen de werkingssfeer van het in artikelen 49a t/m 49d van de Wmg geregelde zorgspecifieke concentratietoezicht valt.
8. Het voornemen leidt tot het ontstaan van een concentratie in de zin van artikel 27, eerste lid, onder b Mw. De in randnummer 4 omschreven transactie betekent namelijk dat NKI-AvL uitsluitende zeggenschap verkrijgt over een onderdeel van het Slotervaartziekenhuis.
Beoordeling
9. Artikel 49d, eerste lid, Wmg geeft de NZa de mogelijkheid om in spoedeisende gevallen op verzoek van degene die de aanvraag voor het verkrijgen van goedkeuring heeft gedaan, ontheffing te verlenen van het in artikel 49a, eerste lid, Wmg gestelde verbod, indien de NZa een redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring aan de concentratie niet zal onthouden.
10. Hieronder zal achtereenvolgens worden beoordeeld of sprake is van een spoedeisend geval en of de NZa een redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring aan de concentratie niet zal onthouden.
A. Spoedeisendheid
11. Het Slotervaartziekenhuis verkeert sinds 25 oktober 2018 in staat van faillissement.[2] Door partijen is gemotiveerd dat in de weken volgend op het faillissement de zorgverlening doorSlotervaartziekenhuis is gestaakt. De curatoren zullen, teneinde de continuïteit van de zorgverlening te garanderen, uiterlijk21 december 2018 de oncologie patiënten naar NKI-AvL verwijzen.[3] NKI-AvL heeft aannemelijk gemaakt dat patiënten zich op korte termijn na het versturen van de verwijsbrief door de curatoren bij NKI-AvL zullen melden.
12. Gezien het voorgaande acht de NZa het aannemelijk dat de continuïteit van de zorgverlening aan patiënten van de afdeling oncologie van Slotervaartziekenhuis gevaar loopt. Tevens acht de NZa het aannemelijk dat de zorgverlening aan patiënten kan worden gecontinueerd indien de voorgenomen concentratie op korte termijn plaatsvindt. De NZa concludeertdatsprake is van een spoedeisend geval in de zin van artikel 49d, eerste lid Wmg.
B. Redelijk vermoeden van goedkeuring
13. In het algemeen geeft de NZa haar goedkeuring voor een voorgenomen concentratie tussen partijen, mits voldaan wordt aan de volgende eisen:
- partijen hebben voldoende inzicht gegeven in de verwachte effecten van de beoogde concentratie;
- het oordeel en de aanbeveling van cliënten, personeel en andere betrokkenen zijn overtuigend en beargumenteerd meegewogen in de besluitvorming tot concentratie;
- de continuïteit van cruciale zorg komt door de voorgenomen concentratie niet in het geding.
14. Voor de verlening van een ontheffing in de zin van artikel 49d, eerste lid, Wmg is het noodzakelijk dat de NZa een redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring niet zal onthouden. De NZa acht dat ten aanzien van de onderhavige voorgenomen concentratie tussen partijen aannemelijk. Daartoe is het volgende redengevend:
De verwachte effecten van de beoogde concentratie
15. De bij de aanvraag ter beschikking gestelde effectrapportage biedt inzicht in de verwachte effecten van de beoogde concentratie voor het zorgaanbod, de zorglocaties en eventuele risico’s die samenhangen met de concentratie. In het kader van de in randnummer 14 genoemde beoordelingsstandaard, acht de NZa de overgelegde effectrapportage in beginsel toereikend om tot het oordeel te komen dat de NZa een redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring aan de voorgenomen concentratie niet zal onthouden, mits aan de onder C gestelde voorschriften wordt voldaan.
Betrokkenheid belanghebbenden
16. Voor de beoordeling van de betrokkenheid van cliënten en personeel bij de voorbereiding van de concentratie sluit de NZa aan bij de in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (hierna: Wmcz) en de Wet op de ondernemingsraden (hierna: WOR) verankerde advies- en instemmingsrechten van cliëntenraden en ondernemingsraden bij voorgenomen concentraties.[4]
17. De afdeling oncologie van Slotervaartziekenhuis doet door minder dan 50 personen zorg verlenen in de zin van de Wmg en valt daarom niet onder de reikwijdte van artikel 49a Wmg. Om die reden is de betrokkenheid van cliënten en personeel van de afdeling oncologie van Slotervaartziekenhuis door de NZa niet beoordeeld.
Cliënten
18. De cliëntenraad van NKI-AvL zal nog om advies worden gevraagd en is derhalve nog niet in de gelegenheid geweest, gezien de spoedeisendheid, om advies uit te brengen. Partijen geven aan dat het proces op 25 januari 2019 is afgerond. De NZa is daarom thans niet in staat om de betrokkenheid van cliënten van NKI-AvL te beoordelen.
Personeel
19. De ondernemingsraad van NKI-AvL zal nog om advies worden gevraagd en is derhalve nog niet in de gelegenheid geweest, gezien de spoedeisendheid, om advies uit te brengen. Partijen geven aan dat het proces op 25 januari 2019 is afgerond. De NZa is daarom thans niet in staat om de betrokkenheid van personeel van NKI-AvL te beoordelen.
Andere stakeholders
20. Naast het personeel en de cliënten hebben partijen aangegeven dat zij met Zilveren Kruis en de curatoren in contact zijn geweest over de voorgenomen concentratie. Met Zilveren Kruis is overeenstemming bereikt over de overname van de patiënten van de afdeling oncologie van Slotervaartziekenhuis. Over het definitieve zorgbudget 2019 zijn NKI-AvL en de zorgverzekeraar nog in onderhandeling.
Continuïteit cruciale zorg
21. Door NKI-AVL wordt geen cruciale zorg aangeboden in de zin van artikel 49c, tweede lid, onder c, Wmg.
C. Voorschriften
22. Gezien de spoedeisendheid van de besluitvorming omtrent het ontheffingsverzoek heeft de NZa geen diepgaand onderzoek kunnen doen naar de voorgenomen concentratie.
23. Gezien het beschrevene in randnummers 18 tot en met 20 acht de NZa het wenselijk om voorschriften te verbinden aan de ontheffing om te borgen dat cliënten, personeel en andere betrokkenen op een zorgvuldige wijze zijn en zullen worden betrokken bij de verdere voorbereiding en uitvoering van de voorgenomen concentratie. In onderhavige aanvraag worden derhalve de volgende voorschriften verbonden aan de goedkeuring van de voorgenomen concentratie:
-
NKI-AvL zal uiterlijk 14januari 2019 een adviesaanvraag voorgelegd hebben aan zowel de cliëntenraad als de ondernemingsraad van NKI-AvL met betrekking tot de overname van de afdeling oncologie van het Slotervaartziekenhuis door NKI-AvL.
-
NKI-AvL zal uiterlijk 15 februari 2019 de adviesaanvragen en de door de cliëntenraad en de ondernemingsraad uitgebrachte adviezen aan de NZa doen toekomen, vergezeld van een reactie van de raad van bestuur waarin is aangegeven op welke wijze dit advies is of zal worden meegenomen in de verdere besluitvorming met betrekking tot, en de implementatie van, de concentratie.
-
Zo spoedig mogelijk nadat tussen NKI-AvL en Zilveren Kruis definitieve overeenstemming bestaat over het zorgbudget over 2019, zal NKI-AvL de NZa van deze overeenstemming in kennis stellen.
Conclusie
24. Gelet op het bovenstaande concludeert de NZa dat er in de onderhavige zaak sprake is van een spoedeisend geval zoals bedoeld in artikel 49d, eerste lid, Wmg, waarbij zij het redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring aan de concentratie niet zal onthouden. Het verzoek om ontheffing zal derhalve worden toegewezen.
Datum: 20 december 2018
Nederlandse Zorgautoriteit,
dr. M.J. Kaljouw
voorzitter Raad van Bestuur
Indien u het niet eens bent met dit besluit, dan kunt u binnen zes weken na verzending/bekendmaking van dit besluit een bezwaarschrift indienen bij de Nederlandse Zorgautoriteit. U kunt uw bezwaar indienen: per post of per fax. Het is niet mogelijk uw bezwaar via de e-mail in te dienen.
Adres: Nederlandse Zorgautoriteit
t.a.v. unit Juridische Zaken
Postbus 3017
3502 GA UTRECHT
(In de linkerbovenhoek van de envelop vermeldt u: Bezwaarschrift)
Fax: 030 – 296 82 96
Het bezwaar dient volgens artikel 6:5, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht schriftelijk en ondertekend te worden ingediend en dient ten minste de volgende gegevens te bevatten:
-
naam en adres van de indiener;
-
de dagtekening;
-
een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar zich richt;
-
de gronden (onderbouwing) van het bezwaar.
Wij verzoeken u een kopie van dit besluit bij te voegen.
[1]
Te raadplegen op https://www.mcslotervaart.com/nieuws/persbericht-update-21-november-2018-welke-patientengroep-naar-welk-ziekenhuis-gaat .
[2]
Insolventienummer F.13/18/340, kenmerk 13.ams.18.340.F.1306.1.18, te raadplegen via insolventies.rechtspraak.nl.
[3]
Dit volgt uit het overleg ‘overdracht patiënten Slotervaartziekenhuis’ dat op 19/12/2018 heeft plaatsgevonden.
[4]
Zie, onder andere, Kamerstukken II, 2011-2012, 33 253, nr. 3, p. 12; Kamerstukken II, 2012-2013, 33 253, nr. 6. p. 13; Kamerstukken I, 2012-2013, 33 253, C, p. 15-17.