Nummer 23/36310/GA
Betreft [klager]
Datum 13 mei 2024
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van [klager] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft beklag ingesteld tegen de wijze van tenuitvoerlegging van de opgelegde GVM-maatregel ‘opnemen, afluisteren, vertalen gesprekken bezoek en indien nodig zenden aan GRIP’ op 12 augustus 2023.
De beklagcommissie bij de Penitentiaire Inrichting (PI) Alphen te Alphen aan den Rijn heeft op 18 september 2023 het beklag ongegrond verklaard (AR 2023/699). De uitspraak van de beklagcommissie is bijgevoegd.
Klagers raadsman, mr. R.F. Nelisse, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze uitspraak.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsman en de directeur van de PI Alphen (hierna: de directeur) in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
De uitspraak van de beklagcommissie is ondeugdelijk gemotiveerd. De beklagcommissie dient zelf een oordeel te vormen over de redelijkheid en billijkheid van de maatregel en kan niet stellen dat de maatregel redelijk en billijk is omdat de directeur dat zo vindt. Dat het bezoek moest plaatsvinden met een personeelslid aan tafel is in strijd met de regelgeving, te weten de circulaire Gedetineerden met een vlucht en/of maatschappelijk risico d.d. 8 juli 2021 (hierna: de circulaire). Daarin is de mogelijkheid dat het bezoek moet plaatsvinden met een personeelslid aan tafel niet opgenomen. Een dergelijke maatregel is daarom niet mogelijk c.q. niet redelijk en billijk te achten. De beklagcommissie heeft de klacht gedenatureerd door ten onrechte te stellen dat die zich slechts zou richten op het feit dat het bezoek onder toezicht van het personeel plaatsvindt. Het is klager er niet om te doen dat het bezoek onder toezicht plaatsvindt, maar dat zijn bezoek moet plaatsvinden met een personeelslid aan tafel (die zich bovendien nog eens met de gesprekken bemoeit).
Standpunt van de directeur
De directeur persisteert bij het verweer en wat tijdens beklag is aangevoerd.
3. De beoordeling
Op grond van artikel 60, eerste lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) kan een gedetineerde beklag instellen tegen een hem betreffende door of namens de directeur genomen beslissing. Ook kan worden geklaagd over de wijze waarop een beslissing wordt uitgevoerd (Kamerstukken II 1994/95, 24 263, nr. 3, p. 76-77). De wijze van uitvoering dient dan wel nauw samen te hangen met die beslissing. Naar het oordeel van de beroepscommissie is daarvan in dit geval sprake. Klager is dan ook terecht ontvangen in zijn beklag.
Klager klaagt over de wijze waarop het toezicht op zijn bezoek plaatsvond op 12 augustus 2023. Klager stelt dat hij zonder reden in een spreekkamer is geplaatst met een personeelslid aan tafel. Dat staat niet in zijn GVM-maatregelen en dit is niet gecommuniceerd met hem. Klager vindt dit niet kunnen en vindt dat hij recht heeft op privacy zodat hij zonder ongemak met zijn bezoek kan praten. Het personeel kan volgens klager ook buiten de spreekkamer zitten terwijl de afluisterapparatuur op tafel blijft. Normaliter heeft hij zijn bezoekmoment in de bezoekruimte. Dat was op 5 augustus 2023 ook het geval.
In de bestreden beslissing is als onderbouwing gegeven dat de directeur het, gelet op de daarin genoemde indicaties van klagers GVM-status, noodzakelijk acht dat klagers bezoek onder toezicht van het personeel plaatsvindt. Aanvullend heeft de directeur in die beslissing vermeld dat klager wilde weten op welke wijze het bezoek zou gaan plaatsvinden omdat hij zag dat er ook bezoek achter glas plaats kan vinden. Deze beperking is klager niet opgelegd, klager krijgt op dezelfde wijze bezoek als in de PI Lelystad, aldus de directeur. Ter zitting van de beklagcommissie heeft de directeur medegedeeld dat klager vanwege de GVM-maatregelen afgeluisterd moet worden en dat dat niet kan in de bezoekzaal. De eerste keer op 5 augustus 2023 is er dus – volgens de directeur – iets verkeerd gegaan. Klager behoort in een aparte kamer bezoek te krijgen. Daarbij is een personeelslid aanwezig.
In de circulaire staat bij de toelichting op het ‘toezicht op contact met bezoekers’ dat het opnemen en afluisteren gebeurt met speciale apparatuur in de bezoekzaal. Indien deze apparatuur niet beschikbaar is kan met dit doel bezoek plaats vinden in een spreekkamer.
De beroepscommissie stelt vast dat in de bestreden beslissing niet is opgenomen dat het bezoek van klager in een spreekkamer in aanwezigheid van een personeelslid zou plaatsvinden, ook niet nadat klager gevraagd had op welke wijze het bezoek zou gaan plaatsvinden. Individueel bezoek met toezicht geldt als de meest ingrijpende variant binnen de (algemeen geformuleerde) maatregel ‘opnemen, afluisteren, vertalen gesprekken en zo nodig zenden aan GRIP’. Uit de toelichting van de directeur volgt echter niet waarom er in de bezoekzaal niet kon worden afgeluisterd, noch of de daartoe benodigde apparatuur in de individuele spreekkamer mogelijk wel beschikbaar was, zodat het bezoek met dit doel daar plaats kon vinden. Daarom is naar het oordeel van de beroepscommissie onvoldoende begrijpelijk gemotiveerd waarom op deze wijze uitvoering is gegeven aan het toezicht op bezoek.
De beroepscommissie zal het beroep daarom gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagcommissie vernietigen en het beklag alsnog gegrond verklaren. De beroepscommissie ziet aanleiding om klager een tegemoetkoming toe te kennen. Zij zal deze vaststellen op
€10,-.
4. De uitspraak
Gelet op het voorgaande zal de beroepscommissie het beroep gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagcommissie vernietigen en het beklag alsnog gegrond verklaren. Zij kent aan klager een tegemoetkoming toe van €10,-.
Deze uitspraak is op 13 mei 2024 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. M. Iedema, voorzitter, mr. dr. R.S.T. Gaarthuis en mr. L.C.P. Goossens, leden, bijgestaan door mr. K. Kiela, secretaris.
secretaris voorzitter