Nummer 23/36144/GB
Betreft [klager]
Datum 27 november 2023
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van
[klager] (hierna: klager)
1. De procedure
De Minister voor Rechtsbescherming (hierna: verweerder) heeft op 25 juli 2023 beslist klager te plaatsen in het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) van de Penitentiaire Inrichting (PI) Vught.
Klager heeft daartegen bezwaar ingesteld. Verweerder heeft op 11 september 2023 het bezwaar ongegrond verklaard.
Klagers raadsvrouw, mr. J.M. Buchel, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze beslissing.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsvrouw en verweerder in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
De beroepscommissie heeft kennisgenomen van het beroepschrift, de reactie van verweerder en de overige stukken.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Klager is het niet eens met de indicatie op grond waarvan het verzoek om plaatsing is ingediend. Klager heeft eerder in PPC van het Centrum voor Transculturele Psychiatrie (CTP) Veldzicht te Balkbrug verbleven en daar was hij uitbehandeld. Deskundigen die hem goed kenden en dagelijks met hem werkten hebben besloten om klager ter selectie voor de PI Ter Apel aan te bieden. Klager wil in de PI Ter Apel verblijven totdat zijn straf erop zit.
Verder is het zo dat de PI Vught niet geschikt is, omdat klager niet over een verblijfstitel beschikt. Hij moet in een inrichting zoals de PI Ter Apel – die speciaal bedoeld is voor vreemdelingen – verblijven. Vanuit zo’n inrichting kan hij werken aan zijn (gedwongen) terugkeer naar Marokko.
De klachten waarover in de reactie op het bezwaarschrift wordt gesproken, verergeren in de PI Vught. Klager is niet bekend met de inrichting en de medewerkers en door hun plan van aanpak wordt hij angstig en verergeren zijn klachten. In de PI Ter Apel had klager daar minder last van. Hij is nooit fysiek agressief richting het personeel geweest. Zolang hij met rust gelaten wordt en er met hem wordt meebewogen, neemt het risico af.
Standpunt van verweerder
Klager heeft geen rechtmatig verblijf in Nederland en moet formeel worden geplaatst in het PPC van het CTP Veldzicht. Die locatie is aangewezen voor het onderbrengen van strafrechtelijk gedetineerde vreemdelingen. Het PPC van het CTP Veldzicht heeft echter een lange wachtlijst en een snelle plaatsing was noodzakelijk. Een snelle plaatsing was mogelijk in het PPC van de PI Vught. Daarbij is meegewogen dat klager tijdens zijn huidige detentie in het PPC van het CTP Veldzicht heeft verbleven en dat de behandelaren toen hebben aangegeven dat klager niet meer te behandelen was.
Naar aanleiding van de indicatiestelling van 20 juli 2023 werd echter besloten om klager opnieuw in een PPC te plaatsen. Hoewel de behandelaren van het PPC van het CTP Veldzicht hebben aangegeven dat klager uitbehandeld was, is door klagers gedrag handhaving van hem in het reguliere regime niet meer mogelijk.
Klagers raadsvrouw geeft aan dat klager terug wil naar de PI Ter Apel. Het gaat echter nog steeds niet goed met klager, zo blijkt uit een opgelegde ordemaatregel van 15 oktober 2023. Door klager zelf wordt aangegeven dat hij naar het CTP Veldzicht wenst te worden overgeplaatst. Of er vanuit het PPC van de PI Vught stappen worden ondernomen naar aanleiding van deze recente ontwikkelingen, is nog niet duidelijk.
3. De beoordeling
Klager verbleef in de gevangenis van de PI Ter Apel. Op 28 juli 2023 is hij in het PPC van de PI Vught geplaatst, omdat hij meer zorg nodig zou hebben dan die geboden kan worden op een reguliere afdeling.
Plaatsing in het PPC
Op grond van artikel 20c van de Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van gedetineerden kunnen in een PPC gedetineerden worden geplaatst, ten aanzien van wie: in verband met een psychiatrische stoornis, een persoonlijkheidsstoornis, psychosociale problematiek, verslavingsproblematiek of een verstandelijke beperking, forensische zorg is geïndiceerd; of in verband met de vraag of forensische zorg is geïndiceerd, nadere observatie is vereist.
Bij een selectiebeslissing is een indicatiestelling leidend voor de beslissing tot plaatsing in een PPC. Uit de overgelegde indicatiestelling van 20 juli 2023 blijkt dat een opname in een PPC geïndiceerd is, maar het wordt niet duidelijk welke forensische zorg geïndiceerd is en hoe een plaatsing in het PPC daaraan kan bijdragen. Op basis van het selectieadvies begrijpt de beroepscommissie wel dat klager vanwege zijn gedrag en (mede) omwille van zijn eigen veiligheid overgeplaatst moest worden. Plaatsing in een PPC dient er in beginsel echter op gericht te zijn dat de gedetineerde door middel van forensische (psychische) zorg terug- of doorgeplaatst kan worden. Daarvan lijkt in klagers geval geen sprake.
Plaatsing in de PI Vught
Het CTP Veldzicht heeft de bestemming als psychiatrisch ziekenhuis waar onder meer vreemdelingen met een psychiatrische stoornis afkomstig uit penitentiaire inrichtingen worden behandeld. Nu klager geen rechtmatig verblijf in Nederland heeft, dient hij bij een plaatsing in een PPC in beginsel in het PPC van het CTP Veldzicht te worden geplaatst. In de beslissing op bezwaar staat dat een opname in het PPC van het CTP Veldzicht lang op zich zou laten wachten door een lange wachtlijst. Gelet op het belang van een snelle plaatsing in een PPC, is klager in het PPC van de PI Vught geplaatst.
Het is de beroepscommissie niet duidelijk geworden waarom klager niet in het PPC van de PI Vught én op de wachtlijst van PPC van het CTP Veldzicht is geplaatst, nu die locatie formeel is aangewezen voor het onderbrengen van strafrechtelijk gedetineerde vreemdelingen. Dan zou hij zo snel als mogelijk alsnog daarnaartoe overgeplaatst kunnen worden.
Gelet op het voorgaande is de bestreden beslissing zowel ten aanzien van klagers plaatsing in een PPC, als ten aanzien van de keuze voor het niet plaatsen van klager op de wachtlijst van het PPC van het CTP Veldzicht, onvoldoende gemotiveerd. De beroepscommissie zal het beroep daarom gegrond verklaren en de bestreden beslissing vernietigen. Zij zal verweerder opdragen terstond (omdat klager op korte termijn in vrijheid zal worden gesteld) een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak. De beroepscommissie ziet geen aanleiding om aan klager een tegemoetkoming toe te kennen.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond en vernietigt de bestreden beslissing. Zij draagt verweerder op om terstond een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak. Zij kent klager geen tegemoetkoming toe.
Deze uitspraak is op 27 november 2023 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. C. Fetter, voorzitter, mr. J.M.C. Louwinger-Rijk en mr. F. Sieders, leden, bijgestaan door mr. M. Olde Keizer, secretaris.
secretaris voorzitter