Nummer 23/34750/GA
Betreft [Klager]
Datum 14 november 2023
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van
de directeur van het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) Scheveningen (hierna: de directeur)
1. De procedure
[Klager] (hierna: klager) heeft beklag ingesteld tegen een ordemaatregel van plaatsing in afzondering in een afzonderingscel, met cameratoezicht, voor de duur van zeven dagen, vanwege een positieve uitslag van een urinecontrole op spice, ingaande op 25 mei 2023.
De beklagcommissie bij het PPC Scheveningen heeft op 22 juni 2023 het beklag gegrond verklaard en daarbij aan klager een tegemoetkoming toegekend van €15,- (SC 2023/187).
De directeur heeft tegen deze uitspraak beroep ingesteld.
De beroepscommissie heeft […], plaatsvervangend vestigingsdirecteur van het PPC Scheveningen, en […], psychiater en eerste geneeskundige bij het PPC Scheveningen, gehoord op de zitting van 28 september 2023 in het Justitieel Complex Zaanstad. De beroepscommissie heeft vervoer voor klager geregeld, zodat hij op de zitting kon worden gehoord. Klager heeft aangegeven dat hij geen gebruik wilde maken van deze mogelijkheid.
Mr. L.M. Uljee, secretaris bij de RSJ, was als toehoorder aanwezig.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van de directeur
Omdat in een PPC gedetineerden verblijven met ernstige psychiatrische stoornissen, die veelal zware medicatie gebruiken, wordt in het geval van drugsgebruik vaak geen disciplinaire straf, maar een ordemaatregel van plaatsing in afzondering in een afzonderingscel opgelegd. In een afzonderingscel is sprake van een prikkelarme omgeving c.q. een omgeving waar de gedetineerde niet kan beschikken over bepaalde middelen en waar het effect en gevaar van dergelijke middelen kunnen afnemen. Daarnaast kan met de gedetineerde over het gebruik van middelen in gesprek worden gegaan en kan dagelijks door de gedragsdeskundige of het behandelteam van het PPC worden beoordeeld of, en zo ja in welke vorm, de ordemaatregel dient te worden gehandhaafd.
Klager heeft een psychiatrische stoornis waarvoor hij antipsychotica gebruikt. Spice in combinatie met antipsychotica kan ernstige gevolgen hebben en zelfs dodelijk zijn. Gelet op het acute gevaar en ter bescherming van klager is, mede op advies van het behandelteam, beslist om aan klager een ordemaatregel met cameratoezicht op te leggen.
Op 28 mei 2023 is klager na een beoordeling en advies van het behandelteam verplaatst naar de afdeling en is de ordemaatregel in zijn eigen cel voortgezet. Hiermee kwam de 24-uursoncontrole middels cameratoezicht ten einde. Klager werd op eigen cel wel nog steeds regelmatig gecontroleerd. Op 1 juni 2023 is de ordemaatregel beëindigd.
De verwijzing van de beklagcommissie naar RSJ 10 oktober 2022, 21/23577/GA, gaat in dit geval niet op. In voornoemde uitspraak ging het om een opgelegde disciplinaire straf wegens een onderschept poststuk met daarin in spice gedrenkt papier. In het geval van klager gaat het om drugs die hij in combinatie met zijn antipsychotica tot zich heeft genomen, wat leidt tot acuut gevaar voor klager en mogelijk zijn omgeving.
Standpunt van klager
Klager heeft geen gebruik gemaakt van de gelegenheid om op het beroep te reageren.
3. De beoordeling
Het positief scoren bij een urinecontrole op spice duidt op drugsgebruik en kan worden aangemerkt als het begaan van een feit dat onverenigbaar is met de orde of de veiligheid in de inrichting dan wel met de ongestoorde tenuitvoerlegging van de vrijheidsbeneming. Voor een dergelijke strafwaardige gedraging kan de directeur, als de gedetineerde daarvoor verantwoordelijk kan worden gehouden, een disciplinaire straf opleggen.
Naar het oordeel van de beroepscommissie heeft de directeur afdoende gemotiveerd waarom in dit specifieke geval is gekozen voor de oplegging van een ordemaatregel: het zwaartepunt lag bij het acute gezondheidsgevaar dat door het gebruik van spice en antipsychotica voor klager (en voor de psychisch kwetsbare gedetineerden in zijn directe omgeving) teweeg werd gebracht. Dit zwaartepunt lag niet of minder bij de strafwaardigheid van het gedrag van klager door het gebruik en voorhanden hebben gehad van spice. In het belang van de handhaving van de orde of de veiligheid in de inrichting dan wel van een ongestoorde tenuitvoerlegging van de vrijheidsbeneming en ter bescherming van klager, heeft de directeur naar het oordeel van de beroepscommissie in redelijkheid kunnen beslissen om klager middels een ordemaatregel in een afzonderingscel met cameratoezicht te plaatsen. De ordemaatregel is
– toen het beeld bij klager en de orde en veiligheid in de inrichting dit weer toelieten – direct afgeschaald naar een plaatsing op eigen cel.
Gelet op het voorgaande zal de beroepscommissie het beroep gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagcommissie vernietigen en het beklag alsnog ongegrond verklaren. De grondslag voor de toegekende tegemoetkoming komt hiermee te vervallen.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagcommissie en verklaart het beklag alsnog ongegrond.
Deze uitspraak is op 14 november 2023 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit
mr. C. Fetter, voorzitter, mr. A.M.G. Smit en mr. J.T.W. van Ravenstein, leden, bijgestaan door mr. S.F.J.H. Niederer, secretaris.
secretaris voorzitter