Nummer 22/25969/GA
Betreft [klager]
Datum 5 september 2023
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van
[klager] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft (zo begrijpt de beroepscommissie) beklag ingesteld tegen de beslissing van de directeur tot het inkorten van het dagprogramma.
De beklagrechter bij de Penitentiaire Inrichting (PI) Leeuwarden heeft op 3 februari 2022 klager niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag (LW-2022-55). De uitspraak van de beklagrechter is bijgevoegd.
Klagers raadsman, mr. P.T.P. van der Made, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze uitspraak.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsman en de directeur van de PI Krimpen aan den IJssel (hierna: de directeur) in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten. Op 28 april 2023 heeft de beroepscommissie nadere inlichtingen opgevraagd bij de directeur. De directeur heeft deze inlichtingen op 9 mei 2023 per e-mail toegezonden. De reactie van de directeur is vervolgens per e-mail aan klager en zijn raadsman toegezonden, waarbij zij in de gelegenheid zijn gesteld binnen veertien dagen te reageren. Zij hebben van deze gelegenheid geen gebruik gemaakt.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
De beginselen van hoor en wederhoor, een zorgvuldige voorbereiding en van dragende motivering zijn geschonden. Het (schriftelijk) verweer van de directeur is niet aan klager of zijn raadsman toegezonden.
Voor het overige persisteert klager in het standpunt zoals ingenomen in de beklagprocedure.
Verzocht wordt het beroep gegrond te verklaren en aan klager een tegemoetkoming toe te kennen, nu de gevolgen van de bestreden beslissing niet in het geheel ongedaan kunnen worden gemaakt.
Standpunt van de directeur
Op grond van de destijds geldende maatregelen rondom het coronavirus zijn, in het verlengde van door de Minister voor Rechtsbescherming afgekondigde landelijke maatregelen, diverse maatregelen voor justitiabelen afgekondigd. Het betreft hier algemene regelgeving, betrekking hebbende op alle justitiabelen.
Voor gedetineerden die in het plusprogramma zijn geplaatst, is het avondprogramma op twee avonden komen te vervallen. Dit brengt wekelijks een inperking van vier uren (tweemaal twee uren) met zich mee op het totaal aantal wettelijk voorgeschreven uren per week. Dit vindt zijn grondslag in het ‘informatieblad gedetineerden’ met betrekking tot maatregelen in het kader van het coronavirus van 22 november 2021.
De periode waarin de coronamaatregelen van invloed waren op het dagprogramma was van 22 november 2021 tot 4 april 2022.
De noodzaak tot inperken van het dagprogramma vloeit voort uit de coronamaatregelen en laat geen ruimte voor compensatie van het aantal toe te kennen uren. Binnen de coronamaatregelen zijn wel extra faciliteiten geboden met betrekking tot bijvoorbeeld beeldbellen.
3. De beoordeling
Voor zover namens klager is geklaagd over de procedure bij de beklagrechter gaat de beroepscommissie hieraan voorbij, nu het beklag in beroep opnieuw ten gronde wordt beoordeeld.
De ontvankelijkheid van klager in beklag
Op grond van artikel 3, tweede lid, aanhef en onder b, van de Penitentiaire maatregel wordt in het gemeenschapsregime een plusprogramma van 59 uren per week, waarvan tenminste 28 uur per week aan activiteiten en bezoek, aangeboden.
De beroepscommissie constateert dat klagers beklag is gericht tegen een algemene voor alle in de inrichting verblijvende gedetineerden geldige regel. Tegen een algemene regel staat in beginsel geen beklag open, tenzij die regel in strijd met hogere wet- of regelgeving moet worden geacht. Daarover overweegt de beroepscommissie als volgt.
Nu uit de stukken voldoende aannemelijk is geworden dat klager – wegens de uitval van het avondprogramma – minder dan 59 uren dagprogramma per week kreeg aangeboden, is naar het oordeel van de beroepscommissie sprake van strijd met hogere wet- en regelgeving. Gelet hierop zal de beroepscommissie de uitspraak van de beklagrechter vernietigen en klager alsnog ontvankelijk verklaren in zijn beklag.
De inhoudelijke beoordeling van het beklag
Uit de toelichting van de directeur volgt dat in de periode waar het beklag op ziet, sprake was van veel besmettingen als gevolg van het coronavirus, naar aanleiding waarvan het interne crisisteam het coronabeleid verder heeft aangescherpt. Omdat de directeur de strikt noodzakelijke in- en uitgaande bewegingen door personeel en ketenpartners (weer) wilde terugdringen en sprake was van een flinke druk op het personeel door uitval (vanwege quarantaine), is het avondprogramma in de periode van 22 november 2021 tot 4 april 2022 komen te vervallen.
De beroepscommissie begrijpt dat sprake was van een uitzonderlijke situatie waarin de directeur zich genoodzaakt voelde om het avondprogramma te laten vervallen. Evenwel is uit de inlichtingen van de directeur niet aannemelijk geworden dat de directeur – anders dan binnen de coronamaatregelen extra faciliteiten te bieden met betrekking tot bijvoorbeeld beeldbellen – extra inspanningen heeft verricht om klager voor deze – zeer langdurige – uitval te compenseren (vergelijk RSJ 29 augustus 2022, 22/25296/GA). Gelet hierop is de schending van het dagprogramma naar het oordeel van de beroepscommissie niet gerechtvaardigd.
De beroepscommissie zal het beroep dan ook gegrond verklaren en het beklag alsnog gegrond verklaren. Nu de rechtsgevolgen van niet meer ongedaan zijn te maken, komt klager een tegemoetkoming toe. De beroepscommissie zal deze vaststellen op €70,-.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagrechter en verklaart het beklag alsnog gegrond. Zij kent aan klager een tegemoetkoming toe van €70,-.
Deze uitspraak is op 5 september 2023 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit
mr. J.B. Oreel, voorzitter, mr. E. Dinjens en mr. R. Raat, leden, bijgestaan door mr. D. Boessenkool, secretaris.
secretaris voorzitter