Bijlage 1: Begrippenlijst Douanezaken
ATA-Carnet
De afkorting ATA betekent Admision Temporaire/Temporary Admission. Het Carnet
wordt meestal gebruikt voor beroepsgoederen die tijdelijk worden in- of
uitgevoerd. Denk hierbij aan gereedschap voor technici. Uiteraard moet het land
waar de bestemming is gelegen en de transitlanden aangesloten zijn bij de
ATA-overeenkomst. In Nederland wordt het Carnet uitgegeven door de Kamer van
Koophandel (KvK). De KvK stelt zich garant voor de eventueel verschuldigde
belasting bij de belastingdienst. Het ATA-Carnet is, kort gezegd, een ‘alles in
één’-document. Met het Carnet kan namelijk de aangifte voor het vervoer, de
aangifte voor (voorwaardelijke) vrijstelling bij invoer en de wederinvoer worden
gerealiseerd. Het Carnet bestaat uit gele, witte en blauwe bladen.
- De gele bladen zijn bestemd voor het land waar de goederen vandaan
komen, een exemplaar voor de (tijdelijke) uitvoer en een exemplaar voor de
wederinvoer.
- De witte bladen zijn bestemd voor het land van bestemming (dus het land
waar de goederen tijdelijk worden ingevoerd), een exemplaar voor de
(tijdelijke) invoer en een exemplaar voor de wederuitvoer uit het land.
- De blauwe bladen zijn bestemd voor de eventuele transitlanden, volgens
de hierboven beschreven systematiek.
Als twee exemplaren van de bladen bij elkaar komen is het transport voor dat
deel van het traject ‘gezuiverd’ (afgedaan). DFDE verzorgt het ATA-Carnet.
Aangever
Volgens de wetgeving (Communautaire Douane Wetboek [CDW]) is de aangever de
persoon die op eigen naam aangifte doet of in wiens naam een aangifte wordt
gedaan. De wetgeving geeft aan: “De aangever kan ieder (rechts)persoon zijn die
goederen bij de douane aan kan brengen of kan laten aanbrengen”. Deze persoon
moet alle bescheiden kunnen overleggen die van toepassing van de betreffende
regeling zijn voorgeschreven , ‘eenieder die beschikkingsmacht over de goederen
heeft’. Daarbij geldt de voorwaarde dat de aangever binnen het grondgebied van
de Europese Unie (EU) gevestigd moet zijn. Deze eis houdt verband met het kunnen
uitoefenen van de controles in het bedrijf van de aangever en het treffen van
invorderingsregelingen. De DFDE is aangever van alle douane-aangiften van alle
defensie onderdelen.
Aangifte
Geeft de status en/of doel aan van een douanepapier nadat het is geaccepteerd
door de douane, maar voordat het in behandeling is genomen. Oftewel: status van
het formulier nadat het is geaccepteerd door de douaneadministratie maar voordat
het wordt behandeld. Nier iedere aangifte krijgt de status van document.
Beschikking
Een beschikking is iedere beslissing van een douaneautoriteit die verband houdt
met de toepassing van de wetgeving in een individueel geval. Het is niet van
belang of de beslissing is genomen in een bepaalde beschikkingsvorm, zoals een
brief of een aantekening. Ook mondelinge beslissingen vallen hieronder. In
beroep gaan is mogelijk, maar in eerste instantie is het woord van de
douaneambtenaar wet.
Centraal Bureau voor Statistiek (CBS)
Het CBS is een Nederlandse overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor het
verzamelen van statistische gegevens en deze vervolgens te rapporteren.
Communautair
Deze term staat voor alles wat met de EU te maken heeft (is afkomstig van het
begrip commune’.). In dit kader: communautaire belasting en communautaire
goederen.
Communautaire belasting
Dit is een belasting (douanerecht) die ten bate komt aan de “kas” van de EU
(Brussel). De tegenhanger is de nationale belasting, zoals de BTW, die ten bate
komt aan de nationale staatskas (Den Haag).
Communautaire goederen
Dit zijn goederen waarover alle douanerechten en belastingen zijn afgedragen (ze
hebben een communautaire status of een communautair karakter). Communautaire
goederen kunnen verdeeld worden in twee categorieën:
- Goederen die zijn ingevoerd uit een gebied van buiten het douanegebied
van de EU.
- Goederen die zijn geproduceerd in het douanegebied van de EU.
Op het vervoer van Communautaire goederen binnen de EU rust geen
douanetoezicht. Vindt echter vervoer plaats naar een bestemming buiten de EU,
dan moet dit – door een Aangifte ten Uitvoer – kenbaar gemaakt worden bij de
douane.
Defensie Fiscale en Douane Eenheid (DFDE)
De DFDE heeft als taak om tijdig, volledig en juiste fiscale en douanediensten
aan de defensieorganisatie te verlenen. DFDE is de deskundige op het gebied van
fiscale en douaneregelgeving bij grensoverschrijdende activiteiten. DFDE heeft
de volgende taken:
DFDE ondersteunt de ontwikkeling van fiscaal en douane technisch beleid en het
creëren van wet- en regelgeving op dit gebied.
DFDE stelt op basis van de uitkomsten van het bovengenoemde bepalingen op ten
behoeve van de uitvoering van de fiscale & douaneprocessen binnen defensie.
DFDE adviseert defensie op het gebied van de fiscale wet- en regelgeving en de
(niet-fiscale) douanewet- en regelgeving.
DFDE verricht de fiscale en (niet-fiscale) douane technische afhandeling en
verleent assistentie bij de grensoverschrijdende activiteiten van defensie. Ze
richt zich daarbij op de goederen en de diensten5.
De bereikbaarheid van de DFDE staat in punt 1. van deze regeling.
Document
Een aangifte wordt document nadat ze officieel is geregistreerd door de
douaneadministratie. Een document is herkenbaar aan het, door de douane,
toegekende nummer en de officiële afstempeling. Niet iedere aangifte wordt een
document.
Doorvoer
Eigenlijk is het begrip ‘doorvoer’ in de wetgeving niet bekend. De wet spreekt
over ‘extern communautair douaneverkeer’. Onder ‘doorvoer’ wordt verstaan het
onder douanetoezicht vervoeren van goederen (niet-communautaire en, onder
bepaalde voorwaarden, communautaire goederen) over het grondgebied van één of
meerdere EU-lidstaten zonder dat de goederen in die lidstaten in het vrije
verkeer worden gebracht. Voor douanevervoer binnen de EU moet gebruik worden
gemaakt van in de EU gangbare douanedocumenten. Ook is er sprake van ‘doorvoer’
als goederen van een plaats binnen de EU wordt overgebracht naar een bestemming
buiten de EU. Hierbij moeten afspraken worden gemaakt tussen de verschillende
landen over het gebruik van de vervoersdocumenten.
Douanebestemming
Met het geven van een douanebestemming wordt de douane op de hoogte gebracht
over hetgeen met de goederen gaat gebeuren. Volgens de wetgeving zijn er vijf
douanebestemmingen:
- Het plaatsen van goederen onder een douaneregeling.
- Het afstaan van goederen aan de schatkist.
- Het binnenbrengen in een vrij entrepot.
- Wederuitvoer uit het douanegebied.
- Vernietigen van goederen.
Douanegoederen
Goederen die onder douaneverband zijn gebracht. Aan dit soort goederen zijn
douane technische en fiscale consequenties verbonden (belastingvrije goederen).
De goederen kunnen een communautair of een niet-communautair status bezitten.
Douanepost
Informatie over locaties en openingstijden van douaneposten (nationaal en
internationaal) waar in voorkomend geval douanezaken moeten worden afgehandeld
is te verkrijgen bij de Helpdesk Douanezaken. De contactgegevens staan in punt
1. van deze regeling.
Douaneregeling
Één van de douanebestemmingen is het plaatsen van goederen onder een
douaneregeling. Er zijn acht douaneregelingen:
- In het vrije verkeer brengen.
- Douanevervoer.
- Douaneopslag.
- Actieve veredeling.
- Passieve veredeling.
- Behandeling onder douanetoezicht.
- Uitvoer.
- Tijdelijke invoer.
Het plaatsen van goederen onder een douaneregeling bevat de kern van alle
douane- en fiscale activiteiten.
Douanetoezicht
Nadat goederen onder douaneverband zijn geplaatst, houdt de douane toezicht op
het verdere verloop van de zending.
Douaneverband
Het plaatsen van goederen onder het stelsel van douaneformaliteiten.
Douaneversluiting
Dit wordt ook wel verzegeling genoemd. Als extra zekerheid kan de douane het
vervoermiddel waarin douanegoederen worden vervoerd voorzien van een
verzegeling. De goederen zelf kunnen ook worden verzegeld. Dit wordt
colliverzegeling genoemd.
Douanevervoersdocument
Als douanegoederen, na het binnenbrengen in het communautaire gebied (EU) en na
het aanbieden bij de douane, worden vervoerd naar de eindbestemming vindt er
douanevervoer plaats. De goederen zijn onder douaneverband (douanetoezicht)
gebracht. Het douaneverband is een papieren controle van het
douanevervoersdocument. Goederen kunnen met verschillende soorten
douanevervoersdocumenten worden vervoerd. Ieder type komt voort uit een
overeenkomst van communautair en/of gemeenschappelijk douanevervoer tussen de
aangesloten landen.
Enig Document (ED)
Met dit douanedocument is het mogelijk alle douaneaangiften te realiseren, zoals
Aangifte ten Invoer, Uitvoer en Vervoer. Door combinaties van de exemplaren en
speciale codes heeft iedere douaneambtenaar onmiddellijk door wat de bedoeling
is. De douanebehandeling is, in alle landen van de EU, gelijk. De DFDE gebruikt
de ED voor de defensie douaneaangifte. De wet- en regelgeving geeft defensie
echter de mogelijkheid in bepaalde gevallen het ED te vervangen door specifieke
defensie aangiften, zoals ‘Militaire Aangiften ten Invoer’ en het formulier
‘NL302’. De aangiftes vindt elektronisch plaats.
Het papieren ED is de basis voor de elektronische documenten, zoals de NCTS, EX
A 10 00 en EX A 31 00.
Europese Unie (EU)
De EU is een sociaal- en economisch samenwerkingsverband tussen Europese landen.
Een actueel overzicht van EU landen is te vinden op http://europa.eu.
Economische Vrijhandels Associatie (EVA)
De EVA is opgericht als tegenhanger van de toenmalige EEG. Meer informatie over
de EVA is te vinden op
http://www.europa-nu.nl/id/vg9ic6nec2zi/europese_vrijhandelsassociatie_eva.
Factuur
Ieder aangifte moet zijn voorzien van een factuur. Op de factuur staat de
vergoeding vermeld die in rekening is gebracht door een leverancier voor een
bepaalde levering of dienst. Een factuur mag ook een ‘proforma-factuur’ zijn.
Dit is een factuur die is opgemaakt door de aangever bij afwezigheid van een
origineel factuur. De factuur is voor de douane een belangrijk middel om de
gegevens op de aangifte te controleren.
Intra Communautaire Transactie (ICT)
De ICT-taken worden verzorgd door DFDE. Voor de krijgsmachtdelen houdt dit dat
zij met al hun grensoverschrijdende (trans)acties binnen de EU bij DFDE terecht
kunnen. Afschriften van orders, alsmede extra facturen van hun relaties in de
andere EU-landen, dienen aan de DFDE te worden gezonden.
Invoer
Het in vrije verkeer brengen van goederen, afkomstig van buiten de EU, die onder
douaneverband zijn binnengebracht.
Landbouwrestitutie
Subsidieregeling van de EU dat wordt gebruikt als marktpolitiek instrument om
het prijsniveau van landbouwgoederen binnen en buiten de EU te nivelleren.
Militaire Fiat-Lossing en Wegvervoer
Als goederen, van buiten de EU, Nederland binnenkomen moet er aangifte van deze
goederen bij de douane worden gedaan. Als de goederen de douanebestemming
‘invoer’ krijgen, moet aangifte ten invoer worden gedaan. Deze activiteit is
specialistisch en tijdrovend en komt dus slecht uit op het tijdstip dat de
goederen binnenkomen en snel hun eindbestemming moeten vinden. De wetgever heeft
het Ministerie van Defensie daarom de mogelijkheid geboden om de
invoerformaliteiten te verschuiven naar een later tijdstip. De aangifte ten
invoer wordt dan opgemaakt door DFDE. Om de douane op de hoogte brengen van de
aankomst van de goederen moet het “militaire fiat” direct na ontvangst van de
goederen worden ingeleverd. Het “militaire fiat” is feitelijk een sterk
vereenvoudigde douaneaangifte. De gegevens zijn summier en de aangifte is
eenvoudig in te vullen.
NAVO-vrijstelling
Als NAVO-lidstaten oefenen of opereren op elkaars grondgebied kan het gastland,
alwaar de oefening of operatie plaatsvindt, onder de voorwaarden van het
gastland, vrijstelling van douanerecht en belasting verlenen bij de aankoop van
goederen en/of diensten.
New Computerised Transit System (NCTS)
Voor de elektronische vervoersaangifte gebruikt de douane het NCTS. In het NCTS
komt het doen van een aangifte neer op het verzenden van een elektronisch
bericht aan de douane waarbij de verzendende partij in het bezit zijn van een
‘vergunning elektronisch aangeven douanevervoer’.
NL302
Het NAVO formulier 302 is een vervoersdocument voor grensoverschrijding van
militaire goederen. Het formulier wordt vooral gebruikt in Europa. Bij de
toepassing van, het Nederlandsche equivalent van het NAVO formulier 302, het
NL302 moet de afzender en ontvanger een Nederlandse eenheid zijn. Zie AMovP-2
(STANAG 2455).
Het NL302 is benodigd bij het verlaten, zowel definitief als tijdelijk, van het
EU grondgebied.
Informatie m.b.t. het NL302 formulier (gebruik, procedures, etc.) is voorhanden
bij de DFDE. De contactgegevens staan in punt 1. van deze regeling.
Opslag onder douaneverband
Opslag onder douaneverband (bijvoorbeeld een douane-entrepot) is een ruimte of
aangewezen plaats waar goederen belastingvrij kunnen worden opgeslagen onder
vergunning. In de vergunning zijn alle procedures beschreven op welke wijze de
goederen, douane technisch en fiscaal, moeten worden behandeld. Dit wordt het
regime genoemd.
Oorsprongsbescheid
Een ‘papier’ dat aantoont dat goederen een bepaalde oorsprong hebben.
Transports Internationaux Routiers (TIR)
De ‘TIR-overeenkomst’ is van toepassing op vervoer van goederen tussen een
douanekantoor van vertrek in het ene land en het kantoor van bestemming in een
ander land. De betrokken landen moeten aangesloten zijn bij de TIR-overeenkomst.
Dit vervoer van goederen verloopt over één of meer grenzen. De EU wordt door de
afschaffing van grensformaliteiten als één land beschouwd. Dit betekend dat een
carnet TIR niet uitsluitend kan dienen voor vervoer van de ene plaats naar de
andere plaats in de EU. Voor vervoer van goederen dat begint of eindigt in een
EVA-land, geldt de TIR-regeling wel. Ook kan de TIR-regeling worden toegepast op
vervoer van goederen van het ene EU-land naar het andere EU-land, via een niet
EU-land waarmee geen overeenkomst voor de toepassing van gemeenschappelijk
douanevervoer is gesloten. Meer informatie over TIR is te vinden op
http://www.douane.nl.
Transitland
Een land dat wordt gepasseerd om een (eind)bestemming te bereiken.
Uitslag
Uitslag is de tegenhanger van ‘Opslag onder douaneverband’. Er is sprake van
uitslag als goederen onder een douaneregeling zijn opgeslagen en een
vervolg(douane)bestemming krijgen.
Uitvoer
Het bij de douane te kennen geven van het voornemen goederen buiten het
douanegebied van de EU te brengen.
Vrije verkeer
Nadat alle verschuldigde belastingen zijn voldaan, kan men vrij over de goederen
beschikken. De goederen zijn dan in het vrije verkeer van de EU gebracht
(communautaire goederen). Goederen die zich in het vrije verkeer van de EU
bevinden kunnen (binnen het grondgebied van de EU) worden vervoerd zonder
douaneformaliteiten.
Zekerheid (stellen)
Het storten van een borg om de staatskas te verzekeren dat belastingafdracht
niet achterwege blijft.
Zuiveren
De douane in het land waar het douanevervoersdocument geldig is gemaakt wil
weten of de goederen zonder (douane technische) problemen zijn aangekomen op de
plaats van bestemming. De wijze waarop dit dient te gebeuren heet in Nederland
‘zuiveren’ (in internationaal verband is dit ‘clearing’). Zuiveren is het afdoen
van het douane(vervoers)document door een vervolgaangifte. Onder een
vervolgaangifte kan worden verstaan: het maken van een invoeraangifte (hierop
volgt betaling van de douanerechten en alle andere belastingen) of de opmaak van
een ander douanevervoersdocument. Als de zuivering niet op de juiste en
voorgeschreven wijze wordt gedaan, kunnen grote financiële- en logistieke
problemen ontstaan. Zuiveren is voor elk type douanevervoersdocument en in elk
land waar de zuivering moet plaatsvinden afwijkend. Het is dus zaak zeker te
zijn dat men over de juiste papieren beschikt en exact weet hoe te handelen op
de plaats van bestemming.