Nummer 22/28353/GA
Betreft [Klager]
Datum 17 oktober 2023
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van [Klager] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft – voor zover in beroep aan de orde – beklag ingesteld tegen een disciplinaire straf van drie dagen opsluiting in een andere verblijfsruimte dan een strafcel, zonder televisie, vanwege een positieve uitslag van een urinecontrole, ingaande op 1 juni 2022.
De beklagrechter bij de Penitentiaire Inrichting (PI) Alphen te Alphen aan den Rijn heeft op 4 juli 2022 het beklag ongegrond verklaard (AE 2022/577). De uitspraak van de beklagrechter is bijgevoegd.
Klagers raadsvrouw, mr. A. de Wit, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze uitspraak.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsvrouw en de directeur van de PI Alphen in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Op 8 mei 2022 heeft klager een urinecontrole ondergaan, waarbij de uitslag positief was op cannabis (THC) met een score van > 1000 (de beroepscommissie begrijpt hier en verder: ng/ml). Op 22 mei 2022 scoorde klager weer positief bij een urinecontrole, ditmaal met een THC-waarde van 156 ng/ml en na een herhalingsonderzoek een THC-waarde van 167 ng/ml. De kreatininewaardes betroffen respectievelijk 18.2 en 18.6 (de beroepscommissie begrijpt hier en verder: mmol/l).
De beroepscommissie heeft eerder overwogen dat in zaken als de onderhavige niet de in de urine aangetroffen hoeveelheid cannabinoïden stoffen bepalend is voor de vraag of een gedetineerde sinds de laatste urinecontrole heeft bijgebruikt, maar dat daarvoor de THC/kreatinine-ratio bepalend is, afgezet tegen een eerder gemeten THC/kreatinine-ratio (RSJ 20 juni 2016, 16/0116/GA, RSJ 9 mei 2016, 15/3758/GA, en RSJ 19 oktober 2015, 15/2035/GA). Nu er door de directeur geen gegevens zijn overgelegd wat betreft de THC/kreatinine-ratio van de urinecontrole op 8 mei 2022, kan niet worden beoordeeld of er al dan niet sprake was van bijgebruik, en dus van strafwaardig gedrag. Bij geen gebruik zouden er na ongeveer vier weken geen verboden stoffen meer moeten worden aangetroffen (RSJ 27 juli 2017, 16/2440/GA). Nu er nog geen vier weken waren verstreken sinds de urinecontrole van 8 mei 2022 en de THC-waarde ook aanzienlijk was gedaald van > 1000 ng/ml naar 156 dan wel 167 ng/ml, is het aannemelijk dat er geen sprake was van bijgebruik, maar dat er juist sprake was van afbouw.
Nu niet aannemelijk is geworden dat er sprake was van bijgebruik, is de beslissing van de directeur onredelijk en onbillijk. Dat klager naar aanleiding van de positieve urinecontrole van 8 mei 2022 geen disciplinaire straf is opgelegd, rechtvaardigt niet de opgelegde disciplinaire straf naar aanleiding van de positieve urinecontrole van 22 mei 2022. Klager heeft na 8 mei 2022 geen (soft)drugs meer gebruikt.
Klager verzoekt om aan hem een tegemoetkoming toe te kennen.
Standpunt van de directeur
De directeur persisteert bij zijn eerder ingenomen standpunt.
3. De beoordeling
Aan klager is een disciplinaire straf opgelegd in verband met een urinecontrole op 22 mei 2022 met een THC-waarde van 156 ng/ml en een kreatininewaarde van 18.2 mmol/l, en na een herhalingsonderzoek een THC-waarde van 167 ng/ml en een kreatininewaarde van 18.6 mmol/l. De THC-waarde lag ruim boven de afkapwaarde van 50 ng/ml. De beroepscommissie maakt uit voorgaande gegevens op dat de THC/kreatinine-ratio respectievelijk (en afgerond) 8.6 en 9.0 waren.
Klager wijst op de urinecontrole van 8 mei 2022, waarbij hij (ook) positief scoorde met een THC-waarde van > 1000 ng/ml. De THC/kreatinine-ratio van deze urinecontrole is niet bekend, zodat volgens klager niet kan worden beoordeeld of er al dan niet sprake was van bijgebruik, en dus van strafwaardig gedrag. Daarnaast was de THC-waarde aanzienlijk gedaald, wat volgens klager juist wijst op afbouw.
Volgens vaste jurisprudentie van de beroepscommissie dient voor de beoordeling van de vraag of sprake is van bijgebruik te worden uitgegaan van de THC/kreatinine-ratio. In onderhavig geval is de THC/kreatinine-ratio van de urinecontrole van 8 mei 2022 niet bekend, nu de directeur aangaande deze urinecontrole geen gegevens heeft overgelegd. In RSJ 27 juli 2017, 16/2440/GA, heeft de beroepscommissie bepaald dat bij een eerste meting van > 1000 ng/ml de THC-waarde waarschijnlijk binnen vijf tot tien dagen na het stoppen van het gebruik van THC binnen het meetbereik (< 1000 ng/ml) zal afnemen. De tweede meting heeft veertien dagen later plaatsgevonden, waarbij – ook na een herhalingsonderzoek – de THC-waarde binnen het meetbereik is komen te vallen. Gelet hierop is de beroepscommissie van oordeel dat de directeur onder deze omstandigheden niet in redelijkheid de bestreden disciplinaire straf heeft kunnen opleggen, nu niet met zekerheid is vast te stellen dat er sprake was van bijgebruik, en dus van nieuw strafwaardig gedrag ten opzichte van het – door klager erkende – strafwaardige gedrag ten tijde van de urinecontrole van 8 mei 2022. Dat klager daarvoor destijds niet disciplinair is gestraft, maakt het voorgaande niet anders.
Gelet op het voorgaande zal de beroepscommissie het beroep gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagrechter vernietigen en het beklag alsnog gegrond verklaren. Nu de rechtsgevolgen van de bestreden beslissing niet meer ongedaan zijn te maken, komt klager een tegemoetkoming toe. De beroepscommissie zal deze vaststellen op €30,-.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagrechter voor zover in beroep aan de orde en verklaart het beklag alsnog gegrond. Zij kent aan klager een tegemoetkoming toe van €30,-.
Deze uitspraak is op 17 oktober 2023 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. J.B. Oreel, voorzitter, mr. D. van der Sluis en mr. B. van der Werf, leden, bijgestaan door mr. S.F.J.H. Niederer, secretaris.
secretaris voorzitter