Nummer 22/27425/JA
Betreft [klager]
Datum 26 juli 2022
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van [klager], geboren op [geboortedatum] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft beklag ingesteld tegen de afwijzing van zijn verzoek om een Xbox One in te voeren.
De beklagrechter de Rijks Justitiële Jeugdinrichting (RJJI) De Hartelborgt te Spijkenisse heeft op 16 mei 2022 het beklag ongegrond verklaard (Hb-2022-48). De uitspraak van de beklagrechter is bijgevoegd.
Klager heeft tegen deze uitspraak beroep ingesteld.
De beroepscommissie heeft […], locatiedirecteur van de RJJI De Hartelborgt, gehoord op de zitting van 19 juli 2022 in de rechtbank Midden-Nederland te Utrecht. Klager heeft geen gebruik gemaakt van de gelegenheid om op de zitting te worden gehoord.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Er zijn meerdere spelcomputers in de inrichting, zowel op de groepen als op de kamers. Iedere jeugdige die een spelcomputer op zijn kamer heeft, maakt daarover individuele afspraken in een contract. Als de afspraken niet worden nageleefd, wordt de spelcomputer ingenomen en bij de fouillering opgeslagen.
Standpunt van de directeur
De directeur weet niet van een contract, maar er is vooraf wel met klager gesproken over zijn spelcomputer. Klager heeft gezegd welke hij wilde en daar zou aan gewerkt worden, in combinatie met zijn persoonlijke doelen en gedrag. Klager is samen met zijn ouders gaan sparen. Het is ongelukkig hoe het is gelopen. Er zitten nu eenmaal risico’s aan de spelcomputer met WiFi. Klager is nog niet zover in zijn behandeling dat hij zo’n spelcomputer op zijn kamer mag. Er wordt nu wel gekeken naar een vorm van compensatie, omdat klager kosten heeft gemaakt. Klager zou de spelcomputer bijvoorbeeld kunnen verkopen, waarna de inrichting het prijsverschil vergoedt. Klager stond daar eerst niet voor open, maar op dit moment, voor zover bekend, wel. Klagers oude spelcomputer doet het gelukkig weer en staat wel op zijn kamer.
Binnen de RJJI is afgesproken dat een spelcomputer wel een functie kan hebben, maar de toekenning moet passen bij de (voortgang van de) behandeling. Het kan bijvoorbeeld nuttig zijn om rust te creëren en dan worden risico’s voor lief genomen. Het beleid hierover wordt nog duidelijker uitgewerkt.
Het is niet duidelijk wanneer klager zover in zijn behandeling zal zijn, dat de spelcomputer hem wel kan worden toegestaan.
3. De beoordeling
De procedure tot nu toe
Klager wil zijn Xbox One invoeren. Het is niet helemaal duidelijk wat daarover precies met hem is afgesproken, maar hij is daar in elk geval met medeweten van het personeel voor gaan sparen (samen met zijn ouders). Vervolgens is de invoer van de spelcomputer afgewezen, omdat met de Xbox One een WiFi-verbinding tot stand kan worden gebracht.
De directeur heeft in zijn reactie op het beklag gesteld dat het op grond van de huisregels van de RJJI De Hartelborgt niet is toegestaan om een Xbox One in te voeren, omdat (zo begrijpt de beroepscommissie) die zou vallen onder ‘telecommunicatieapparatuur’. De invoer daarvan is op grond van paragraaf 4.2. van de huisregels niet toegestaan. De directeur heeft daarbij verwezen naar RSJ 16 december 2013, 13/3209/JA.
In beroep (ter zitting) heeft de directeur een heel ander standpunt ingenomen dan in beklag. De directeur heeft aangegeven dat een spelcomputer met WiFi soms wel is toegestaan, als dat een functie heeft in het kader van de (fase van de) behandeling van de jeugdige. Alleen zou dat bij klagers behandeling (nog) niet het geval zijn.
De afwegingen van de beroepscommissie
De beroepscommissie stelt voorop dat er geen beklag openstaat tegen een algemene regel (zoals de huisregels) of tegen de toepassing van zo’n regel in een concrete situatie. Als de Xbox One op grond van de huisregels niet is toegestaan, dan moet klager niet-ontvankelijk worden verklaard in zijn beklag tegen de afwijzing van zijn verzoek om een Xbox One in te voeren (vergelijk RSJ 15 juli 2022, R-20/7734/GA).
Nu uit het standpunt van de directeur in beroep volgt dat maatwerk wordt toegepast als het gaat om de invoer van spelcomputers met WiFi, kan de afwijzing van klagers verzoek echter niet op de huisregels worden gebaseerd (wat namens de directeur bij de beklagrechter is aangevoerd). De beroepscommissie zal het beklag daarom inhoudelijk beoordelen (net als de beklagrechter, maar op andere gronden).
Aan klager is het vertrouwen gegeven dat hij zijn Xbox One zou mogen invoeren, in elk geval bij het bereiken van bepaalde persoonlijke doelen of van een bepaalde fase in zijn behandeling. Over die doelen of fasen is de beroepscommissie niets bekend. De directeur heeft wel gesteld dat klager ‘(nog) niet zover is’ in zijn behandeling, maar waarom dat zo is en wanneer klager eventueel wel zover zou zijn, is niet duidelijk – nog daargelaten dat ook niet is verklaard hoe het mogelijk is dat klager en zijn ouders (desalniettemin) hebben gespaard en tot aanschaf zijn overgegaan. Gelet op het gegeven vertrouwen mag in dit geval een betere motivering worden verwacht van de afwijzing van klagers verzoek. De beroepscommissie zal het beroep daarom gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagrechter vernietigen en het beklag alsnog gegrond verklaren.
De beroepscommissie zal ook de beslissing van de directeur vernietigen en aan de directeur opdragen om een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak, binnen twee weken na ontvangst daarvan.
De beroepscommissie ziet op dit moment geen aanleiding om aan klager een tegemoetkoming toe te kennen. Maar als de directeur klagers verzoek op behandelinhoudelijke gronden alsnog afwijst, gaat de beroepscommissie ervan uit dat aan klager een passende compensatie wordt aangeboden. Het voorstel dat de directeur ter zitting heeft beschreven, lijkt de beroepscommissie in dat geval niet onredelijk.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagrechter en verklaart het beklag alsnog gegrond. Zij vernietigt de beslissing waarover is geklaagd en draagt de directeur op een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak, binnen twee weken na ontvangst daarvan. De beroepscommissie kent klager geen tegemoetkoming toe.
Deze uitspraak is op 26 juli 2022 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. P. de Bruin, voorzitter, dr. T. Jambroes en mr. E. Lucas, leden, bijgestaan door mr. P. de Vries, secretaris.
secretaris voorzitter