Nummer R-20/8133/GA
Betreft [klager]
Datum 27 juni 2022
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van [klager] (hierna: klager)
1. De procedure
Klager heeft beklag ingesteld tegen de omstandigheid dat de deur open moest blijven tijdens een gesprek met de medische dienst.
De beklagcommissie bij de locatie De Schie te Rotterdam heeft op 16 september 2020 het beklag ongegrond verklaard (S-2020-379). De uitspraak van de beklagcommissie is bijgevoegd.
Klagers raadsvrouw, mr. T. Urbanus, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze uitspraak.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsvrouw en de directeur van de locatie De Schie (hierna: de directeur) in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Op 4 juli 2020 was klager bij de medische dienst toen plotseling de deur werd opengedaan door een bewaker die aangaf dat de deur open moest blijven. De bewaker bleef in de buurt. De medisch behandelaar vertelde klager dat de directeur had besloten dat klager niet alleen met een vrouw in een ruimte mag zijn.
Op aandringen van klager en zijn raadsvrouw is er onderzoek gedaan door de casemanager naar deze maatregel. Er bleek dat er door de directeur van de locatie De Schie geen beslissing was genomen. De maatregel was het resultaat van een miscommunicatie op basis van oude informatie uit de Penitentiaire Inrichting (PI) Alphen te Alphen aan den Rijn. Uit gesprekken met klagers casemanager in de PI Alphen bleek dat zij niet bekend waren met vrouwonvriendelijk gedrag of met rapportages of notities daaromtrent. Ook de directie heeft dit niet kunnen achterhalen. In de PI Alphen heeft klager dus ook ten onrechte de kwalificatie vrouwonvriendelijk gekregen.
Klager is ten onrechte beperkt in zijn vrijheid om met het medisch personeel te praten. Er is gehandeld alsof hij vrouwonvriendelijk gedrag vertoonde, terwijl deze kwalificatie niet juist bleek te zijn. Klager heeft nadeel ondervonden van de maatregel. Hij was niet vrij om vertrouwelijk zijn medische problematiek met de medische dienst te bespreken.
Vóór 4 juli 2020 heeft klager ook gesprekken gevoerd met vrouwelijk personeel van de inrichting en al die keren hoefde de deur niet open te blijven.
Klager verzoekt om zijn standpunt mondeling te mogen toelichten en om aan hem een tegemoetkoming toe te kennen.
Standpunt van de directeur
Het personeel heeft juist gehandeld, omdat de maatregel was opgenomen in het ‘lopende’ medisch dossier vanuit de PI Alphen. Naar aanleiding van het beklag heeft er nader onderzoek plaatsgevonden en is de beslissing teruggedraaid. De beslissing was gebaseerd op informatie afkomstig uit de PI Alphen waaruit de kwalificatie vrouwonvriendelijk naar voren kwam. Na onderzoek in de PI Alphen bleek dat niet achterhaald kon worden waar de kwalificatie vrouwonvriendelijk op was gebaseerd en er zijn geen rapportages op dit punt gevonden. Zodra nadere informatie bekend was, is de beslissing dus teruggedraaid.
Klager stelt dat hij nadeel heeft ondervonden, maar een onderbouwing ontbreekt waardoor niet is gebleken wat het nadeel nu eigenlijk is geweest.
3. De beoordeling
Klager heeft verzocht het beroep mondeling te mogen toelichten. Dit verzoek is niet onderbouwd, terwijl de stukken voldoende informatie bevatten om het beroep te kunnen beoordelen. De beroepscommissie wijst het verzoek daarom af.
De beroepscommissie leidt uit de stukken af dat klager op 4 juli 2020 bij de medische dienst was en de deur volgens de bewaker open moest blijven, omdat klager niet alleen met een vrouw in een ruimte mocht zijn. Deze maatregel stond in het medisch dossier en was overgenomen vanuit de PI Alphen vanwege de kwalificatie ‘vrouwonvriendelijk’ in die inrichting. Na het indienen van het beklag heeft er een nader onderzoek plaatsgevonden en is de maatregel beëindigd, omdat de PI Alphen niet kon achterhalen waar de kwalificatie vandaan kwam.
De beroepscommissie stelt voorop dat het contact tussen een arts en een patiënt vertrouwelijk is. Op de inhoud van een dergelijk contact is de geheimhoudingsplicht van de arts van toepassing, wat betekent dat de door de patiënt verstrekte informatie niet zonder diens toestemming aan derden mag worden verstrekt (artikel 457 van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek). Gelet hierop – en ook gelet op artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en artikel 2, derde lid, van de Penitentiaire beginselenwet – moet het uitgangspunt zijn dat, bij een bezoek van een gedetineerde aan de medische dienst in de inrichting, geen toezichthoudend personeel aanwezig is in de behandel- of spreekkamer en dat de deur gesloten blijft. Daarvan kan slechts worden afgeweken als de aanwezigheid van personeel in de behandel- of spreekkamer of het openblijven van de deur uit veiligheidsoverwegingen (strikt) noodzakelijk is.
De directeur dient een zelfstandige belangenafweging te maken tussen enerzijds het individuele belang van de gedetineerde bij raadpleging van/behandeling door de medische dienst vertrouwelijk achter gesloten deuren, en anderzijds het algemene belang van handhaving van de orde en veiligheid en de ongestoorde tenuitvoerlegging van de vrijheidsbeneming (vgl. RSJ 26 augustus 2013, 13/1368/GA).
Een kenbare en toetsbare belangenafweging door de directeur heeft niet plaatsgevonden. De maatregel is rechtstreeks overgenomen uit het medisch dossier uit de PI Alphen. Later bleek dat niet te achterhalen was waarop de kwalificatie ‘vrouwonvriendelijk’ was gebaseerd en is de maatregel beëindigd. Gelet hierop is het niet aannemelijk geworden dat het open blijven van de deur uit veiligheidsoverwegingen in de PI De Schie noodzakelijk was.
De beroepscommissie zal het beroep daarom gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagcommissie vernietigen en het beklag alsnog gegrond verklaren. Nu de rechtsgevolgen van de bestreden beslissing niet meer ongedaan zijn te maken, komt klager een tegemoetkoming toe voor het geleden ongemak door de schending van zijn privacy. De beroepscommissie zal deze vaststellen op €20,-.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagcommissie en verklaart het beklag alsnog gegrond. Zij kent aan klager een tegemoetkoming toe van €20,-.
Deze uitspraak is op 27 juni 2022 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. dr. J. de Lange, voorzitter, mr. R.H. Koning en mr. J.B. Oreel, leden, bijgestaan door mr. A. Laagland, secretaris.
secretaris voorzitter