Nummer: R-19/4541/GA
Betreft: […] datum: 14 november 2019
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 73, eerste lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift, ingediend door mr. P. Bonthuis, namens […], verder te noemen klager, gericht tegen een op 26 augustus 2019 genomen beslissing van de directeur van het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) van de penitentiaire inrichting (p.i.) Zwolle, en van de overige stukken, waaronder de bestreden beslissing. Ter zitting van de beroepscommissie van 6 november 2019, gehouden in de p.i. Lelystad, zijn klager, bijgestaan door zijn raadsman, mr. P. Bonthuis, en […], juridisch medewerker bij de p.i. Zwolle, gehoord. Als toehoorder was aanwezig […], stagiaire bij de p.i. Zwolle. Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt.
1. De inhoud van de bestreden beslissing
Het beroep betreft de beslissing van de directeur van 26 augustus 2019, inhoudende dat klager wordt verplicht tot het ondergaan van een onvrijwillige geneeskundige behandeling als bedoeld in artikel 46d, aanhef en onder a, van de Pbw (verder: a-dwangbehandeling) voor de duur van drie maanden.
2. De standpunten
Door en namens klager is het beroep als volgt toegelicht.
De raadsman heeft het behandelplan, de verklaringen van de behandelende en onafhankelijke psychiater en het Pro Justitia-rapport niet ontvangen. Daardoor kan heel weinig worden gezegd over klagers diagnose.
Voor en tijdens klagers verblijf in de jeugdzorg heeft hij de antipsychotica Dipiperon en Risperdal voorgeschreven gekregen. Daardoor krijg hij last van ernstige bijwerkingen (borstvorming, impotentie en hongergevoel). Klager vreest dat het voorgeschreven Semap wederom ernstige (blijvende) bijwerkingen zal veroorzaken. Bij hem is ADD vastgesteld, niet ADHD. Hij is bang dat de antipsychotica averechts zullen werken ten aanzien van de gedrags- en agressieregulatie. Klager wil vanwege gebitsproblemen graag weer Parodontax gebruiken, maar vreest dat dat niet kan in combinatie met de antipsychotica. Een medewerker zou zonder overleg eenmaal 600 mg en eenmaal 100 mg Seroquel hebben voorgeschreven in plaats van 50 mg. Daarover wordt gelogen.
Het is met het oog op de proportionaliteit en de subsidiariteit vreemd dat klager opvallend goed zou hebben gereageerd op tweemaal 20 mg Semap, maar dat de directeur nu toch kiest voor dwangmedicatie met de maximale duur (drie maanden).
Klager heeft nooit gezegd dat hij miljoenen op de bank heeft staan. Hij heeft alleen gezegd dat hij nog schadevergoedingen had openstaan. Hij heeft ook niet gezegd dat hij meerdere auto’s zou hebben, maar alleen dat hij meerdere auto’s heeft gehad. Klager heeft rechten gestudeerd en is jurist, maar hij heeft niet gezegd dat hij rechter of advocaat is.
Klager krijgt zijn medisch dossier niet. Hij heeft nooit medicatie geweigerd. Door een lang verblijf in D0 kan klager zijn detentie niet meer aan. Hij voelt zich niet meer veilig in het PPC Zwolle. In het PBC heeft klager zelf 75 mg extra Haldol aangevraagd, omdat hij het anders niet meer trekt. Klagers kant van het verhaal is niet gehoord. De verslaglegging is niet aan hem medegedeeld. Klager merkt wel iets van de medicatie die hij nu krijgt, maar niet veel. Hij wil wel graag geholpen worden.
Klager is te druk voor een groep. Het gaat nu iets beter, maar hij is niet echt te remmen. Hij heeft een eigen wil. Klager heeft weinig vertrouwen in onderzoek in het PBC. Hij heeft geen enkele inbreng. hij verblijft daar sinds vorige week donderdag, maar hij heeft nog geen gesprek gehad. Als hij niet wil sporten, wordt hij ingesloten, terwijl hij juist door die eerdere medicatie niet wil sporten, omdat zijn lichaam daardoor is verminkt.
Klager slaapt slecht, al sinds het begin van zijn detentie. Hij krijgt nu al vijf maanden medicatie. Hij is bang voor de antipsychotica. Agressieregulatie en mind control werken averechts. Als klager niet wil meewerken, kan niets dat veranderen. Enkele beslissingen zijn genomen door iemand in opleiding, die nog lang geen behandelend psychiater is. Hij past zonder meer dwangbehandeling toe. Deze stagiair wordt per 1 december ontslagen, omdat hij fouten maakt.
Door en namens de directeur is de bestreden beslissing als volgt toegelicht.
Volgens de behandelend psychiater lijdt klager aan een manisch psychotisch toestandsbeeld, waarbij hij overwaardige ideeën uit. Er is sprake van persoonlijkheidsproblematiek en een licht verstandelijke beperking. Klager meent dat hij ten onrechte vastzit en erin is geluisd door de reclassering. Hij stelt dat hij advocaat en rechter is, meerdere auto’s bezit en miljoenen op de bank heeft staan. Door zijn drukte roept hij agressie over zich af. Uit de second opinion blijkt dat hij ontremd in zijn gedrag en denken is. Hij is geneigd door te praten en te drammen.
Er bestaat gevaar dat klager zichzelf zal verwaarlozen. Zonder antipsychotica put hij zichzelf uit en praat hij de hele dag op luide toon. Daarnaast roept hij de agressie van anderen over zich af. Hij is druk, haakt overal op aan en kan hierdoor niet in een groep functioneren. Klager functioneert nu in een kleine groep, maar ook daar is een bloempot naar zijn hoofd gegooid. Zijn programma kan op dit moment niet worden uitgebreid. De huidige dosering (20 mg Semap) is onvoldoende. Er is geen sprake van ziektebesef of -inzicht. De raadsman heeft de stukken ontvangen die hem volgens de wet toekomen.
Het is niet wenselijk dat klager medicatie krijgt voorgeschreven waar hij slechte ervaringen mee heeft gehad. Aan klager is een antipsychoticum voorgeschreven waarbij de kans zo klein mogelijk is op lichamelijke bijwerkingen. Klager vormde een gevaar voor zichzelf, maar na de medicatie roept hij geen agressie meer over zichzelf af en kon hij zelfs worden overgeplaatst naar de afdeling D1, waar hij kon meedraaien met de groep. Hij reageerde daar dus erg goed op.
Iemand die een opleiding volgt, neemt niet zelfstandig beslissingen. Dat doet de behandelend psychiater na overleg.
3. De beoordeling
Vanwege het ingrijpende karakter van de dwangbehandeling is in artikel 46e, tweede lid, van de Pbw bepaald dat de directeur, ten behoeve van zijn beslissing tot toepassing van dwangbehandeling, een verklaring van de behandelend psychiater dient over te leggen, evenals een verklaring van een psychiater die de gedetineerde met het oog daarop kort tevoren heeft onderzocht, maar niet bij diens behandeling betrokken was. Uit deze verklaringen dient te blijken dat de gedetineerde op wie de verklaring betrekking heeft, is gestoord in zijn geestvermogens en dat een geval als bedoeld in artikel 46d, onder a, van de Pbw, zich voordoet.
Uit de door de directeur verstrekte inlichtingen, waaronder de schriftelijke mededeling van de beslissing a-dwangbehandeling, de verklaring van de behandelend psychiater, tevens uittreksel van klagers behandelplan, en de verklaring van de tweede psychiater, die klager met het oog daarop kort tevoren heeft onderzocht, maar niet bij de behandeling betrokken was, stelt de beroepscommissie – kort en zakelijk weergegeven – het volgende vast.
Klager lijdt aan een manisch psychotisch toestandsbeeld. Hij lijdt aan grootheidswaanzin en is achterdochtig. Hij kan (zonder medicatie) niet in een groep fungeren, doordat hij te druk is, door blijft praten en overal op aanhaakt. Verwacht wordt dat klagers programma niet kan worden uitgebreid als hij geen medicatie krijgt. De ervaring leert dat antipsychotica effectief zijn voor klager. Klager weigert een dosering van meer dan 20 mg Semap (antipsychotica).
Uit het voorgaande blijkt afdoende dat sprake is van het in artikel 46a van de Pbw vermelde gevaar, te weten het gevaar dat de gedetineerde zichzelf in ernstige mate zal verwaarlozen en het gevaar dat de gedetineerde met hinderlijk gedrag agressie van anderen zal oproepen.
Gelet op het voorgaande stelt de beroepscommissie vast dat volgens de psychiaters bij klager sprake is van een psychische stoornis. Verder is voldoende aannemelijk dat klager vanuit die stoornis gevaar veroorzaakt en dat, zonder een geneeskundige behandeling, het gevaar dat de stoornis van zijn geestvermogens klager doet veroorzaken, niet binnen een redelijke termijn kan worden weggenomen. Aan een vrijwillige behandeling werkt klager niet mee. Een dwangbehandeling is dus noodzakelijk. Tevens is voldoende aannemelijk geworden dat de gekozen dwangbehandeling voldoet aan de eisen van proportionaliteit, subsidiariteit en doelmatigheid. De beslissing van de directeur om bij klager een dwangbehandeling, als bedoeld in artikel 46d, aanhef en onder a, van de Pbw toe te passen kan daarom niet als onredelijk of onbillijk worden aangemerkt.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ongegrond.
Aldus gegeven door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit
mr. W.F. Korthals Altes, voorzitter, drs. M.J. Selnick Marzullo en mr. A.M.G. Smit, leden, in tegenwoordigheid van mr. P. de Vries, secretaris, op 14 november 2019.
secretaris voorzitter
secretaris voorzitter