nummer: 01/1235/TA
betreft: [klager] datum: 17 september 2001
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 67 van de Beginselenwet verpleging ter beschikking gestelden (BVT) heeft kennis genomen van een op 3 juli 2001 bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift van
[...], verder te noemen klager,
gericht tegen een uitspraak d.d. 22 juni 2001 van de beklagcommissie uit de commissie van toezicht bij het Forensisch Psychiatrisch Instituut De Rooyse Wissel te Venray, verder te noemen de inrichting,
alsmede van de overige stukken, waaronder de uitspraak waarvan beroep, welke in afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
Ter zitting van de beroepscommissie van 9 augustus 2001, gehouden in de penitentiaire inrichtingen Amsterdam te Amsterdam, is gehoord namens het hoofd van voormelde tbs-inrichting mr. [...], juridisch medewerker. Hiervan is hetaangehechte verslag opgemaakt.
Klager heeft te kennen gegeven dat hij geen gebruik wilde maken van de gelegenheid om te worden gehoord.
Op grond van de stukken en haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van het beklag en de uitspraak van de beklagcommissie
Het beklag betreft de schending van het recht op bezoek zonder toezicht door
de weigering om bij het bezoek van klagers vriendin de deur van klagers kamer te (mogen) sluiten.
De beklagcommissie heeft klager niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag op de gronden als in de aangehechte uitspraak weergegeven.
2. De standpunten
Klager heeft in beroep het tegenover de beklagcommissie ingenomen standpunt als volgt toegelicht.
Klager mag op de afdeling van de inrichting waar hij nu verblijft geen intimiteiten hebben met zijn vriendin. Klager stelt dat hij volgens de Grondwet minimaal één keer per maand recht heeft op bezoek zonder toezicht. Klager mag opde afdeling waar hij verblijft met zijn vriendin geen handelingen verrichten op klagers kamer en er wordt hem ook geen alternatief geboden. Klager en zijn vriendin nemen hun relatie heel serieus maar hebben al vier jaar geenintimiteiten met elkaar gehad terwijl zij dat graag zouden willen.
Namens het hoofd van de inrichting is in beroep het tegenover de beklagcommissie ingenomen standpunt als volgt toegelicht.
Klagers bezoekregeling wijkt niet af van de bezoekregeling voor andere tbs-gestelden op de afdeling. Bezoek op de eigen kamer wordt toegestaan maar de deur moet op een kiertje blijven staan. Deze vorm van bezoek wordt door deinrichting aangemerkt als onbegeleid bezoek zoals bedoeld in de wet. Het is niet mogelijk om door het kiertje naar binnen te kijken. De themaregels zijn (nog) niet verwerkt in de huisregels, maar zijn wel kenbaar gemaakt. Dezethemaregels zijn een formalisering van bestaand beleid. De regels zijn bekend bij verblijvenden en het bezoek, omdat daarvan melding wordt gemaakt in de screeningsprocedure. Het niet geheel sluiten van de deur en deze op een kleinekier laten staan betekent niet dat er toezicht wordt uitgeoefend op het bezoek. Toezicht op bezoek houdt in dat er visueel en auditief toezicht wordt uitgeoefend en dat is niet het geval. Onbegeleid bezoek impliceert geen recht opseksueel contact. Klager spreekt over een recht op bezoek zonder toezicht, dat wil zeggen met de mogelijkheid van seksueel contact, maar in een tbs-kliniek wordt onder bezoek zonder toezicht niet hetzelfde verstaan als in eengevangenis. Uit eerdere uitspraken van de Raad blijkt dat in beginsel de mogelijkheid van seksueel contact ook in een huis van bewaring niet geboden wordt tenzij er sprake is van een uitzonderingssituatie. Recht op seksualiteit ineen tbs-kliniek is niet neergelegd in regelgeving, wet of verdrag. Wel heeft de inrichting een protocol opgesteld dat inhoudt dat in beginsel er geen seksueel contact wordt toegestaan maar dat in een individueel geval van deze regelkan worden afgeweken. In het kader van de behandeling dient het seksueel contact tussen partners gewenst te zijn en er dient sprake te zijn van een duurzame relatie. Een dergelijk toegestaan seksueel contact vindt plaats in delogeerunit. De hoofdregel is dat geen seksueel contact op de eigen kamer plaatsvindt. Seksueel contact dat plaats zou vinden op de eigen kamer op de afdeling zou onrust kunnen veroorzaken bij andere tbs-gestelden. De kamers liggendicht tegen elkaar aan en er verblijven op de afdeling ook tbs-gestelden met een ernstig verstoorde seksualiteit. Bij hen is vaak agressie gekoppeld aan seksualiteitsgevoelens. Voor het personeel is dit ook lastig omdat men nietweet wat seksueel contact dat plaats vindt op de afdeling te weeg zou kunnen brengen bij de andere tbs-gestelden. Er zou onrust kunnen ontstaan op de afdeling. In verband met de orde en de veiligheid in de inrichting wordt dergelijkbezoek op de afdeling niet toegestaan. Als personeel de indruk heeft dat er wel seksuele handelingen plaatsvinden op de kamer wordt er geklopt en gekeken.
Klager verblijft op de opnameafdeling De Nijl en dient nog nader gediagnosticeerd en/of geobserveerd te worden. Er verblijven op zijn afdeling tbs-gestelden met verschillende diagnoses en problemen. Het beleid op De Nijl isstringenter dan op andere afdelingen. Op dit moment is niet duidelijk of de vriendin van klager een van de eerdere slachtoffers is. Er vinden gesprekken met de systeemtherapeut plaats om te bezien of klager in aanmerking komt vooreen verblijf op de logeerunit.
De pilot met de logeerunits is dit jaar rond Pinksteren gestart en loopt af in september 2001. De pilot is niet specifiek gericht op seksueel contact, maar ook op privé-contact met familie. Drie paren nemen deel aan de pilot. Desysteemtherapeut die het protocol heeft geschreven heeft bij andere klinieken geïnformeerd hoe men in andere tbs-klinieken hiermee omgaat.
De regelingen in de verschillende tbs-klinieken zijn min of meer gelijk.
Als de pilot goed verloopt, ook wat betreft de waarborgen voor de veiligheid van de bezoekers, zal daaraan vervolg worden gegeven.
3. De beoordeling
De beroepscommissie overweegt allereerst dat klager heeft gesteld dat zijn recht op bezoek zonder toezicht is geschonden.
Artikel 37 Bvt bepaalt onder meer dat de verpleegde het recht heeft ten minste gedurende één uur per week op de in de huisregels vastgestelde tijden en plaatsen bezoek te ontvangen. Uit vierde lid van artikel 37 Bvt en de Memorievan Toelichting op dit artikel volgt dat bezoek in beginsel zonder toezicht plaatsvindt.
Een vermeende schending van een in de wet neergelegd recht, in dit geval het recht op bezoek zonder toezicht, is naar het oordeel van de beroepscommissie vatbaar voor beklag. Klager had derhalve in zijn beklag moeten wordenontvangen.
Inhoudelijk wordt het volgende overwogen.
In artikel 37, vierde lid Bvt is bepaald dat hoewel bezoek in beginsel zonder toezicht plaatsvindt het hoofd van de inrichting, indien dit noodzakelijk is met het oog op een belang in artikel 35, derde lid van de Bvt, kan bepalendat tijdens het bezoek toezicht kan worden uitgeoefend. Uit het vierde lid van artikel 37 Bvt volgt dat het toezicht kan inhouden het meeluisteren of opnemen van gesprekken. De Memorie van Toelichting geeft geen limitatieveopsomming van de wijze waarop het toezicht kan worden uitgeoefend.
Aan de orde is de vraag of de wijze waarop klager het bezoek van zijn vriendin ontvangt, kan worden aangemerkt als het uitoefenen van toezicht op klagers bezoek of als regulier bezoek zonder toezicht, als bedoeld in de wet.
De beroepscommissie overweegt dat uit de stukken en de behandeling ter zitting is gebleken dat de deur van klagers kamer tijdens het bezoek van zijn vriendin op een kleine kier blijft staan en net niet in het slot wordt getrokken.Volgens de inrichtingsregels is sprake van onbegeleid bezoek in de zin van de wet. De beroepscommissie is van oordeel dat er op deze wijze geen daadwerkelijk auditief toezicht noch visueel toezicht plaatsvindt en dat de wijze waaropklager binnen de inrichting bezoek ontvangt, kan worden aangemerkt als het op reguliere wijze ontvangen van bezoek zonder toezicht en geen beperking op het bezoekrecht inhoudt.
De beroepscommissie zal in zoverre alsnog het beklag ongegrond verklaren.
Voorzover klager zich erover heeft willen beklagen dat hem seksueel contact met zijn vriendin wordt ontzegd, overweegt de beroepscommissie dat het recht op bezoek dat in beginsel, indien de belangen als bedoeld in artikel 35, derdelid van de Bvt daartoe niet nopen, zonder toezicht plaatsvindt niet tevens inhoudt dat tijdens het bezoek de mogelijkheid tot seksueel contact dient te wordt geboden. In beginsel komen enkel gedetineerden die verblijven in eennormaal beveiligde gevangenis voor een dergelijk bezoek in aanmerking. De dwangverpleging van tbs-gestelden heeft als doel de maatschappij te beschermen tegen de gevaarlijkheid van de verpleegde voor de veiligheid van anderen dan deverpleegde of de algemene veiligheid van personen en goederen. Vanwege de veiligheidsrisico’s die aan een bezoek zonder toezicht als bedoeld in artikel 37 van de Bvt met de mogelijkheid van seksueel contact zijn verbonden is er nietvoor gekozen om tbs-gestelden een dergelijk bezoekrecht te bieden. Door klager wordt derhalve ten onrechte verondersteld dat een dergelijk recht voor terbeschikking gestelden wel geregeld is. Mogelijkerwijs is bij klager verwarringontstaan omdat binnen het gevangeniswezen een onbegeleid bezoek zonder toezicht met de mogelijkheid van seksueel contact eenvoudig met bezoek zonder toezicht wordt aangeduid terwijl het in de Bvt voorkomende bezoek zonder toezichtniet de mogelijkheid van seksueel contact met de partner biedt.
Nu het niet toestaan van seksueel contact geen beperking inhoudt van een bij of krachtens de Bvt dan wel enig ander wettelijk voorschrift of een een ieder verbindende bepaling van een in Nederland geldend verdrag, is geen sprake vaneen beklagwaardige beslissing en zal de beroepscommissie het beroep in zoverre ongegrond verklaren en de uitspraak van de beklagcommissie bevestigen.
4. De uitspraak
De beroepscommissie vernietigt de uitspraak van de beklagcommissie voorzover deze ziet op de vermeende schending van het recht op bezoek zonder toezicht, verklaart klager alsnog ontvankelijk zijn beklag, maar verklaart ditonderdeel van het beklag ongegrond. Voorts verklaart zij het beroep voor het overige ongegrond en bevestigt zij in zoverre de uitspraak van de beklagcommissie.
Aldus gedaan door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit mr. S.L. Donker, voorzitter, dr. E.B.M. Rood-Pijpers en drs. J.R. van Veldhuizen, leden, in tegenwoordigheid van mr. H.S. van Gemert, secretaris, op 17 september 2001.
secretaris voorzitter
Nummer: 01/1235/TA
Betreft: [...]en, verder te noemen klager.
Verslag van het behandelde ter zitting van de beroepscommissie als bedoeld in artikel 67 van de Beginselenwet verpleging tbs-gestelden, van 9 augustus 2001, gehouden in de penitentiaire inrichtingen Amsterdam te Amsterdam.
Samenstelling van de beroepscommissie:
voorzitter: mr. S.L. Donker,
leden: dr. E.B.M. Rood-Pijpers en drs. J.R. van Veldhuizen.
De beroepscommissie is bijgestaan door de secretaris mr. H.S. van Gemert.
Gehoord is namens het hoofd van voormelde tbs-inrichting mr. [...], juridisch medewerker.
Klager heeft te kennen gegeven dat hij geen gebruik wilde maken van de gelegenheid om te worden gehoord.
Namens het hoofd van genoemde inrichting is - zakelijk weergegeven - het volgende verklaard.
Klagers bezoekregeling wijkt niet af van de bezoekregeling voor andere tbs-gestelden op de afdeling. Bezoek op de eigen kamer wordt toegestaan maar de deur moet op een kiertje blijven staan. Deze vorm van bezoek wordt door deinrichting aangemerkt als onbegeleid bezoek zoals bedoeld in de wet. Het is niet mogelijk om door het kiertje naar binnen te kijken. De themaregels zijn (nog) niet verwerkt in de huisregels, maar zijn wel kenbaar gemaakt. Dezethemaregels zijn een formalisering van bestaand beleid. De regels zijn bekend bij verblijvenden en het bezoek, omdat daarvan melding wordt gemaakt in de screeningsprocedure. Het niet geheel sluiten van de deur en deze op een kleinekier laten staten betekent niet dat er toezicht wordt uitgeoefend op het bezoek. Toezicht op bezoek houdt in dat er visueel en auditief toezicht wordt uitgeoefend en dat is niet het geval. Onbegeleid bezoek impliceert geen recht opseksueel contact. Klager spreekt over een recht op bezoek zonder toezicht, dat wil zeggen met de mogelijkheid van seksueel contact, maar in een tbs-kliniek wordt onder bezoek zonder toezicht niet hetzelfde verstaan als in eengevangenis. Uit eerdere uitspraken van de Raad blijkt dat in beginsel de mogelijkheid van seksueel contact ook in een huis van bewaring niet geboden wordt tenzij er sprake is van een uitzonderingssituatie. Recht op seksualiteit ineen tbs-kliniek is niet neergelegd in regelgeving, wet of verdrag. Wel heeft de inrichting een protocol opgesteld dat inhoudt dat in beginsel er geen seksueel contact wordt toegestaan maar dat in een individueel geval van deze regelkan worden afgeweken. In het kader van de behandeling dient het seksueel contact tussen partners gewenst te zijn en er dient sprake te zijn van een duurzame relatie. Een dergelijk toegestaan seksueel contact vindt plaats in delogeerunit. De hoofdregel is dat geen seksueel contact op de eigen kamer plaatsvindt. Seksueel contact dat plaats zou vinden op de eigen kamer op de afdeling zou onrust kunnen veroorzaken bij andere tbs-gestelden. De kamers liggendicht tegen elkaar aan en er verblijven op de afdeling ook tbs-gestelden met een ernstig verstoorde seksualiteit. Bij hen is vaak agressie gekoppeld aan seksualiteitsgevoelens. Voor het personeel is dit ook lastig omdat men nietweet wat seksueel contact dat plaats vindt op de afdeling te weeg zou kunnen brengen bij de andere tbs-gestelden. Er zou onrust kunnen ontstaan op de afdeling. In verband met de orde en de veiligheid in de inrichting wordt dergelijkbezoek op de afdeling niet toegestaan. Als personeel de indruk heeft dat er wel seksuele handelingen plaatsvinden op de kamer wordt er geklopt en gekeken.
Klager verblijft op de opnameafdeling De Nijl en dient nog nader gediagnosticeerd en/of geobserveerd te worden. Er verblijven op zijn afdeling tbs-gestelden met verschillende diagnoses en problemen. Het beleid op De Nijl isstringenter dan op andere afdelingen. Op dit moment is niet duidelijk of de vriendin van klager een van de eerdere slachtoffers is. Er vinden gesprekken met de systeemtherapeut plaats om te bezien of klager in aanmerking komt vooreen verblijf op de logeerunit.
De pilot met de logeerunits is dit jaar rond Pinksteren gestart en loopt af in september 2001. De pilot is niet specifiek gericht op seksueel contact, maar ook op privé-contact met familie. Drie paren nemen deel aan de pilot. Desysteemtherapeut die het protocol heeft geschreven heeft bij andere klinieken geïnformeerd hoe men in andere tbs-klinieken hiermee omgaat.
De regelingen in de verschillende tbs-klinieken zijn min of meer gelijk.
Als de pilot goed verloopt, ook wat betreft de waarborgen voor de veiligheid van de bezoekers, zal daaraan vervolg worden gegeven.
secretaris voorzitter