nummer: 17/3518/GA
betreft: [Klager] datum: 21 juni 2018
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 69, tweede lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift, ingediend door mr. C.G.J.E. Lut, namens [Klager], verder te noemen klager, gericht tegen een uitspraak van 13 oktober 2017 van de beklagcommissie bij de locatie Hoogvliet, alsmede van de overige stukken, waaronder de uitspraak waarvan beroep, welke in afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
Ter zitting van de beroepscommissie van 26 april 2018, gehouden in het Justitieel Complex Zaanstad, is de raadsvrouw van klager, mr. C.G.J.E. Lut, gehoord. Hoewel voor klagers vervoer naar de zitting was zorg gedragen, heeft hij daarvan geen gebruik gemaakt. De directeur van de Locatie Hoogvliet heeft schriftelijk laten weten verhinderd te zijn ter zitting te verschijnen.
Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van het beklag en de uitspraak van de beklagcommissie
Het beklag betreft:
a. de schorsing van het penitentiair programma (Ho-2017-000301);
b. de beëindiging van het penitentiair programma (Ho-2017-000302).
De beklagcommissie heeft het beklag onder a. ongegrond en onder b. klager
niet-ontvankelijk verklaard, op de gronden als in de aangehechte uitspraak weergegeven.
2. De standpunten van klager en de directeur
Namens klager is in beroep het tegenover de beklagcommissie ingenomen standpunt als volgt toegelicht. Klager heeft eerst slechts een waarschuwing gekregen voor zijn alcoholgebruik. Kort erna heeft er weer een urinecontrole plaatsgehad waaruit is gebleken dat hij weer heeft gebruikt. Hij moest bij de directeur komen en tijdens dit gesprek werd aan klager gemeld dat zijn penitentiair programma werd geschorst en vervolgens werd beëindigen. Klager houdt vol dat hij geen cocaïne heeft gebruikt. Klager bleef hierin volharden en toen is besloten om eens goed te onderzoeken hoe de urinecontrole heeft plaatsgevonden. Toen bleek dat Exodus zich niet aan de regels heeft gehouden zoals neergelegd in de Regeling urinecontrole penitentiaire inrichtingen. Exodus reageert laat op vragen, hetgeen het onderzoek frustreert. Daarom was het pas later mogelijk om een standpunt in te nemen over de gang van zaken. Cocaïne is geen probleem voor klager. Waar hij zijn urine heeft afgegeven is een verzamelpunt van Exodus, daar worden dagelijks heel veel monsters verzameld. Het kan zijn dat zijn urine is gewisseld met dat van een ander. Gedurende zijn hele detentie heeft hij nooit positief gescoord tijdens een urinecontrole op cocaïne. Het voorgaande ziet op de schorsing van het penitentiair programma. Over het beëindigen van het penitentiaire programma, wordt aangesloten bij het oordeel van de beklagcommissie.
De directeur heeft zijn standpunt, zoals ingenomen tegenover de beklagcommissie, in beroep als volgt schriftelijk toegelicht. Voor wat betreft de in het beroepschrift aangeven argumenten over belangenafweging dan wel procedurele fouten in de urinecontrole verwijst de directeur naar hetgeen al in de zitting van de beklagcommissie besproken en vastgelegd is.
3. De beoordeling
Met betrekking tot het beklag onder a. overweegt de beroepscommissie als volgt.
Formeel gebrek
Blijkens de mededeling van de directeur aan klager, is op 31 juli 2017 besloten klager te plaatsen in een gesloten inrichting, in afwachting van de schriftelijke beslissing van de selectiefunctionaris. De directeur heeft op basis van artikel 9, derde lid (de beroepscommissie begrijpt: tweede lid) hiertoe besloten. De reden dat klager is ingesloten in afwachting van een schriftelijke beslissing van de selectiefunctionaris is gelegen in het feit dat klager positief heeft gescoord tijdens een urinecontrole. De directeur heeft de selectiefunctionaris verzocht klager over te plaatsen.
In artikel 9, tweede lid van de Penitentiaire maatregel (Pm) staat limitatief opgesomd welke mogelijkheden de directeur heeft indien klager één of meerdere voorwaarden van het penitentiair programma overtreedt. In deze opsomming is niet opgenomen dat klager kan worden geplaatst in een gesloten inrichting, teneinde de schriftelijke beslissing van de selectiefunctionaris af te wachten. Ingeval de directeur de schriftelijke beslissing wilde afwachten van de selectiefunctionaris, had hij de bevoegdheid om een ordemaatregel op leggen, als bedoeld in artikel 24 Pbw. Het beroep is, op formele gronden, in zoverre gegrond.
Inhoudelijk oordeel
Gelet op het dossier en het verhandelde ter zitting stelt de beroepscommissie de navolgende feiten en omstandigheden vast. Klager verbleef tijdens de afname van de urinecontrole in een penitentiair programma. Exodus heeft bij klager een urinecontrole uitgevoerd. Bij navraag door de raadsvrouw, heeft de reclasseringsmedewerker medegedeeld dat de Regeling urinecontrole penitentiaire inrichting (Regeling) niet van overeenkomstige toepassing is, nu Exodus geen penitentiaire inrichting is. Voorts is gebleken dat er stickers van tevoren zijn opgeplakt en dat aan klager is gevraagd om de stickers goed te controleren of zijn gegevens erop staan. Daarnaast is het formulier niet door klager ondertekend.
Gelet op het voorgaande overweegt de beroepscommissie als volgt.
Ingevolge artikel 9, tweede lid van de Regeling is de regeling van overeenkomstige toepassing op urinecontroles die gedurende de deelname aan een penitentiair programma worden uitgevoerd. Of de uitvoerende instantie, in dit geval Exodus, al dan niet een penitentiaire inrichting is, doet hieraan geen afbreuk. Exodus heeft aldus de Regeling in acht moeten nemen tijdens het uitvoeren van de urinecontrole.
In artikel 3, vijfde lid en zevende lid, van de Regeling is onder meer bepaald dat de gedetineerde onder toezicht van een ambtenaar of medewerker de urine verdeelt over twee aan hem verstrekte buizen. De gedetineerde sluit de buizen af en de gedetineerde plakt vervolgens stickers met een uniek registratienummer of unieke code op de twee buizen. Zowel de gedetineerde als het personeelslid plaatst een handtekening op het aanvraagformulier ter bevestiging dat de procedure correct is verlopen.
De beroepscommissie acht uit de stukken en het verhandelde ter zitting aannemelijk geworden dat niet is voldaan aan het bepaalde in artikel 3, vijfde en zevende lid, van de Regeling. Klager heeft immers niet de mogelijkheid gehad om de buizen met daarin zijn urine af sluiten en vervolgens met stickers een uniek registratienummer of unieke code te plakken op de twee buizen. Daarnaast heeft klager evenmin de mogelijkheid gehad om een handtekening te plaatsen op het aanvraagformulier ter bevestiging dat de procedure correct is verlopen.
De beroepscommissie zal het beroep gegrond verklaren, de uitspraak van de beklagcommissie vernietigen en het beroep alsnog gegrond verklaren. Aan klager zal voorts een financiële tegemoetkoming worden toegekend, ter hoogte van € 105,=.
Met betrekking tot het beklag onder b. overweegt de beroepscommissie als volgt.
Hetgeen in beroep is aangevoerd kan naar het oordeel van de beroepscommissie niet tot een andere beslissing leiden dan die van de beklagcommissie. Het beroep zal derhalve ongegrond worden verklaard.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ten aanzien van onderdeel a. gegrond, vernietigt de uitspraak van de beklagcommissie en verklaart het beklag alsnog gegrond.
De beroepscommissie bepaalt dat aan klager een financiële tegemoetkoming toekomt ter hoogte van € 105,= toe.
De beroepscommissie verklaart het beroep ten aanzien van onderdeel b. ongegrond en bevestigt de uitspraak van de beklagcommissie.
Aldus gegeven door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit mr. M. Soffers, voorzitter,
ing. M.J. Mulders en drs. M.J. Selnick Marzullo, leden, in tegenwoordigheid van mr. A. de Groot, secretaris, op 21 juni 2018.
secretaris voorzitter