nummer: 17/2089/GA
betreft: [klager] datum: 7 december 2017
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 69, tweede lid, van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift van
de directeur van de penitentiaire inrichting (p.i.) Nieuwegein,
gericht tegen een uitspraak van 22 juni 2017 van de alleensprekende beklagrechter bij voormelde inrichting, gegeven op een klacht van […], verder te noemen klager,
alsmede van de overige stukken, waaronder de uitspraak waarvan beroep, welke in afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
Ter zitting van de beroepscommissie van 31 oktober 2017, gehouden in Justitieel Complex Zaanstad, is klagers raadsvrouw mr. T. Urbanus gehoord.
Klager is, hoewel hij daartoe behoorlijk was opgeroepen, niet ter zitting verschenen.
De directeur van de p.i. Nieuwegein heeft schriftelijk bericht verhinderd te zijn ter zitting te verschijnen en heeft verzocht te mogen reageren op een verslag van het verhandelde ter zitting.
Van het verhandelde ter zitting is een verslag opgemaakt dat aan partijen is verzonden. De directeur is in de gelegenheid gesteld op dit verslag te reageren. Bij brief van 17 november 2017 is een reactie van de directeur ontvangen. Een afschrift hiervan is aan klager en zijn raadsvrouw verzonden.
Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van het beklag en de uitspraak van de beklagrechter
Het beklag betreft de omstandigheid dat klager na zijn overplaatsing van de locatie Zuyder Bos naar de p.i. Nieuwegein te laat op de extra zorgvoorziening (ezv) is geplaatst (NM-2017-179).
De beklagrechter heeft het beklag gegrond verklaard en een tegemoetkoming toegekend van € 50,= op de gronden als in de aangehechte uitspraak weergegeven.
2. De standpunten van de directeur en klager
De directeur heeft in beroep zijn tegenover de beklagrechter ingenomen standpunt schriftelijk als volgt – zakelijk en samengevat weergegeven – toegelicht. De beklagrechter heeft in een vergelijkbare andere beklagzaak geoordeeld dat het beklag ongegrond is. Niet gemotiveerd is waarom hiervan is afgeweken. Van belang is dat, anders dan de beklagrechter heeft overwogen, het advies van de selectiefunctionaris wel is meegewogen bij de plaatsing van klager. Het kon echter niet leiden tot (directe) plaatsing op de ezv. Klager is bij binnenkomst in de inrichting geplaatst op een wachtlijst voor de ezv-afdeling en door het bestaan van de wachtlijst kon aan het advies van de selectiefunctionaris niet direct uitvoering worden gegeven. Klager is daarom in afwachting van plaatsing op de ezv op een andere afdeling geplaatst. Deze wachtlijst is dynamisch van aard. Namen worden op de lijst geplaatst en er ook weer afgehaald, zodat de lijst actueel blijft. De wachtlijst wordt in statische zin niet op datum bewaard en gearchiveerd, zodat het niet mogelijk is een wachtlijst te verstrekken van het moment dat klager in de inrichting werd geplaatst. Feit is dat er een wachtlijst was op dat moment. Voor zover klager stelt dat gedetineerden die later in de inrichting zijn geplaatst, eerder op de ezv zijn geplaatst, noemt hij geen namen zodat het niet mogelijk is klagers stelling nader te onderzoeken. De psycholoog heeft desgevraagd aangegeven dat het niet is uitgesloten dat een gedetineerde die lager op de wachtlijst staat, eerder op de ezv-afdeling wordt geplaatst. Dit gebeurt in de gevallen dat een gedetineerde onmiddellijk meer zorg nodig heeft en er hierdoor een noodzaak bestaat tot een eerdere plaatsing op de ezv-afdeling. De directeur deelt niet de mening dat ten aanzien van klager onvoldoende voortvarend zou zijn gehandeld. Voor klager was er zorg en aandacht van de psycholoog, het psycho-medisch overleg en ook andere disciplines zoals klagers mentor. Klager heeft niet aangegeven op welke wijze in de zorg zou zijn tekort geschoten. Ten aanzien van klager bestond geen onmiddellijke noodzaak hem eerder dan andere gedetineerden op de wachtlijst, en dus met voorrang, op de ezv-afdeling te plaatsen. Hierdoor is klager gestaag steeds hoger op de wachtlijst gekomen en na zeven weken op de ezv geplaatst. De directeur acht deze periode niet onredelijk lang. De inrichting heeft gedaan wat zij kon. Meer inspanningen konden niet verwacht worden, gezien de omstandigheden. De selectiefunctionaris heeft bij de plaatsingsbeslissing niet onderzocht of er plek was op de ezv van de p.i. Nieuwegein, noch een vooraankondiging gedaan zodat de directeur hierop voorafgaand aan de plaatsing kon reageren. In het geval van klager had besloten kunnen worden door de selectiefunctionaris hem in een andere inrichting te plaatsen waar hij wel direct op de ezv kon worden geplaatst. Nu dit alles niet is gedaan, is het de vraag wie voor klagers ongemak daadwerkelijk verantwoordelijk is.
Door en namens klager is in beroep het tegenover de beklagrechter ingenomen standpunt als volgt – zakelijk en samengevat weergegeven – toegelicht. Klager kan niet goed meekomen met de ‘reguliere’ gedetineerdenpopulatie. Dit leidt ertoe dat klager eerder door andere gedetineerden wordt afgeperst of onder druk wordt gezet. Klager dient hiertegen dan ook in bescherming te worden genomen. Dit is ook steeds zo beoordeeld door de psycholoog en daarom verbleef hij in de locatie Zuyder Bos op de ezv. Dit was ook het geval in de eerdere inrichtingen waar klager verbleef. Het klopt dat klager zelf heeft verzocht om (horizontale) overplaatsing van de locatie Zuyder Bos naar de p.i. Nieuwegein. De selectiefunctionaris heeft in de selectiebeslissing de directeur van de p.i. Nieuwegein geadviseerd klager op de ezv te plaatsen. De selectiefunctionaris gaat niet over de datum van feitelijke overplaatsing; daar gaan de inrichtingen over. De inrichtingen moeten bekijken of er ruimte is voor een gedetineerde en aan de hand daarvan wordt bekeken wanneer iemand wordt overgeplaatst. De directeur gaat over het moment van opname en de interne plaatsing. Ten aanzien van dat laatste is onzorgvuldig gehandeld. Klager heeft 53 dagen moeten wachten voordat hij op de ezv is geplaatst.
Nu er geen twijfel bestaat over klagers ezv-status, is klager dan ook primair van mening dat gewacht had moeten worden met de feitelijke plaatsing totdat er plek was op de ezv. Indien de beroepscommissie van oordeel is dat het aan de p.i. Nieuwegein was opnieuw klagers ezv-status te beoordelen dan is klager van mening dat de inrichting onzorgvuldig heeft gehandeld door hem te lang te laten wachten alvorens hem op de ezv te plaatsen.
Voor zover de directeur stelt dat sprake was van een wachtlijst, betwist klager dit. Ondanks verzoek hiertoe is deze wachtlijst nooit getoond. Toen klager eenmaal op de ezv verbleef, heeft hij navraag gedaan naar het verloop. Hem werd verteld dat er altijd wel een cel vrij was geweest en dat sommige gedetineerden die korter dan klager in de p.i. Nieuwegein verbleven, eerder op de ezv waren geplaatst.
Uit de jurisprudentie van de beroepscommissie blijkt dat de periode die klager heeft moeten wachten in strijd is met de zorgplicht en onredelijk en onbillijk is.
Van belang is tot slot dat klager na zijn verblijf op de ezv is doorgeplaatst naar een Penitentiair Psychiatrisch Centrum. Blijkbaar was het dan ook wel degelijk noodzakelijk dat klager op een zorgafdeling verbleef.
Klager verzoekt om toekenning van een hogere tegemoetkoming en subsidiair om handhaving van de toegekende tegemoetkoming.
3. De beoordeling
In artikel 15 van de Pbw is geregeld in welke gevallen plaatsing en overplaatsing is voorbehouden aan de selectiefunctionaris. Plaatsing van een gedetineerde op een ezv is geen wettelijke aan de selectiefunctionaris voorbehouden plaatsing of overplaatsing, als bedoeld in artikel 15 van de Pbw, maar een bevoegdheid van de directeur. Zoals de beroepscommissie eerder heeft overwogen (RSJ 15 november 2011, 11/1554/GA) dient de directeur er voor te zorgen dat gedetineerden die extra zorg nodig hebben, zo spoedig mogelijk op een zorgafdeling worden geplaatst.
Onweersproken is dat klager in de locatie Zuyder Bos op de extra zorgvoorziening verbleef. In de selectiebeslissing voor plaatsing in de p.i. Nieuwegein van 5 september 2016 heeft de selectiefunctionaris de directeur van de p.i. Nieuwegein geadviseerd klager onder te brengen op een ezv. De beroepscommissie acht gelet op het voorgaande dan ook voldoende vastgesteld dat ten aanzien van klager een indicatie bestond voor plaatsing op een ezv. Na zijn binnenkomst in de p.i. Nieuwegein heeft klager echter zeven weken moeten wachten voordat er plek was op de ezv. Nu de directeur ervoor verantwoordelijk is gedetineerden zo spoedig mogelijk op een zorgafdeling te plaatsen en klager zeven weken heeft moeten wachten alvorens hij op de ezv werd geplaatst, is de beroepscommissie van oordeel dat ten aanzien van klager onzorgvuldig is gehandeld. Voor zover de directeur stelt dat er geen plek was op de ezv vanwege een wachtlijst, is de beroepscommissie van oordeel dat dit geen omstandigheid betreft die voor rekening van klager mag komen. Gelet op het voorgaande zal de beroepscommissie het beroep van de directeur dan ook ongegrond verklaren en de uitspraak van de beklagrechter bevestigen.
Voor zover namens klager is verzocht om toekenning van een hogere tegemoetkoming, kan klager niet worden ontvangen in zijn verzoek nu hij geen beroep heeft ingesteld. Klager zal dan ook niet-ontvankelijk worden verklaard in zijn verzoek.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ongegrond en bevestigt de uitspraak van de beklagrechter.
Zij verklaart klager niet-ontvankelijk in zijn verzoek om toekenning van een hogere tegemoetkoming.
Aldus gegeven door de beroepscommissie voornoemd, bestaande uit mr. C.M. van der Bas, voorzitter, U.P. Burke en ing. M.J. Mulders, leden, in tegenwoordigheid van mr. M.L. Koster, secretaris, op 7 december 2017
secretaris voorzitter