nummer: 17/1722/JA
betreft: [klager] datum: 9 november 2017
De beroepscommissie als bedoeld in artikel 74, tweede lid, van de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen (Bjj) heeft kennisgenomen van een bij het secretariaat van de Raad ingekomen beroepschrift van
de directeur van de justitiële jeugdinrichting (j.j.i.) Teylingereind te Sassenheim,
gericht tegen een uitspraak van 24 april 2017 van de beklagcommissie bij voormelde j.j.i., gegeven op een klacht van […], geboren op [1999], verder te noemen klager,
alsmede van de overige stukken, waaronder de uitspraak waarvan beroep, welke in afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
Ter zitting van de beroepscommissie van 19 oktober 2017, gehouden in de rechtbank Midden-Nederland te Utrecht, is […] namens voormelde directeur gehoord.
Klager, die inmiddels in vrijheid is en op behoorlijke wijze is opgeroepen, is niet ter zitting verschenen.
Op grond van haar onderzoek overweegt en beslist de beroepscommissie als volgt:
1. De inhoud van het beklag en de uitspraak van de beklagcommissie
Het beklag betreft het van 2 tot en met 6 november 2016 luchten in de luchtkooi in plaats van op de algemene luchtplaats (HA-2017-32).
De beklagcommissie heeft het beklag gegrond verklaard en een tegemoetkoming toegekend van € 10,= op de gronden als in de aangehechte uitspraak weergegeven.
2. De standpunten van de directeur en klager
Namens de directeur is in beroep zijn tegenover de beklagcommissie ingenomen standpunt als volgt toegelicht.
Het gaat om een pedagogische beslissing ter ondersteuning van het stoppen met roken. Deze beslissing is niet vatbaar voor beklag. Anders dan de beklagcommissie meent kan de beslissing niet gezien worden als uitsluiting van verblijf in de groep, omdat de beslissing niet als ordemaatregel is genomen/bedoeld. Eerder is sprake van een aanwijzing als bedoeld in artikel 4, derde lid sub c en a, Bjj (ter handhaving van de belangen van de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van klager [niet roken] respectievelijk de orde en veiligheid in inrichting [roken is in strijd met de regels]). Het is niet de bedoeling van de wetgever geweest dat elke pedagogische aanwijzing in het kader van opvoeding, begeleiding en behandeling een wettelijke grondslag moet hebben en met de nodige administratieve voorschriften moet zijn omkleed. Het gaat hierbij om minder ingrijpende maatregelen die in de praktijk vaak voorkomen. Zo kan de directeur in het geval een jongere in de bus van DV&O heeft geplast hem daarvoor straffen, maar er ook voor kiezen om de jongere de luchtplaats te laten schoonmaken. Het accent ligt dan meer op het opvoedkundig oogpunt dan op handhaving van de orde en veiligheid in de inrichting. Zo was ook de onderhavige maatregel bedoeld. De luchtplaats is een verleidelijke plek omdat daar ook jongeren van 18 jaar en ouder aanwezig zijn die mogen roken. Voor jongeren onder de 18 jaar is roken niet toegestaan. Als gezamenlijk wordt gelucht bevinden zich acht jongeren en twee tot zes personeelsleden op de luchtplaats en bestaat onvoldoende zicht op wat daar gebeurt. Er is geen beleid dat elke keer toch roken door een minderjarige jongere wordt bestraft. Bestraffing vindt alleen plaats als een jongere moedwillig de regels blijft overtreden. Dat was niet het geval bij klager. Het ging bij hem om een al langer bestaand probleem, waarbij de inrichting hem wilde helpen. Klager vond het moeilijk zichzelf te begrenzen en nee te zeggen. Zodra hij weer op de luchtplaats was, werd hem door oudere jongeren sigaretten aangeboden en nam hij die ook aan. Verscheidene keren is met klager besproken dat roken niet goed voor hem is, maar telkens wist hij aan rookwaar te komen. Met hem is steeds besproken dat de maatregel werd opgelegd om hem te ondersteunen bij het stoppen met roken en dat hij in het belang van zijn gezondheid tijdens het luchten even van de groep werd gehouden. Klager koppelt de maatregel aan een urinecontrole, maar daar was geen sprake van.
Klager is door de maatregel ook niet beperkt in het in artikel 53 Bjj neergelegde recht om ten minste een uur in de buitenlucht te verblijven; het luchten vond slechts plaats op een andere plek dan gebruikelijk. De maatregel valt niet onder de restcategorie van artikel 65, eerste lid onder m, Bjj, omdat klager op geen enkele wijze wordt beperkt in een hem op grond van de wet of verdrag toekomend recht. Als de duur van het luchten (anderhalf uur) wordt afgetrokken van het aantal uren groepsactiviteiten per dag (twaalf en een half uur), blijven voldoende uren boven het minimum van acht en een half uur per dag groepsactiviteiten over.
Youturn kent een inzet op gezond leven bij modules over middelengebruik. In klagers geval moest echter snel worden beslist om hem te ondersteunen.
Klager heeft zijn standpunt, zoals ingenomen tegenover de beklagcommissie, in beroep niet toegelicht.
3. De beoordeling
Vast staat het volgende. Klager was ten tijde van de klacht 17 jaar. Minderjarigen mogen in de inrichting niet roken en kunnen in de inrichting geen rookwaar kopen. Klager heeft op de algemene luchtplaats rookwaar van oudere groepsgenoten verkregen. Ondanks verschillende maatregelen is het hem niet gelukt zelf te stoppen met roken. Beslist is hem een aantal dagen te laten luchten in een luchtkooi om hem te ondersteunen niet in de verleiding te komen met als doel te voorkomen dat hij rookt omdat dit slecht is voor zijn gezondheid.
Volgens de directeur is sprake van een uit opvoedkundig oogpunt gegeven aanwijzing die niet vatbaar is voor beklag. Hoewel begrijpelijk is dat de inrichting klager heeft willen ondersteunen bij het stoppen met roken, kan de beslissing tot individueel luchten in klagers geval naar het oordeel van de beroepscommissie niet anders worden aangemerkt dan als een beperking van het in artikel 53 Bjj neergelegde recht op luchten, waartegen beklag open staat. Artikel 22 Bjj bepaalt dat jeugdigen in groepen verblijven en aan gemeenschappelijke activiteiten deelnemen. In de Memorie van toelichting bij artikel 53 Bjj staat vermeld dat het luchten als regel gemeenschappelijk plaatsvindt en dat een jeugdige aan wie afzondering of een disciplinaire straf is opgelegd op individuele basis kan luchten. Volgens de Memorie van Toelichting volgt dit uit artikel 25, tweede lid Bjj (waarin is bepaald dat de jeugdige gedurende het verblijf in afzondering niet deelneemt aan activiteiten, voor zover de directeur niet anders bepaalt en behoudens het dagelijks verblijf in de buitenlucht) en uit artikel 59, eerste lid, Bjj (waarin is bepaald dat de jeugdige aan wie de disciplinaire straf van opsluiting in een strafcel of een andere ruimte is opgelegd is uitgesloten van deelname aan activiteiten, voor zover de directeur niet anders bepaalt en behoudens het dagelijks verblijf in de buitenlucht).
Gelet hierop is het uitgangspunt van de wetgever dat jeugdigen gemeenschappelijk luchten en dat kan worden besloten tot individueel luchten als sprake is van een ordemaatregel of disciplinaire straf. Onbetwist is dat daarvan in klagers geval geen sprake was.
Voorts is van belang dat ondersteuning van klager ook op andere wijze had kunnen plaatsvinden, bijvoorbeeld door tijdens het gemeenschappelijk luchten een personeelslid in de buurt van klager te laten zijn om verleiding tot het aannemen van rookwaar te voorkomen. In het licht van de verklaring van de vertegenwoordiger van de directeur ter zitting dat al langere tijd sprake was van een probleem bij klager, had er ook voor gekozen kunnen worden daarop gerichte andere stappen binnen het behandelingsplan te ondernemen.
Het beroep zal derhalve ongegrond worden verklaard.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep ongegrond en bevestigt de uitspraak van de beklagcommissie met wijziging van de gronden.
Deze uitspraak is gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. M. Iedema, voorzitter, prof. dr. F. Boer en drs. H. Heddema, leden, bijgestaan door mr. E.W. Bevaart, secretaris, op 9 november 2017.
secretaris voorzitter