Naar schatting hebben in Nederland rond tienduizend mensen met een psychische stoornis een blijvende behoefte aan permanent toezicht en/of 24 uur per dag zorg in de nabijheid. Deze mensen krijgen vanaf 2021 directe toegang tot zorg op basis van de Wet langdurige zorg (Wlz). Een deel van hen valt daar nu al onder via Voortgezet Verblijf. Maar er is ook een grote groep die deze zorg nu nog krijgt via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Anderen krijgen de zorg nu nog op basis van de Zorgverzekeringswet (Zvw).
In deze informatiekaart gaan wij in op het waarom van deze verandering. Ook vertellen wij welke gevolgen er zijn voor de bekostiging en hoe u zich tijdig voorbereidt.
1 Waarom deze verandering?
Met deze verandering krijgen mensen met een psychische stoornis dezelfde benadering als mensen met een lichamelijke (lg), verstandelijke (vg) of zintuiglijke handicap (zg), of mensen met een somatische (som) of psychogeriatrische (pg) beperking of aandoening. Door in de indicatiestelling ook de psychische problematiek mee te nemen, komt de mens als geheel in beeld. Directe toegang tot de Wlz geeft deze kwetsbare mensen voor een langere periode zekerheid over de zorg die zij nodig hebben. Ook hebben zij dan niet steeds opnieuw beoordelingen nodig.
1.1 Hoe wordt deze bekostigd?
Voor deze nieuwe situatie hebben wij een bekostiging in de Wlz ontwikkeld. Deze bekostiging sluit aan op hoe de zorg voor deze cliënten nu is georganiseerd. Zij omvat het totale pakket aan zorg in de Wlz, is kostendekkend en is per 1 juli 2020 beschikbaar. Zo kan de zorginkoop tijdig starten. Tegelijkertijd hebben wij de veranderingen zo beperkt mogelijk gehouden. Dat hebben we gedaan door zoveel mogelijk aan te sluiten bij de bestaande bekostiging in de Wlz en Zvw en de tot 2015 gebruikte bekostiging in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Daardoor kunt u voor uw organisatie nu al goed het effect van de overgang van ggz-cliënten naar de Wlz inschatten.
1.2 Hoe bereidt u zich voor?
Het is belangrijk dat u zich op tijd op de nieuwe situatie voorbereidt:
-
Verdiep uzelf in de bekostiging en de voor u geldende maximumtarieven in 2021. Dit kunt u nu al doen. In deze informatiekaart en in de bijlage geven wij u de ingrediënten hiervoor.
-
Voor de instroom in de Wlz hebben uw cliënten een (her-)indicatie nodig van het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Zorg er voor dat cliënten die voor Wlz-zorg in aanmerking komen deze procedure op tijd doorlopen.
2 Twee bekostigingsmodellen
Om zo goed mogelijk aan te sluiten op de manieren waarop zorgaanbieders hun zorg voor deze cliënten hebben georganiseerd, hebben wij twee bekostigingsmodellen ontwikkeld: een integraal model en een modulair model. Zorgaanbieder en zorgkantoor bepalen samen welk model zij gaan gebruiken. Allebei mag overigens ook. Bijvoorbeeld per locatie een ander model dat aansluit op hoe de zorg daar georganiseerd is. In deze modellen komt het totale pakket aan zorg terug waarop een cliënt aanspraak heeft (in de Wlz of in de Wlz en de Zvw):
-
Woonzorg (persoonlijke verzorging, begeleiding, verpleging, verblijf en dagbesteding).
-
Specifieke behandeling (specifiek medisch, gedragswetenschappelijk of paramedisch).
-
Ggz-behandeling (klinisch psychologen, psychiaters).
-
Algemeen medische zorg (huisarts, behandeling psychische stoornis bij so, pg, vg, lg of zg, farmaceutische zorg, hulpmiddelen, mondzorg, speciale kleding).
2.1 Het integrale model
Het integrale model is bedoeld voor zorgaanbieders die het totale pakket aan zorg voor een cliënt organiseren. Dan gaat het dus om de woonzorg, de specifieke behandeling, de ggz-behandeling en de algemeen medische zorg. Deze zorg is vervat in integrale prestaties die onder de Wlz vallen.
De zorgaanbieder kan voor bepaalde onderdelen van zorg externe expertise nodig hebben. Daarvoor sluit de zorgaanbieder een contract met de externe zorgverlener, die de zorg dan in onderaannemerschap levert.
Dit model komt overeen met de zorgzwaartepakketten inclusief behandeling zoals we die kennen voor ggz voortgezet verblijf en de andere sectoren in de Wlz.
Figuur 1. Integrale bekostiging
2.2 Het modulaire model
Dit model is vooral geschikt voor meerdere zorgaanbieders die samen werken aan de zorg voor een cliënt, waarbij de zorgaanbieder die de woonzorg levert een inhoudelijk coördinerende rol heeft. In dit model maken we onderscheid tussen woonzorg, specifieke behandeling, ggz-behandeling en algemeen medische zorg. De aanbieder van woonzorg kan per module (specifieke behandeling, ggz-behandeling en algemeen medische zorg) ervoor kiezen deze zelf te leveren, te organiseren in onderaannemerschap en/of te laten leveren door andere zorgaanbieders. Dit model komt overeen met de zorgzwaartepakketten exclusief behandeling zoals we die kennen voor de andere sectoren in de Wlz.
Als een zorgaanbieder woonzorg en specifieke behandeling organiseert (zelf levert of via een onderaannemer), moet deze in principe ook de algemeen medische zorg organiseren. In 2021 kunt u het modulaire model echter ook gebruiken als u woonzorg met specifieke behandeling organiseert en de algemeen medische zorg door andere zorgaanbieders laat leveren én declareren.
De woonzorg en specifieke behandeling komen in het modulaire model ten laste van de Wlz. De ggz-behandeling en algemeen medische zorg gaan in het modulaire model in 2021 ten laste van de Zvw. De verleners van deze zorg maken hierover zelf afspraken met de zorgverzekeraars.
We werken er aan om de ggz-behandeling vanaf 2022 ook in het modulaire model onder te brengen in de Wlz. Of de algemeen medische zorg na 2021 ten laste van de Zvw of Wlz komt, is nog afhankelijk van politieke besluitvorming rond de positionering van behandeling. De NZa kijkt met het Ministerie van VWS naar de mogelijke scenario's in het modulaire model vanaf 2022.
Figuur 2. Modulaire bekostiging in 2021
3 Prestaties en tarieven
Bij deze twee modellen hebben we prestaties en tarieven ontwikkeld. Deze sluiten zoveel mogelijk aan bij de huidige bekostiging in de Wlz. We hanteren dan ook dezelfde leveringsvormen. Voor het integrale model is dat de leveringsvorm zorgzwaartepakket (zzp). Voor het modulaire model hanteren we naast het zzp ook het volledig pakket thuis (vpt) en het modulair pakket thuis (mpt). Alle prestaties en tarieven zijn te vinden in de bijlage. Hieronder lichten we toe hoe we hiertoe zijn gekomen.
Als basis voor de prestaties en tarieven gebruiken we voor het integrale model de nu bestaande zzp-b prestaties voor ggz voortgezet verblijf. In het modulaire model zijn we voor de woonzorg uitgegaan van de zzp-c prestaties en tarieven onder de tot 2015 geldende AWBZ. De onderliggende zorgprofielen (zie bijlage A. bij artikel 2.1 van de Regeling langdurige zorg) zijn namelijk 1 op 1 te vertalen van de oude zzp-c en zzp-b naar de nieuwe zorgprofielen voor cliënten met een psychische stoornis die vanaf 2021 directe toegang krijgen tot de Wlz. Deze profielen en zzp's gaan ggz Wonen heten. In tabel 1 is deze vertaling gevisualiseerd:
|
ggz zzp-b
|
ggz zzp-c
|
Naam nieuwe zorgprofielen
|
|
3
|
3
|
1
|
Ggz Wonen met intensieve begeleiding
|
|
4
|
4
|
2
|
Ggz Wonen met intensieve begeleiding en verzorging
|
|
5
|
5
|
3
|
Ggz Wonen met intensieve begeleiding en gedragsregulering
|
|
6
|
6
|
4
|
Ggz Wonen met intensieve begeleiding en intensieve verpleging en verzorging
|
|
7
|
|
5
|
Ggz Beveiligd wonen vanwege extreme gedragsproblematiek met zeer intensieve begeleiding
|
Tabel 1. Vertaling oude naar nieuwe ggz-zorgprofielen
3.1 Prestaties en tarieven integrale model
In het integrale model maken we dus gebruik van de ggz zzp-b prestaties en tarieven die we al kennen voor ggz voortgezet verblijf. Daarbij maken we onderscheid tussen prestaties met en zonder dagbesteding.
De tarieven ggz zzp-b zijn in 2019 herijkt op basis van het kostenonderzoek door KPMG. Voor 2021 hebben wij de tarieven van 2020 geïndexeerd.
3.2 Prestaties en tarieven modulaire model
3.2.1 Woonzorg: zzp of vpt
Het modulaire model lijkt sterk op de zorgsituatie zoals die in de AWBZ gold, met gescheiden bekostiging voor woonzorg en behandeling. De verwachting is dat vooral aanbieders van beschermd wonen hiervoor gaan kiezen. De woonzorg is zorg die nu via de Wmo bekostigd wordt. Daarom hebben we bij woonzorg als basis de zzp-c en vpt-c prestaties en tarieven uit de AWBZ gekozen. Deze tarieven zijn nog van 2014. We hebben deze naar 2021 geïndexeerd. Als blijkt dat zorgaanbieders en zorgkantoren uit de voeten kunnen met deze bekostiging, dan doen we in de nabije toekomst nog een kostenonderzoek om deze tarieven te herijken.
3.2.2 Woonzorg: mpt
Het modulaire model biedt ruimte om voor woonzorg prestaties en tarieven in de vorm van mpt's te ontwikkelen. Het gaat dan om persoonlijke verzorging, begeleiding, verpleging, huishoudelijke hulp en dagbesteding en vervoer. Ook hier hebben we zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij bestaande prestaties en tarieven voor de andere sectoren in de Wlz. Waar nodig hebben we prestaties aangepast of prestaties en tarieven overgenomen uit de AWBZ. Een overzicht vindt u in de bijlage bij deze informatiekaart.
3.2.3 Specifieke behandeling: mpt
De specifieke behandeling is al in de Wlz geregeld. Het gaat dan bijvoorbeeld om de behandeling door een specialist ouderengeneeskunde, arts verstandelijk gehandicapten, orthopedagoog, psycholoog of paramedicus. Het betreft handelen waarbij specifieke expertise over het werken met de doelgroep nodig is. Hiervoor bestaan al prestaties in de Wlz. De bijbehorende tarieven hebben we naar 2021 geïndexeerd.
3.2.4 Ggz-behandeling: mpt
Voor de ggz-behandeling sluiten we aan bij het bekostigingsmodel in de Zvw. Dit is namelijk dezelfde zorg als in de curatieve ggz. In 2021 zijn dit nog dbc's (diagnose behandeling combinatie, gespecialiseerde ggz) en patiëntprofielen (basis-ggz). In 2022 gaat de ggz in de Zvw over naar een simpeler bekostigingsmodel met consulten in verschillende settings. Dit bekostigingsmodel heet het zorgprestatiemodel. Als het zorgprestatiemodel gereed is, zetten we de voor de Wlz relevante consulten om naar mpt-prestaties en -tarieven. In het overgangsjaar 2021 maken we nog gebruik van de bestaande prestaties in de curatieve ggz en valt deze zorg nog onder de Zvw.