Verzoek tot ontheffing van het concentratieverbod zonder voorafgaande goedkeuring
1. Op 14 juni 2019 heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) een verzoek ontvangen in de zin van artikel 49d, eerste lid, Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), tot het verlenen van ontheffing van het verbod om een concentratie tot stand te brengen. In dit verzoek is medegedeeld dat Academisch Ziekenhuis Maastricht voornemens is uitsluitende zeggenschap te verkrijgen over Stichting Reinaert Kliniek en de onderneming van Reinaert Kliniek Maastricht B.V. in de zin van artikel 27, eerste lid, onder b, van de Mededingingswet (Mw).
Partijen
2. Academisch Ziekenhuis Maastricht (hierna: azM) biedt reguliere patiëntenzorg, topklinische en topreferente zorgverpleging, en last-resort zorg aan in Maastricht.
3. Stichting Reinaert Kliniek levert medisch specialistische zorg op het gebied van algemene en plastische chirurgie, cardiologie, dermatologie, KNO en orthopedie in Maastricht.
4. Reinaert Kliniek Maastricht B.V. (hierna: Reinaert Kliniek Maastricht) is de personeelsentiteit van Stichting Reinaert Kliniek en verleent via een uitbestedingsovereenkomst zorg in de Stichting Reinaert Kliniek.
Het voornemen
5. Het voornemen betreft de terugtreding van de huidige raad van bestuur en raad van toezicht van Stichting Reinaert Kliniek en een daaropvolgende benoeming van een nieuwe raad van bestuur en raad van toezicht door azM. Daarnaast zal azM, via een nieuw op te richten besloten vennootschap, het personeel overnemen van Reinaert Kliniek Maastricht. Het voornemen is vastgelegd in een bij de aanvraag overgelegde conceptkoopovereenkomst van 12 juni 2019.
Toepasselijkheid van de zorgspecifieke concentratietoets
6. Betrokken organisaties zijn azM, Stichting Reinaert Kliniek en de onderneming van Reinaert Kliniek Maastricht.
7. Betrokken organisaties kwalificeren als zorgaanbieder in de zin van artikel 1, onderdeel c, onder 1, van de Wmg.
8. Uit de bij de aanvraag ter beschikking gestelde gegevens over het aantal personen dat werkzaam is bij betrokken organisaties blijkt dat de voorgenomen concentratie binnen de werkingssfeer van het in artikelen 49a t/m 49d van de Wmg geregelde zorgspecifieke concentratietoezicht valt.
9. Het voornemen leidt tot het tot stand brengen van een concentratie in de zin van artikel 27, tweede lid van de Mededingingswet. De in randnummer 5 omschreven transactie betekent namelijk dat azM uitsluitende zeggenschap verkrijgt over Stichting Reinaert Kliniek en de onderneming van Reinaert Kliniek Maastricht.
Beoordeling
10. Artikel 49d, eerste lid, Wmg geeft de NZa de mogelijkheid om in spoedeisende gevallen op verzoek van degene die de aanvraag voor het verkrijgen van goedkeuring heeft gedaan, ontheffing te verlenen van het in artikel 49a, eerste lid, Wmg gestelde verbod, indien de NZa een redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring aan de concentratie niet zal onthouden.
11. Hieronder zal achtereenvolgens worden beoordeeld of sprake is van een spoedeisend geval en of de NZa een redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring aan de concentratie niet zal onthouden.
A. Spoedeisendheid
12. Door acute liquiditeitsproblemen is het faillissement van Stichting Reinaert Kliniek en Reinaert Kliniek Maastricht aangevraagd. Operaties worden al enkele weken niet meer uitgevoerd en de poliklinische zorg is sinds 27 mei 2019 gestaakt. Door de staking van zorgverlening lopen de wachtlijsten snel op. Door partijen is bovendien gemotiveerd dat een faillissement van Stichting Reinaert Kliniek onherstelbare schade voor de herstart van de zorgverlening zal opleveren en enkel kan worden afgewend wanneer er op zeer korte termijn duidelijkheid komt over de voorgenomen concentratie, zodat er regelingen kunnen worden getroffen met de crediteuren.
13. Gezien het voorgaande acht de NZa het aannemelijk dat de continuïteit van de zorgverlening aan patiënten van Stichting Reinaert Kliniek gevaar loopt. Tevens acht de NZa het aannemelijk dat de zorgverlening aan patiënten kan worden gecontinueerd indien de voorgenomen concentratie op korte termijn plaatsvindt. De NZa concludeert dan ook dat er sprake is van een spoedeisend geval in de zin van artikel 49, eerste lid Wmg.
B. Redelijk vermoeden van goedkeuring
14. In het algemeen geeft de NZa haar goedkeuring voor een voorgenomen concentratie tussen partijen, mits voldaan wordt aan de volgende eisen:
a partijen hebben voldoende inzicht gegeven in de verwachte effecten van de beoogde concentratie;
b het oordeel en de aanbeveling van cliënten, personeel en andere betrokkenen zijn overtuigend en beargumenteerd meegewogen in de besluitvorming tot concentratie;
c de continuïteit van cruciale zorg komt door de voorgenomen concentratie niet in het geding.
15. Voor de verlening van een ontheffing in de zin van artikel 49d, eerste lid, Wmg is het noodzakelijk dat de NZa een redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring niet zal onthouden. De NZa acht dat ten aanzien van de onderhavige voorgenomen concentratie tussen partijen aannemelijk, mits aan een te stellen voorschrift wordt voldaan. Daartoe is het volgende redengevend:
De verwachte effecten van de beoogde concentratie
16. De bij de aanvraag ter beschikking gestelde effectrapportage biedt inzicht in de verwachte effecten van de beoogde concentratie voor het zorgaanbod, de zorglocaties en eventuele risico’s die samenhangen met de concentratie. In het kader van de in randnummer 14 en 15 genoemde beoordelingsstandaard en gelet op artikel 49b lid 2 Wmg acht de NZa de overgelegde effectrapportage in beginsel toereikend.
Betrokkenheid belanghebbenden
17. Voor de beoordeling van de betrokkenheid van cliënten en personeel bij de voorbereiding van de concentratie sluit de NZa aan bij de in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (hierna: Wmcz) en de Wet op de ondernemingsraden (hierna: WOR) verankerde advies- en instemmingsrechten van cliëntenraden en ondernemingsraden bij voorgenomen concentraties.[1]
18. Stichting Reinaert Kliniek en Reinaert Kliniek Maastricht doen door minder dan 50 personen zorg verlenen in de zin van de Wmg en vallen daarom niet onder de reikwijdte van artikel 49a Wmg. Om die reden is de betrokkenheid van cliënten en personeel van Reinaert Kliniek en Reinaert Kliniek Maastricht door de NZa niet beoordeeld.
19. De ondernemingsraad en cliëntenraad van azM zijn geïnformeerd. De cliëntenraad heeft een positief advies afgegeven. De ondernemingsraad heeft aangegeven vooralsnog positief tegenover de voorgenomen concentratie te staan, maar gezien de tijdsdruk heeft de ondernemingsraad niet tot een formeel advies kunnen komen.
Andere stakeholders
20. Naast het personeel en de cliënten hebben partijen aangegeven dat zij met het andere betrokkenen, waaronder de betrokken zorgverzekeraars, in contact zijn geweest over de voorgenomen concentratie.
Continuïteit cruciale zorg
21. AzM biedt spoedeisende hulp, acute verloskunde en crisisopvang GGZ aan. Uit de bij de aanvraag overgelegde gegevens blijkt dat, als gevolg van de voorgenomen concentratie, geen veranderingen zullen plaatsvinden in de organisatie en verlening van deze vormen van zorg.
Voorschriften
22. Gezien de spoedeisendheid van de besluitvorming omtrent het ontheffingsverzoek heeft de NZa geen diepgaand onderzoek kunnen doen naar de voorgenomen concentratie.
23. Gezien het beschrevene in randnummer 19 acht de NZa het wenselijk om een voorschrift te verbinden aan de ontheffing om te borgen dat personeel op een zorgvuldige wijze is en zal worden betrokken bij de verdere voorbereiding en uitvoering van de voorgenomen concentratie. In onderhavige aanvraag wordt derhalve het volgende voorschrift verbonden aan de goedkeuring van de voorgenomen concentratie:
a. Nadat de ondernemingsraad van azM een advies heeft uitgebracht zal azM dit advies onverwijld aan de NZa doen toekomen. Tevens zal azM aangeven op welke wijze het advies zal worden meegenomen in de verdere besluitvorming met betrekking tot, en de implementatie van, de concentratie.
Conclusie
24. Gelet op het bovenstaande concludeert de NZa dat er in de onderhavige zaak sprake is van een spoedeisend geval zoals bedoeld in artikel 49d, eerste lid, Wmg, waarbij zij het redelijk vermoeden heeft dat zij haar goedkeuring aan de concentratie niet zal onthouden. Het verzoek om ontheffing zal derhalve worden toegewezen.
Datum: 19 juni 2019
Nederlandse Zorgautoriteit,
mw. mr. drs. K. Raaijmakers
directeur Toezicht en Handhaving
Indien u het niet eens bent met dit besluit, dan kunt u binnen zes weken na verzending/bekendmaking van dit besluit een bezwaarschrift indienen bij de Nederlandse Zorgautoriteit. U kunt uw bezwaar indienen: per post of per fax. Het is niet mogelijk uw bezwaar via de e-mail in te dienen.
Adres: Nederlandse Zorgautoriteit
t.a.v. unit Juridische Zaken
Postbus 3017
3502 GA UTRECHT
(In de linkerbovenhoek van de envelop vermeldt u: Bezwaarschrift)
Fax: 030 – 296 82 96
Het bezwaar dient volgens artikel 6:5, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht schriftelijk en ondertekend te worden ingediend en dient ten minste de volgende gegevens te bevatten:
- naam en adres van de indiener;
- de dagtekening;
- een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar zich richt;
- de gronden (onderbouwing) van het bezwaar.
Wij verzoeken u een kopie van dit besluit bij te voegen.
[1] Zie, onder andere, Kamerstukken II, 2011-2012, 33 253, nr. 3, p. 12; Kamerstukken II, 2012-2013, 33 253, nr. 6. p. 13; Kamerstukken I, 2012-2013, 33 253, C, p. 15-17.