Nummer R-20/7963/GB
Betreft [klager]
Datum 9 november 2020
Uitspraak van de beroepscommissie van de RSJ op het beroep van [klager] (hierna: klager)
1. De procedure
De Minister voor Rechtsbescherming (hierna: verweerder) heeft op 28 juli 2020 beslist klager over te plaatsen naar de gevangenis van de Penitentiaire Inrichting (PI) Nieuwegein.
Klager heeft daartegen bezwaar ingesteld. Verweerder heeft op 31 augustus 2020 het bezwaar ongegrond verklaard.
Klagers raadsman, mr. M.H.A. Horsch, heeft namens klager beroep ingesteld tegen deze beslissing.
De beroepscommissie heeft klager, zijn raadsman en verweerder in de gelegenheid gesteld hun standpunten schriftelijk (nader) toe te lichten.
De beroepscommissie heeft kennisgenomen van het beroepschrift, de reactie van verweerder en de overige stukken.
2. De standpunten in beroep
Standpunt van klager
Klager is overgeplaatst, omdat er gedetineerden uit de PI Sittard moesten worden geplaatst, vanwege een verbouwing. Verweerder had er echter ook voor kunnen kiezen om geen nieuwe gedetineerden in de PI Sittard te plaatsen, totdat het gewenste aantal gedetineerden was overgebleven. Het zal niet zo zijn dat een (kennelijk grootschalige) verbouwing in een paar weken of maanden wordt gepland. De instroom had dus tijdig gestopt kunnen worden en dan had deze situatie voorkomen kunnen worden. De omstandigheid dat er lange wachtlijsten voor de locatie Roermond zijn, is terug te voeren op ditzelfde punt. Klager had eerder op de wachtlijst geplaatst kunnen worden.
Klagers partner en minderjarige dochter kunnen noch met de auto noch met het openbaar vervoer naar de PI Nieuwegein komen. Het openbaar vervoer zou hen €108,80 per bezoek (en dus per week) kosten. Klagers partner leeft van een bijstandsuitkering. Die bedraagt voor een alleenstaande ouder €1276,25 per maand. Dat bedrag laat geen ruimte voor de hoge reiskosten naar Nieuwegein. Daarbij komt dat het bezoek hen vijf uur en veertig minuten kost (reistijd plus bezoekuur). Klagers dochter moet dan een hele schooldag missen, tenzij het bezoek in het weekend valt, maar dan is de reistijd nog een uur langer. Naar de PI Sittard konden klagers partner en hun dochter op de fiets. Klagers partner heeft geen auto.
Klager wordt te kennen gegeven dat hij alsnog een verzoek tot overplaatsing naar de locatie Roermond zou kunnen indienen. Maar dat is in de praktijk kennelijk niet haalbaar, vanwege de lange wachtlijst. Het is volstrekt onduidelijk welke criteria er zijn gehanteerd om te bepalen welke gedetineerden in de PI Sittard mochten blijven en welke gedetineerden overgeplaatst moesten worden. Er zijn medegedetineerden die nog steeds in de PI Sittard verblijven, terwijl zij uit de Randstad afkomstig zijn.
Standpunt van verweerder
Het is in het geval van een capaciteitsombuiging aan de directeur van de inrichting om te beslissen welke gedetineerde wordt voorgesteld voor een overplaatsing. De raadsman kan zich op dit punt dus tot de directeur wenden. Het is vervelend dat klager minder bezoek zal ontvangen, maar zijn gezin heeft hem in de PI Nieuwegein wel bezocht.
3. De beoordeling
Klager verbleef in de gevangenis van de PI Sittard. Op 29 juli 2020 is hij overgeplaatst naar de gevangenis van de PI Nieuwegein, omdat er in de PI Sittard ruimte gemaakt moest worden om een verbouwing te realiseren.
Op grond van artikel 25, zevende lid, van de Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van gedetineerden (hierna: de Regeling) wordt een gedetineerde die tot een gevangenisstraf is veroordeeld, in beginsel in het arrondissement van vestiging geplaatst. Als daar geen plaats beschikbaar is, wordt de gedetineerde in een aanpalend arrondissement geplaatst. Gedetineerden die in het plusprogramma verblijven krijgen voorrang. Klagers vestigingsadres ligt in Sittard.
De beroepscommissie vindt het begrijpelijk dat klager moest worden overgeplaatst vanwege een geplande verbouwing. Het voert in deze procedure te ver om te beoordelen of er al dan niet eerder had moeten worden gestopt met het plaatsen van gedetineerden in de PI Sittard of dat er al dan niet eerder had moeten worden aangevangen met het plaatsen van gedetineerden op de wachtlijst voor de locatie Roermond. Het is in elk geval goed denkbaar dat dat qua gevangeniscapaciteit ook problemen had opgeleverd. De beroepscommissie acht het evenmin aangewezen om na te gaan welke gedetineerden wel en niet uit de PI Sittard zijn geplaatst en waarom.
Een en ander neemt niet weg dat klager duidelijk heeft gemaakt welke problemen de overplaatsing voor zijn bezoek met zich meebrengt. Bovendien is klager uit het arrondissement van vestiging geplaatst, naar een arrondissement dat ook niet aanpalend is. Meerdere andere inrichtingen verdienen op grond van de Regeling – en qua afstand – dan ook de voorkeur boven de PI Nieuwegein. Verweerder heeft niet toegelicht waarom klager nu juist in de PI Nieuwegein moest worden geplaatst.
Gelet op het voorgaande is de bestreden beslissing onvoldoende gemotiveerd. De beroepscommissie zal het beroep daarom gegrond verklaren en de bestreden beslissing vernietigen. Zij zal verweerder opdragen een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak binnen een termijn van twee weken na ontvangst daarvan. De beroepscommissie gaat er daarbij overigens van uit dat ook de mogelijkheden voor (terug)plaatsing in de PI Sittard en de locatie Roermond opnieuw worden bezien. De beroepscommissie ziet geen aanleiding om aan klager een tegemoetkoming toe te kennen.
4. De uitspraak
De beroepscommissie verklaart het beroep gegrond en vernietigt de bestreden beslissing. Zij draagt verweerder op een nieuwe beslissing te nemen met inachtneming van deze uitspraak binnen een termijn van twee weken na ontvangst daarvan. Zij kent klager geen tegemoetkoming toe.
Deze uitspraak is op 9 november 2020 gedaan door de beroepscommissie, bestaande uit mr. M.J. Stolwerk, voorzitter, mr. A. Jongsma en drs. M.R. van Veen, leden, bijgestaan door mr. P. de Vries, secretaris.
secretaris voorzitter