Samenvatting
Woo-besluit verzoek van Laka over analyses mogelijke ongevallen met radiologische gevolgen in Oekraïne
De ANVS heeft van Laka een verzoek om informatie ontvangen over de analyse als in Oekraïne een ongeval zou plaatsvinden waarbij grote hoeveelheden radioactieve stoffen vrij kunnen komen. Laka heeft hierbij ook gevraagd naar een scenario over de gevolgen van een oorlogshandeling bij de opslag van radioactief afval bij kerncentrale Zaporizja.
Op deze pagina vindt u 3 documenten: de brief met het besluit, de uitwerking van de scenario's en de rapportage waarin de opslag bij Zaporizja wordt genoemd. Daaronder staat uitleg over deze documenten.
Voorbereid zijn
De analyse is gemaakt aan het begin van de oorlog in Oekraïne (maart 2022) om in Nederland goed voorbereid te zijn op mogelijke ongevallen. Het voorbereid zijn op ongevallen en radiologische noodsituaties is de taak van het Crisis Expert Team straling en nucleair (CETsn). De informatie is door ANVS en het RIVM onder meer gebruikt om antwoord te geven op de vele vragen die leefden in de samenleving naar aanleiding van de oorlog.
3 mogelijke scenario’s
Deskundigen hebben bekeken wat de gevolgen voor Nederland zijn als er in Oekraïne radioactieve stoffen vrijkomen door een ongeval bij een kerncentrale, of een opslag voor radioactief afval of door de inzet van een kernwapen. Ook is in een afzonderlijke rapportage uitgezocht wat de gevolgen kunnen zijn van een brand bij de opslag van radioactief afval bij kerncentrale Zaporizja.
De ANVS heeft op 12 augustus 2022 de uitwerking van de 3 mogelijke scenario’s gepubliceerd. Hierin werd nog niet gesproken over de opslag bij Zaporizja, omdat wij het verzoek anders hadden geïnterpreteerd. Wij hebben opnieuw gekeken naar het verzoek en nader onderzoek gedaan. Op grond daarvan hebben we op 8 september 2022 ook een rapportage openbaar gemaakt waarin de opslag bij Zaporizja specifiek wordt benoemd.
Als er daadwerkelijk een ongeval plaatsvindt, zal het Radiologisch Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN) op basis van die situatie opnieuw berekeningen maken voor het CETsn.
Geen directe maatregelen nodig in Nederland
Uit de analyses blijkt dat: een ongeval in een kerncentrale in Oekraïne niet zal leiden tot stralingsniveaus in Nederland waarbij directe maatregelen als evacueren, schuilen of het slikken van jodiumtabletten nodig zijn. De afstand van Nederland tot Oekraïne is zodanig groot dat dit niet nodig is.
Afhankelijk van het soort ongeval, is het mogelijk dat zogenoemde indirecte maatregelen nodig zijn ter bescherming van de voedselketen, zoals een graasverbod voor bijvoorbeeld koeien.
Conservatieve aannames: analyses gaan uit van ongunstige situaties
De analyses gaan uit van zogenoemde ‘conservatieve aannames’. Dat betekent dat de experts bij de berekeningen hebben gekeken naar ongunstige situaties, om goed voorbereid te zijn op wat eventueel zou kunnen gebeuren. Dit betekent dat is gekeken naar de hoeveelheid radioactieve stoffen die vrij kunnen komen, afstanden en bijvoorbeeld ook weeromstandigheden.
Publicatie
De analyse is opgesteld door het RGEN. Het RGEN is onderdeel van het CETsn. De ANVS publiceert de analyse en heeft deze gedeeld met Laka. Dit geldt ook voor de rapportage over de opslag bij kerncentrale Zaporizja. Dit rapport is onderdeel van een serie rapportages die het RGEN heeft opgesteld. Het RIVM heeft op 9 september 2022 de overige RGEN-rapportages op haar website gepubliceerd en toegelicht. U vindt ze onderaan de pagina 'RIVM houdt nucleaire situatie in Oekraïne in de gaten'.
Het Crisis Expert Team straling en nucleair
Het CETsn is een kennis- en adviesnetwerk dat rapporteert en adviseert over de radiologische en gezondheidskundige consequenties van (dreigende) kernongevallen en andere stralingsongevallen aan bestuurders en besluitvormers in de nationale en regionale crisisstructuur. Het Radiologisch Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN), maakt onderdeel uit van het CETsn.